Dünya genelinde değerli bir sıhhat sorunu olarak kabul edilen konjenital CMV enfeksiyonu gelişmiş ülkelerde yüzde 0.6 civarında gözleniyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde, yaklaşık üç çocuktan birinin, beş yaşına kadar CMV ile enfekte olduğunun bilindiğini söyleyen Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. E. Manolya Kara, bilhassa gebelik devrinde bu virüsle enfekte olan bebeklerde, doğumdan sonraki erken devirden itibaren önemli sıkıntılar yaşanabileceğine dikkat çekti.
BU ENFEKSİYON HER YAŞTAN BİREYİ ETKİLİYOR
CMV’nin her yaştan bireyi etkileyebilen yaygın bir virüs olduğunu fakat sağlıklı bir kişinin bağışıklık sisteminin virüsün hastalığa neden olmasını çoklukla engellediğini anlatan Doç. Dr. Kara, kelamlarına şöyle devam etti:
“Yetişkin periyotta toplumun yarısından fazlası bu virüs ile enfekte olmuştur. CMV, bir kişinin bedenine girdikten sonra ömür uzunluğu orada kalır ve bilhassa bağışıklık durumunun baskılandığı kanser hastalığı, kemoterapi kullanımı, organ nakli üzere durumlarda yine etkinleşebilir. Bir kişi ayrıyeten virüsün farklı bir tipi ile yine de enfekte olabilir. CMV enfeksiyonu olan birçok kişinin ya semptomu yoktur ya da hafif viral enfeksiyon bulguları olduğundan enfekte olduklarının farkında değildir. Bu nedenle, enfeksiyonu etrafa yayabilirler.”
“ÖNEMLİ BİR SIHHAT PROBLEMİ”
Verilere nazaran, her 200 bebekten yaklaşık 1’inin konjenital CMV ile doğduğunu söyleyen Doç. Dr. Kara, bebeklerde ortaya çıkabilecek semptomlarla ilgili şu bilgileri verdi:
“Konjenital CMV enfeksiyonuna sahip bebeklerde, doğumdan sonraki erken devirde ciltte döküntü, sarılık, baş etrafının küçük olması (mikrosefali), doğum yükünün küçük olması, karaciğer ve/veya dalak büyüklüğü, görme sorunları, nöbet geçirme (konvülziyon) üzere bulgular saptanabilir.”
İŞİTME KAYBI BİRİNCİ BELİRTİ OLABİLİR
Bebeklerin bir kısmının doğum anında büsbütün olağan olup, tarama testi ile saptanan işitme kaybının hastalığın birinci bulgusu olabileceğini tabir eden Doç. Dr. Kara kelamlarına şöyle devam etti:
“Yeni doğan devrinde işitmesi olağan olan bir çocukta da ileri devirde işitme kaybı görülebilir. Doğumda klinik bulguları olan bebeklerin yaklaşık yarısında, asemptomatik (hiçbir bulgusu olmayan) bebeklerin ise dörtte birinde uzun devirde işitme kaybı meydana gelebilir. Yeni doğanda işitme testinin yapılması ve kuşkulu bebeklerin periyodik olarak denetim edilmesi, işitme kaybının erken saptanması ve tedavisi için çok kıymetlidir.”
GEBELİK DEVRİNDE ENFEKTE OLUNURSA NE YAPILMALI?
CMV enfeksiyonu olan birden fazla beşerde klinik bulgu görülmediğinden hastaların bu durumun farkında olmadığına dikkat çeken Doç. Dr. Kara, hamilelik periyodunda virüs ile enfekte olan (çoğu vakit birinci kere karşılaşan) bayanların bu virüsü bebeğine bulaştırabileceklerini söyledi. Doç. Dr. Kara, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Gebelik öncesi yapılan serolojik testler kişinin bu virüs ile karşılaşıp karşılaşmadığını gösterebilir. Lakin, daha evvel virüs ile karşılaşmış şahıslarda de tekrar enfeksiyon gelişme riski ve bebekte konjenital CMV enfeksiyonu görülme ihtimalinin olacağı unutulmamalıdır. Gebelik sırasında CMV enfeksiyonu için rutin olarak tarama testi yapılması önerilmez. Bunun nedeni, laboratuvar testlerinin hangi bebeklerin CMV ile enfekte olacağını yahut uzun vadeli sıhhat problemleri yaşayıp yaşamayacağını ön görememesidir. Hamilenin ultrason denetimlerinde bebek ile ilgili bulgulardan şüphelenildiğinde tanıya yönelik testler istenmelidir. Bununla birlikte, konjenital CMV enfeksiyonu olan bir bebeğin doğum öncesi denetimlerinin de büsbütün olağan olabileceği akılda tutulmalıdır.”
ENFEKSİYONUNUN YAYILIMINDA KÜÇÜK ÇOCUKLARA DİKKAT
5 yaşına geldiğinde, her üç çocuktan birinin CMV ile enfekte olduğunun lakin ekseriyetle semptom göstermediğinin altını çizen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. E. Manolya Kara, bu nedenle toplum genelinde küçük çocukların yaygın bir CMV kaynağı olduğunu belirtti. Bilhassa küçük çocukların yanında çok bulunan şahısların CMV enfeksiyonu açısından daha büyük risk altında olduğunu belirten Doç. Dr. Kara, alınması gereken tedbirlere ait şu bilgileri verdi:
“Virüs, enfeksiyondan sonra aylarca çocuğun tükürük ve idrar üzere beden sıvılarında kalabilir. Bu nedenle ebeveynler ve çocuklara bakım veren öteki bireyler (örn. sıhhat çalışanları, öğretmenler), özellikle gebelik periyodunda küçük çocukların tükürük ve idrarla temasını azaltarak CMV alma risklerini azaltabilirler. Bu periyotta yiyecek ve su kaplarının küçük çocuklarla paylaşılmaması, bebek bezi değişimi ya da tuvalet sonrası bakımın akabinde ellerin su ve sabun ile yıkanması bulaşmayı engellemek için değerlidir.”
ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİYLE TESİRLİ SONUÇLAR ALINABİLİYOR
CMV tedavisinde kullanılabilen antiviral ilaçlarla, bilhassa hayatın birinci ayında tedaviye başlandığında tesirli sonuçlara ulaşılabildiğini söyleyen Doç. Dr. E. Manolya Kara, “Bu sayede işitme kaybını azaltıcı tesir gözlenebilir, fakat ilaçların potansiyel yan tesirleri sebebiyle hastalar tedavi sürecinde ve sonrasında, fizik muayene ve laboratuvar testleri ile yakın izlenmelidir” biçiminde söz etti.
