İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin 2013-2023 yıllarını kapsayan “Gaziantep İş Cinayetleri Raporu” bugün yayımlandı.
İSİG internet sitesinde yayımlanan açıklamada, Gaziantep’in ekonomik, toplumsal, siyasal, demografik ve coğrafik açılardan Türkiye’nin en değerli sanayi merkezlerinden biri olduğu belirtildi. 2022 yılında başta dokumacılık, halı, hububat ve bakliyat, kimyevi unsurlar, kuru meyve, elektrik ve elektronik, çelik olmak üzere birçok daldaki ihracat sayısının 10 milyar 523 milyon dolara ulaştığı belirtilen açıklamada, “Bu sayı, Milletlerarası Para Fonu’nun 2021 yılı bilgilerine nazaran Kosova, Karadağ, Somali, Moritanya, Kırgızistan, Tacikistan ve Cibuti’nin ortalarında bulunduğu 68 ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasından daha fazladır” denildi.
“ÜRETİM VE İHRACAT TEMPOSUNUN DÜŞMEMESİ İÇİN…”
Gaziantep’in Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından “Anadolu’ya rol model” olarak gösterildiğine değinilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Üretim ve ihracat temposunun düşmemesi için personel sınıfı gayreti denetim ve baskı altına alınmak istenmektedir. Kentte karar süren, çok ve ağır çalışmayı dayatan, hak arama uğraşını sekteye uğratan, işbirlikçi sendikacılık anlayışını yerleştiren despotik emek rejimi sayesinde övünülen ihracat sayıları ve kar marjları mümkün olmaktadır.”
“İNŞAAT VE TARIMDAKİ EMEKÇİ VEFATLARI BİRİNCİ SIRALARDA”
İnşaat ve tarım alanındakiişçi ölümlerinin birinci sırada olduğuna dikkat çekilen raporda, şu bilgiler paylaşıldı:
“Yüzde 85’ini ulusal basından; yüzde 15’ini ise çalışanların mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri tabipleri, sendikalar ve mahallî basından öğrendiğimiz bilgilere dayanarak tespit ettiğimiz kadarıyla, 2013 yılında 29 emekçi, 2014 yılında 29 emekçi, 2015 yılında 33 personel, 2016 yılında 34 personel, 2017 yılında 34 emekçi, 2018 yılında 50 personel, 2019 yılında 49 personel, 2020 yılında 58 personel, 2021 yılında 55 emekçi, 2022 yılında 41 personel ve 2023 yılının birinci yedi ayında 15 emekçi olmak üzere; 2013 yılından bugüne Gaziantep’te ‘en az’ 427 emekçi ‘iş cinayetleri’nde hayatını kaybetti.
Gaziantep’te iş cinayetlerinin işkollarına nazaran dağılımı şöyle: İnşaat, Yol işkolunda 92 personel; Tarım Orman işkolunda 77 işçi (45 emekçi ve 22 çiftçi); Dokumacılık, Deri işkolunda 49 emekçi; Nakliyecilik işkolunda 47 emekçi; Ticaret, Ofis, Eğitim, Sinema işkolunda 34 işçi; Metal işkolunda 27 emekçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 26 personel; Sıhhat, Toplumsal Hizmetler işkolunda 22 personel; Besin, Şeker işkolunda 12 emekçi; Savunma, Güvenlik işkolunda 7 personel; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 6 emekçi; Güç işkolunda 6 emekçi; Ağaç, Kâğıt işkolunda 5 personel; Madencilik işkolunda 3 personel; Konaklama, Cümbüş işkolunda 3 personel; Basın, Gazetecilik işkolunda 2 emekçi; Banka, Finans, Sigorta İşkolunda 2 personel, İrtibat işkolunda 1 emekçi; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 1 personel; elimizdeki bilgiler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 5 personel hayatını kaybetti.
İşkollarına baktığımızda inşaat ve tarımdaki personel vefatları birinci iki sırada nakliyattaki emekçi vefatları dördüncü sıradadır. Lakin dokuma personelleri ve göçmen personel ölümlerinin fazla olması ile Türkiye genelinden ayrışmaktadır:
-Başpınar’daki Organize Sanayi Bölgeleri’nde tam bir işveren keyfiyeti sürmekte, işverenler karlarına kar katarken emekçiler sefalet şartlarında ve sağlık-güvenlik tedbirleri olmadan çalışmaktadır. Bunun sonucu olarak dokuma emekçi vefatları yüzde 12 oranla Türkiye ortalamasının 4-5 katıdır.
-Gaziantep’te tespit edebildiğimiz kadarıyla son on yılda 50’si Suriyeli olmak üzere 51 göçmen personel hayatını kaybetmiştir. Göçmen personel mevt oranı yüzde 12 ile Türkiye ortalamasının iki katıdır. Suriyeliler inşaat, dokuma, tarım, metal, besin üzere bölümlerde ucuz işgücü olarak istihdam edilmektedir.
