Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Lider Yardımcısı ve Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler turizmciye yönelik kredilerin açılmaması halinde önümüzdeki ekim ayından sonra turizm kesimini çok sıkıntı günlerin beklediğini söyledi. Dalın zora düştüğünde birinci atağının işçi azaltmak olduğunu, bu yüzden ağır işten çıkarmalar yaşanabileceğini ya da otellerin yeni yaz dönem öncesine kadar kapatılabileceğini bildirdi.
“OTELLER ELEMANLARINI KAYBEDEBİLİR”
Halihazırda yabancı tıp operatörleri ile kontrat etabında olduklarını, kredilerin açılması ya da açılacağına dair umut veren açıklamaların gelmesi durumunda yatırım kararı alabileceklerine ve fiyat artışlarını yapabileceklerine değinen Mehmet İşler, bölümün son birkaç yıldır üst üste gelen birçok aksilikle gayret ettiğini, buna karşın turizm gelirlerinde tarihi rekorlara imza attığını belirten İşler, son ekonomik gelişmelerin ise artık önlerini göremez, tesisleri yenileyemez ve yaz dönemi dışında açık tutamaz duruma sürüklediğini söyledi.
“YILLARDIR PROBLEMLERİN ÜSTESİNDEN GELMEYE ÇALIŞIYORUZ”
Mehmet İşler; “Sektör 2019 yılında Thomas Cook’un batması ve alacaklarını alamamasıyla birinci likidite sarsıntısını yaşadı. Akabinde iki yılı aşkın bir müddet devam eden Covid-19 ve orman yangınları süreci geldi. Bunları atlatmaya çabalarken hala devam eden Rusya – Ukrayna savaşı geldi. Üstüne birde ulusal felaket, sonsuz acımız olan zelzele geldi. Yetmedi onun üzerine seçim süreci ve seçim iktisadı devri başladı. Bunlarla birlikte enflasyon çok yükseldi, vergi, güç, personellik, ham unsur fiyatları aldı başını gitti. Son tüketicinin alım gücüyle enflasyon ortamı ortasında oluşan makas, büyük toplum bölümlerinin tatil talebini neredeyse yok etti. İkinci konut ve yabancılara satılan konutların tatil gayeli konaklama için kiralanması, bunların turizmcinin tabi olduğu hiçbir mevzuata tabi olmaması, vergi, harç vs. den muaf olması, kiralama gelirlerinin mensubu olduğu ülkelerde tahsil edilerek yurt dışında kalması, yabancıların, ülkemizin güneşini, denizini, kumunu, hoşluklarını, Türkiye’ye hiçbir gelir ve vergi bırakmadan, bedavaya kullanmaya başlamasıyla, turizmcinin konaklama, devletin vergi geliri kaybı durumuyla karşı karşıya kaldık. Bu telafi edilemez ağır boyutlara ulaştı” diye konuştu.
“EMEK AĞIR ÇALIŞAN VE BÖLÜMÜN YETİŞMİŞ OLAN BEDELLİ İŞGÜCÜNÜ KAYBEDEBİLİRİZ”
“Şu an prestiji ile piyasalardaki sıkılaştırma siyaseti nedeni ile bankalar turizmcilere kredi vermiyorlar” diye kelamlarını sürdüren İşler, “Taşıt kredileri, emlak kredileri, bu kesimde çalışan kardeşlerimize çok az limitli ya da hiç verilmiyor, Ayrıyeten turizm şirketlerine verilecek olan krediler hem gereksinimin çok altında ve hem de epey kısıtlı ve koşullara bağlı. Turizmci kendisini ve iş yerini daima yenilemek zorundadır. Müşterisine her yıl birebir şeyi vererek başarılı olması mümkün değildir. Yenileme için en değerli periyot kış aylarıdır. Bir sonraki dönem için yatak ve hizmet kalitesini arttırmak zorundadır. Lakin bu biçimde kalite ve fiyatını arttırıp, ülkeye daha fazla döviz getirme muvaffakiyetini elde eder. Bunları yaparken hedeflerden biri de yetişmiş çalışanı dönem dışında da tesiste ikame edebilmektir. Bunun için en değerli kaynağımız Merkez Bankası kaynaklı yahut ihracatçı kredileridir. Özel Bankalar ise aslında durumu yeterli olanlara kılı kırk yararak kredi vermektedir.. Hala Eximbank hiç kimseye kredi vermiyor. Bankalar da teminat için GKS (Genel Kredi Sözleşmesi) limitlerimizi arttırma yoluna gitmiyor. Piyasada bizim açımızdan büyük bir daralma var. Bu daralma devam eder ve dal, kendisini çevirecek kaynakları bulamazsa, ekim ayından sonra istihdam ettiği işçisi tutamayacak, yapmak istediği yenileme ve iyileştirmeleri yapamayacak, güçte artan maliyetleri de göz önünde tutarak eleman çıkarma yoluna gidecek, şarteli indirerek otelini karanlığa gömecektir” sözlerini kullandı.
