İnsanın, alışkanlıklarının en süratli değiştiği vakit diliminin içerisindeyiz. Bugün gündemimizde olmayan bir eser, bir hizmet yahut bir platform kısa müddet içerisinde ömrümüzün merkezinde yer alabiliyor. Kısa vakitte bazen alışkanlığa bazen de bağımlılığa dönüşebiliyor.
Zaman içerisinde hepimiz birer ekran bağımlısı olduk. Araştırmalar gösteriyor ki bize sorulduğunda telefonlarımızı günde 1 saat kullandığımızı belirtiyoruz. Halbuki akıllı telefonları günde 8 saate yakın kullanıyoruz. Bu ekranlarda bizi tutmak için efor harcayan ‘dikkat ekonomisi’ daima yeni eserler ile karşımıza çıkıyor. Bu süratli dönüşüme ayak uydurmaya çalışan siyasetin zannettiği ile gerçekte olan ortasındaki farka dair bir bahse yani seçmenin Twitter ile TikTok kullanımına bakmaya çalışacağız.
Yeni oluşan meclisin demografik dağılımını siyasalların profilini anlamak için referans olarak kabul edersek siyasalların ezici çoğunluğu ‘dijital göçmen’lerden (1980 öncesi doğmuş, yeni teknolojiyi, interneti yalnızca gereksinimleri ve zorunlulukları olduğu vakitlerde tercih eden, daima gelişen, yenilenen teknolojiye yetişmekte zorlanan bireyler) oluşuyor. Buna rağmen oyunu görece daha fazla değiştirme esnekliğine sahip ‘dijital yerli’leri ikna etmek üzere bir sorumlulukları da var.
Dijital göçmen olan siyasalların propaganda için alışkın oldukları mecra yüklü olarak Twitter. Ancak kıymetli potansiyel olarak gördükleri dijital yerli olarak kabul edilen gençler ise TikTok’ta. Üstelik bu değişim için siyasalların önlerinde büyük problemler var. Twitter’daki üzere 280 karakterli kısa metinler yerine bambaşka dinamikleri olan bir görsel platform karşılarında. Üstelik Twitter’daki üzere önemli ciddi laflar ederek TikTok’taki gençleri yakalama imkanları neredeyse yok. Siyasalların profiline dair her Cumhuriyet okuyucusunun gereğince fikre sahip olduğunu biliyorum. Bu nedenle biraz daha az bildiğimiz kısım olan TikTok’a gelin birlikte bakalım.
Öncelikle kullanıcı sayısına bakalım. TikTok son yayınlanan raporlara nazaran Türkiye’de 29 milyon kullanıcıya sahip. Dünyanın her yerinde emsal kitlelerin benzeri motivasyonlarla bu cins platformlara girdiğini biliyoruz. Bu nedenle genel TikTok kullanıcısı profiline bakmamız bize profil için de yol gösterici olacaktır. En özet haliyle TikTok kullanıcıları;
Yaş dağılımları:
13-17 yaş ortası: %27
18-24 yaş ortası: %42
25-34 yaş ortası: %16
35-44 yaş ortası: %8
45-54 yaş ortası: %3
55+ yaş ortası: %4
Cinsiyet dağılımı:
Kadın: %60
Erkek: %40
Kaynak: https://webrazzi.com/2020/05/20/markalarin-dikkatine-20-istatistik-ile-tiktok/
TIİKTOK’U KULLANMA NEDENLERİ?
Diğer toplumsal medya mecralarının kimi bilgi, tartışma kimi ise örtük bir nispet ve kıyaslama üzerine heyeti. TikTok bunlardan farklı olarak rahat, deneysel ve özgün. Hepsinden öte mizah ve cümbüş üzerine konseyi.
TikTok kullanıcılarının bu mecrayı kullanma motivasyonları en özet haliyle şu biçimde sıralanabilir:
• Kendini tabir etme
• Sergileme
• Gerçeklerden kaçma
• Toplumsal etkileşim
• Eğlenceli vakit geçirme
Kaynak: Aksoy Araştırma Türkiye Monitörü
Bana nazaran TikTok içeriklerinin değerli bir kısmı öbür toplumsal medya içeriklerinin tamamından daha gerçek. Instagram’daki bir genç 6-12 ay taksitle aldığı, asıl ömründen daha güçlü göründüğü tatilinden pozlarını paylaşırken TikTok’taki genç sıvası dökük bir gecekondu olan konutunda çektiği görüntü ile istediği her şeyle dalga geçme hakkını kullanıyor, eğleniyor, kendini tabir ediyor.
Biz araştırmacıların belli tartışmaları daha somut manaya ve anlatma için kullandığı prosedürlerden biri de insanlaştırmadır. İnsanlaştırma metodunu kullanırken deneklerden sıklıkla o markayı yahut platformu bir beşere benzetmesini isteriz. Denekler de yüklü olarak ünlü isimlerle tanım etmeyi seçerler. Şayet bu türlü bir araştırmaya dahil olmuş bir denek olsaydım kullanıcıları ile birlikte bir bütün olarak TikTok’u Müslüm Gürses’e benzetirdim. Kabul, alternatiflerine nazaran daha arabesk, görece daha lümpen. Ancak alternatiflerinde hiç örneği görülmediği kadar daha gerçek. Ne Twitter üzere uydurma öfkelere ne Instagram üzere geçersiz zenginlik ve mutluluğa sahip. Öfkesi de gerçek, sergilediği ömrü da gerçek, memnunluğu yahut mutsuzluğu da gerçek. Tahminen de bu nedenle birebir Müslüm üzere çok da beğenilmeyen, yokmuş üzere davranılan milyonlarca sevene sahip.
Evet, siyasalların Twitter alışkanlığı büyük lakin TikTok’un da gerçeği büyük. Başarılı olmak için alışkanlıklardan öte gerçeğe bağlı kalmak bir zorunluluktur.