“ÖLÜM NEDENLERİNE BAKTIĞIMIZDA…”
Gaziantep’te iş cinayetlerinin nedenlerine nazaran dağılımı:
Trafik, Servis Kazası nedeniyle 102 personel; Ezilme, Göçük nedeniyle 70 personel; Yüksekten Düşme nedeniyle 57 emekçi; Covid-19 nedeniyle 38 emekçi; Patlama, Yanma nedeniyle 31 emekçi; Şiddet nedeniyle 29 emekçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 23 emekçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 22 personel; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 18 personel; İntihar nedeniyle 12 personel; Obje Çarpması, Düşmesi nedeniyle 10 emekçi; Kesilme, Kopma nedeniyle 3 emekçi; başka nedenlerden ötürü 12 personel hayatını kaybetti.
Ölüm nedenlerine baktığımızda servis kazaları, ezilme ve göçükler ile yüksekten düşmeler birinci üç sıradadır. Lakin Covid-19, patlama ve yanma ile işyerlerinde şiddet nedenli emekçi vefatları Türkiye ortalamasının üzerindedir:
-Sağlık işçilerinin yanı sıra tüm personeller salgın periyodunda tedbir alınmadan ölesiye çalıştırıldı. Dokuma emekçileri, ofis çalışanları, güvenlik vazifelileri vd. bunun sonucu olarak en az 38 arkadaşımız Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.
-Kentte işyerlerinde şiddet olayları ile çok sık karşılaşılıyor. Sıhhatte şiddetin simge ismi Dr. Ersin Arslan 17 Nisan 2012’de çalıştığı hastanede bıçaklanarak öldürülmüştü. Daha geçen hafta sonu Özel Bayındır Hastanesi’nde Dr. Asadullah Begoğlu darp edilerek ağır bakıma kaldırıldı. Öbür yandan başta göçmenler olmak üzere emekçilerden haraç almaya çalışan çeteler tarafından öldürülen emekçiler var.
-Başta metal olmak üzere dokuma, besin ve kimya atölyelerinde alınmayan tedbirler nedeniyle meydana gelen patlamalar sonucu en az 31 arkadaşımız hayatını kaybetti.
“20 BAYAN PERSONEL VE 407 ERKEK EMEKÇİ HAYATINI KAYBETTİ”
Gaziantep’te iş cinayetlerinin cinsiyetlere nazaran dağılımı şu formda:
20 bayan emekçi ve 407 erkek emekçi hayatını kaybetti. Bayan personel vefatları Türkiye ortalamasına nazaran daha az.
Gaziantep’te iş cinayetlerinin yaş kümelerine nazaran dağılımı şöyle: 14 yaş ve altı 18 çocuk emekçi, 15-17 yaş ortası 21 çocuk/genç emekçi, 18-29 yaş ortası 96 emekçi, 30-49 yaş ortası 177 emekçi, 50-64 yaş ortası 82 personel, 65 yaş ve üstü 13 emekçi, yaşını bilmediğimiz 20 personel hayatını kaybetti.
“ÇOCUK EMEKÇİ VEFATLARI TÜRKİYE ORTALAMASININ İKİ KATI”
Yaş kümelerine baktığımızda çocuk personel vefatları Türkiye ortalamasının iki katı. Çocuklar tarım ve inşaat başta olmak üzere metal, dokumacılık, besin ve ağaç işkollarında çalışıyorlar. Yeniden 30 yaş altı emekçi vefatlarına baktığımızda tüm ölümlerin üçte biri olduğunu görüyoruz. Göçmen emekçilerin de tesiriyle Gaziantep’te genç bir emekçi sınıfı olduğunu belirtmeliyiz.
“İŞ CİNAYETLERİNDE ÖLENLERİN YÜZDE 98,6’SI SENDİKASIZ”
Gaziantep’te iş cinayetlerinde ölenlerin 6’sı (yüzde 1,4) sendikalı emekçi, 421’i ise (yüzde 98,6) sendikasız. Bu noktada iki konunun altını çizmek gerekiyor. Bu tablo gösteriyor ki kentteki emekçiler örgütsüz. Sendikalaşma oranı çok düşük, teminatsız çalıştırma ve işveren keyfiyeti işyerlerinde hakim durumda. Başka yandan örgütlü sendikalarda da işbirlikçi sendikacılık hakim durumda. Kentteki personel meselelerinin tahlili için bir şey yapmayan işbirlikçi sendikalar kendi üyelerinin taleplerine bile kulak tıkamakta. Bu noktada emekçi sınıfının fiili ve legal gayret sınırında aktüel sıkıntılarını örgütleyen ve tarihî olarak da sınıf gayreti çizgisinde olan sendikaları desteklemek çok değerli.
176 mevt Şehitkamil’de; 98 mevt Şahinbey’de; 57 vefat Nizip’te; 31 vefat Nurdağı’nda; 28 mevt İslahiye’de; 17 mevt Oğuzeli’de; 10 vefat Araban’da; 8 vefat Yavuzeli’de; 2 vefat Karkamış’ta meydana geldi.
Bu tabloya baktığımızda bilhassa dokuma, metal, besin, ağaç başta olmak üzere endüstrinin, yeniden lojistiğin merkezinin Şehitkamil olduğunu görmekteyiz. Öteki bir merkez de Şahinbey. Bu iki ilçede ayrıyeten inşaat başta olmak üzere belediye ve hizmet kesimindeki vefatlar de ağır. Öbür ilçelerde sırasıyla endüstrinin azaldığını tarım işkolundaki ölümlerin arttığını görmekteyiz.”