“ÇIKARILAN İŞÇİ DALA DÖNEMEYECEK”
Turizm dalının “karanlığa” gittiğine işarete eden Mehmet İşler, “Bu ortada önemli bir istihdam kaybı yaşanırken, kesim kıdem tazminatlarını ödeme ıstırabı ile baş başa kalacaktır. Tesisler yenilenmeyecek, çıkarılan elemanlar dala dönemeyecek, buda yeni dönemde hizmet kalitesinin düşmesine sebep olacaktır. Kısaca turizm dalı 4 yılı aşkın bir müddettir yaşadığı badirelerin üzerine yeni ve karanlık bir tünele daha girmiş olacaktır. Bu tünele girilmemesi için turizm dalının Eylül, Ekim aylarında Merkez Bankası kaynaklarına yahut ihracatçı kredilerine ulaşması gerekiyor. Bu kaynakların ve takviyelerin yapılacağına dair, şimdiden adımlar atılmalıdır ki, bölüm yeni mukavelelerini, yeni yatırımlarını, yeni planlamalarını yapabilsin. Kışın tutması gereken çalışanını tutabilsin” dedi.
“BELİRSİZLİK ÜZERİMİZDE KARA BİR BULUT ÜZERE DOLAŞIYOR”
Tedbirler alınması gerektiğini vurgulayan İşler, “Belirsizlik şu anda dalın üzerinde kara bir bulut üzere dolaşıyor. Bölüme özel ihracatçı ve Merkez Bankası destekleme kredileri verilmezse, bu kış maalesef, turizmcileri çok güç günler bekliyor. Bu devri öz kaynaklarıyla geçirebilen turizmciler şanslı olacaktır, geçiremeyen ise işlerini, elemanlarını ve tesislerini kaybedecek ya da el değiştirecektir. Ulusal ve yerli dal olan konaklama dalının sahipleri yüzde doksan kendi insanımızdır, kendi ülkemiz insanından oluşan bu zenginlik kurallar düzeltilmezse, yabancıların eline geçme riskiyle karşı karşıya kalır. Böylesi bir durum ise, Ülkemizin demirbaşı olan bedellerin (Assent’lerin) çok ucuz bedellerle yabancılara el değiştirme riskini beraberinde getirir. Bu el değiştirmeler, Ülkemiz için son derece yıkıcı ve telafisi sıkıntı sonuçları beraberinde getirir.. Ulusal sermayeyle elde edilen muvaffakiyet mazide kalır, kendi otellerinde beşerler personel olarak çalışmaya başlar. Turizm dalının kışın soluk alabileceği, ihracatçı kaynaklarına ulaşabileceği önlemlerin alınması, takviye ve kredilere şimdiden açıklanmasını gönül rahatlığı içinde bekliyoruz. Bu husus çok hassastır. Önemli olarak ve çabucak ele alınması gerekmektedir” formunda konuştu.
