Kırsal Sesverenpınar Mahallesi’nde birinci derece arkeolojik sit alanı olarak tescillenen Hilar Mağaraları ile 500 metre kuzeyindeki Çayönü Zirvesi, uygarlık tarihi açısından değerli noktalar olarak biliniyor.
1964 yılında başlayan hafriyat çalışmalarında M.Ö. 7500 ile M.Ö. 5500 yılları ortasındaki periyoda ilişkin kalıntı ve buluntulara rastlandı. Bölgenin birinci buğday, nohut, mercimek üzere eserlerin ekildiği, koyun ve keçilerin de evcilleştirilerek avcılıktan yerleşik hayata geçildiği yer olduğu ortaya çıktı.
5 MEZAR DAHA…
12 bin yıllık olduğu bedellendirilen, birinci ziraî faaliyetlerin başladığı yerlerden biri olarak kabul edilen ve neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Doruğu’nda, çalışmalar sürüyor.
Bu yıl yapılan hafriyat çalışmalarında 5 mezar daha bulundu. Mezarlardaki cenin konumundaki iskeletlerin birinci Tunç Çağı’na ilişkin olduğu belirlendi.
‘TOPLAM 10 MEZAR TESPİT ETTİK’
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri, Hafriyat Lideri Prof. Dr. Aslı Erim Özdoğan, bu yıl finansman sıkıntıları da yaşadıklarına dikkat çekerek, şöyle konuştu:
Ayrıca elimizde bir tane tam bayan iskeletimiz var. Bunun daha fazla bayan için geçerli olup, olmayacağını daha fazla mezar açıp, cinsiyet analizleri yapıldıktan sonra muhakkak olacak. Çanak çömleksiz neolitik evrede ise geçen sene birtakım binaların duvarları belirmişti. Yeni olarak 2023’te 5 tane yeni mezar var. Mezarlık alanın yayılımını bir modül daha aşikâr ettik. Daha sonra bu mezarlık alanın üstünü örten, vaktiyle ovanın ortasına yanlışsız akmış olan akarsuyun taban dolguları ile onu örten tabakanın münasebetini netleştirdik. Ondan sonra çanak çömleksiz neolitik çağa yeni geçtik.”
‘DAHA ÇOK İNSANIN GÖRMEK İSTEDİĞİ BİR YER OLACAK’
Ergani Kaymakamı ve Belediye Lider Vekili Ahmet Karaaslan da Çayönü’nün 12 bin yıllık bir tarihe sahip olduğunu hatırlatarak, şunları söyledi:
“Bugün de Aslı Hocamın eşliğinde tekrar bir mezarda kalıntılar bulduk. 12 bin yıllık bir mezar. İçinde kolyelerin, kimi eşyaların da bulunduğu, insanın doğduğu formda, cenin biçiminde görülmesiyle oluşan mezarlıklar. Olağan burada daha farklı yapılar da var. Mesken formunda yapılarımız, eski tapınak olduğu düşünülen yapılarımız. Burası bir hayatın olduğu, avcı toplumdan yerleşik hayata geçişin birinci başlarında olan bir yer. Çok değerli bir tarihe sahip burası. İnşallah burası Çayönü’müz, turistlerin gelmesiyle daha farklı etkinliklerle, daha çok insanın ziyaret ettiği, daha çok insanın görmek istediği bir yer olacak.”
