![blank](https://habernetik.com/wp-content/plugins/wp-fastest-cache-premium/pro/images/blank.gif)
Küresel bir araştırmaya nazaran, haberlere ağır ilgi gösterenlerin sayısı son altı yılda yaklaşık yüzde 25 oranında azaldı. Dünya genelinde insanların yüzde 36’sı haberlerden bazen ya da sıklıkla kaçındığını söylüyor. Türkiye’de toplumsal medya kullanıcılarının haber kaynağı olarak YouTube ve Instagram birinci sıralarda yer alıyor.
Oxford Üniversitesi ve Reuters Enstitüsü tarafından hazırlanan 2023 Dijital Haber Raporu’na nazaran, 2017’de dünya genelinde insanların yüzde 63’ü haberlerle çok ya da ağır ilgi gösterdiğini söylerken, bu oran 2023’te yüzde 48’e düştü.
TV ve yazılı basın üzere klasik medya tüketimi birçok ülkede düşmeye devam ederken, online ve toplumsal medya tüketimi ortadaki farkı kapatamıyor. Bilgiler online tüketicilerin geçmişe kıyasla haberlere daha az eriştiğini ve daha az ilgi gösterdiğini ortaya koyuyor.
Reuters Enstitüsü raporunun müellifleri, izleyicilerin “iç karartıcı haberlerden uzaklaşıp ruh sıhhatlerini müdafaaya çalışırken Ukrayna’daki savaş ve hayat pahalılığı krizi üzere kıymetli haberlerden seçici bir formda kaçınmaya devam ettiklerine” dair datalar olduğunu belirtiyor.
Dijital Haber Raporu 2023 ayrıyeten klasik TV ve basılı haber medyasının gerilemeye devam ettiği, “online tüketicilerin geçmişe kıyasla haberlere daha az eriştiği ve daha az ilgi gösterdiği” sonucuna varıyor.
Araştırma ayrıyeten, ankete katılanların yüzde 56’sının internette hangi haberlerin gerçek, hangilerinin düzmece olduğunu tespit etme konusunda tasa duyduğunu da ortaya koydu.
Ankete katılanların yüzde 40’ı birden fazla vakit haberlere güvendiğini söylerken, bu oran geçen yıla kıyasla iki puan düşüş gösterdi. Türkiye’de ise bu oran geçen yıla nazaran bir puan düşüşle yüzde 35 seviyesinde düz denebilecek bir çizgi izledi.
Raporda haber kaynağı bakımından 2015-2023 yılları ortasında Türkiye’deki değişimde en büyük farklılık gazete ve mecmua üzere matbu haber kaynaklarının oranında görülüyor. 2015’te yüzde 50 olan bu oran bu yıl yüzde 21’e düşmüş durumda.
Sosyal medya da dahil olmak üzere online haber kaynakları da düşmekle birlikte, yüzde 75 ile en yüksek haber kaynağı olmaya devam ediyor. TV’nin yeri ise yüzde 75’ten yüzde 56’ya gerilemiş bulunuyor.
Raporun Türkiye ile ilgili kısmında, medyanın büyük kısmının hükümet denetimi altında olduğu, eleştirel seslerin dijital ve toplumsal medyada da kısıtlandığından kelam ediliyor.
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) hükümetin “internette neredeyse sistematik sansür” siyaseti izlediği tespitine yer verilen raporda Türkiye’nin dünya basın özgürlüğü endeksinde 180 ülke ortasında 165’inci sırada yer aldığı hatırlatılıyor.
Instagram ve TikTok’un yükselişi
Haberler için en değerli toplumsal medya platformu olarak Facebook dünya genelinde düşüş halinde olsa da hala değerli bir yere sahip. Her hafta haber için Facebook’a erişenlerin sayısı son yedi yılda yüzde 42’den yüzde 28’e düştü.
TikTok ve Instagram’ın kullanımında da artış kaydedildi. Instagram artık dünya genelinde insanların yüzde 14’ü için, TikTok ise yüzde 6’sı için haber kaynağı. Çin merkezli toplumsal medya platformu TikTok bilhassa Asya-Pasifik, Afrika ve Latin Amerika’da daha süratli tırmanışta.
Türkiye’de ise haber kaynağı olarak YouTube’un birinci sırada yer aldığı toplumsal medya platformlarının oranı şöyle:
- YouTube: %45
- Instagram: %40
- Facebook: %33
- WhatsApp: %28
- Twitter: %26
- TikTok: %10
Küresel olarak 18-24 yaş ortası gençlerin yüzde 43’ü toplumsal medyanın kendileri için ana haber kaynağı olduğunu söylüyor. 2015’te bu oran yüzde 18’di.
Bu yaş kümesinin yüzde 20’si TikTok’tan haber alıyor. Rapor TikTok için “en süratli büyüyen toplumsal ağ” sözünü kullanıyor.
Ancak TikTok’taki haberlerin kaynağını ana akım haber kuruluşları yahut gazetecilerden fazla ünlüler, fenomenler yahut sıradan içerik oluşturucular oluşturuyor.
Raporun Türkiye ile ilgili kısmında, medyanın büyük kısmının hükümet denetimi altında olduğu, eleştirel seslerin dijital ve toplumsal medyada da kısıtlandığından kelam ediliyor.
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) hükümetin “internette neredeyse sistematik sansür” siyaseti izlediği tespitine yer verilen raporda Türkiye’nin dünya basın özgürlüğü endeksinde 180 ülke ortasında 165’inci sırada yer aldığı hatırlatılıyor.
Sosyal medyada paylaşım ve yorumlarda düşüş
Açık toplumsal medya platformlarında haberleri beğenme, paylaşma ve yorum yapma da düşüş halinde.
Bu değişimin bir nedeni olarak, Facebook ve Twitter üzere platformlardaki çevrimiçi tartışmaların giderek daha toksik hale geldiği istikametindeki algının artması gösteriliyor.
Ancak makale paylaşımı ve etkileşim müddeti düşmüş olsa da bu, bu çeşit platformların terk edildiği manasına gelmiyor.