Ukrayna Savaşı’nın başından bu yana gündemden düşmeyen Wagnerler, tahminen de en güç günlerini yaşıyor. Paralı asker kümesinin üst seviye yöneticisi olan 7 kişi Yevgeni Prigojin’le birlikte hayatını kaybetti. Pekala bundan sonra Wagner var olmaya devam edecek mi?
Rusya’nın şahin kanadından Putin idaresine giderek yükselen bir sesle yapılan tenkitler tepe noktasına Wagner’le ulaştı. Wagner kümesinin 2 ay evvel başlattığı isyan hareketiyle Rusya’da bir değişim süreci başladı. Wagner kümesi Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukaşenko arabuluculuğu sayesinde Vladimir Putin’le barış yapmasına karşın genel kamuoyunda Putin’in onları affettiğine dair bir algı oluşmadı. İsyan gecesinin birinci haberi, Wagnerlere yakınlığıyla bilinen meşhur kumandan Sergey Surovikin’in “kışlalarınıza dönün” bildirisiyle paylaştığı görüntü olmuştu. Olay “tatlıya bağlandıktan” sonra Surovikin bir daha ortada gözükmedi. Rusya’da yasaklı yayın organı Moscow Times, Surovikin’in gözaltına alındığını sav etti.
PUTİN’İN ZEYTİNDALI
Olay sonrası Putin’in birinci atağı Wagner komutanlarınaydı. Moskova’da yapılan toplantıda Putin kumandanlara “ya bendensiniz ya onlardan” bildirisi vermişti. Rusya Lideri, kumandanların büyük bir kısmının teklifi kabul ettiğini söyledi. Putin, mutabakata niyetli olan Wagner çalışanını ve kumandanlarını Savunma Bakanlığı’nın bünyesine dahil etmek istiyordu. Pekala bu çalışana ne oldu?
Biraz sayılardan başlayalım. “Marx” takma isimli Wagner kumandanına nazaran Ukrayna’da “iş gezisine” toplam 78 bin işçi katıldı. Bu işçinin 49 bini cezaevinden toplanan mahkumlardan oluşuyordu. Wagner kümesinin telegram hesapları, Ukrayna’da 22 bin işçisini kaybettiğini 40 bininin de yaralandığını söyledi. Şu anda yaklaşık 10 bin Wagner üyesinin Belarus’ta olduğu söyleniyor. Putin’in teklifini kabul ettiği argüman edilen işçi sayısı ise 33 bin. Hülasa, ya yaralıların önemli bir kısmı sağlam bir formda vazifeye döndü, ya da iki taraftan biri sayısını abartıyor.
İki türlü de önemli sayıda çalışanın Rus ordusuna katıldığı ortada. Rus ordusu, bu askerleri tıpkı Wagner üzere kullanmayı planlıyor. “Fırtına Z” birlikleri ismi verilen bu kümelerin başında Wagner kumandanları var. İşçinin büyük kısmını ise tıpkı Wagner’deki üzere mahkumlar oluşturuyor. Fırtına Z birlikleri, Rusya’nın kuzeydeki taarruz operasyonlarında başı çekiyor.
AF YOK
Bu müddet zarfında Putin’in ilgisi savaşın yönetilme biçimini sert lisanla eleştiren figürlere döndü. Bunların başında, uzun yıllardır Ukrayna iç savaşında savaşan Donetsk’li kumandan İgor Girkin geliyor. 2014’te meşhur Malezya uçağının vurulmasından sorumlu tutulan Girkin, 2022’de başlayan işgalden kısa bir müddet sonra en “karamsar” Rus figür olarak nam salmıştı. Girkin’in karamsarlığı bazen açıkça hakarete kadar gidiyordu. Girkin, “Kremlin’de bu korkaklar olduğu sürece Rusya Federasyonu 5-6 yıl lakin dayanır” çıkışı sonrası gözaltına alındı.
Rus kumandan İvan Popov da çabucak hemen birebir sonu yaşadı. Popov’un tezine nazaran savaşla ilgili ordunun yaşadığı problemleri üstlerine anlatması sonrası vazifeden alınmıştı. “Hayatını kaybeden silah arkadaşlarım için palavra söyleme ihtimalim yoktu” demişti kumandan.
WAGNER’İN AKIBETİ
Bu kumandanlardan birinin Prigojin’in koltuğuna oturması şaşırtan olmaz. Ya şirket Putin’e bağlı bir önder altında olduğu üzere devam eder ya da isim değişikliğine masraf. Orta Afrika Cumhuriyeti güvenlik danışmanının da dediği üzere; “Rusya isterse Wagner’i çeker Beethoven’ı yollar, biz onunla da çalışmaya devam ederiz”.
Tabii Wagner’in efsaneleşmiş bir yapı olduğunu söylemek gerekir. İsyan gününde Prigojin’i sokakta alkışlayan siviller, konutundan sandviç yapıp askerlere dağıtanlar vardı. Ukrayna savaşından bu yana 3 tane sinema sineması olan, isyana kadar her yerde pankartları asılı, birçok Rus’un kahraman gördüğü bir kümeden bahsediyoruz. Şu anda bile kimi Wagner çalışanları Prigojin için “intikam” yeminleri ediyor. Çeşitli kentlerde Prigojin ve Utkin için anmalar düzenleniyor. İsyan gecesindeki üzere zırhlı konvoylarla olmasa da kimi “yalnız kurt” aksiyonları görebiliriz. Bu aksiyonlar, sahiden “intikam” isteyen bireylerin yanı sıra ülkedeki sürtüşmelerden faydalanmayı uman istihbarat kümelerinin denetiminde de gerçekleşebilir. Fakat Rusya’nın Wagner problemini ne kadar az hasarla çözdüğünü anlamak için daha çok erken.
