Kahramanmaraş merkezli meydana gelen 7.6 ile 7.7. büyüklüğündeki zelzeleler büyük yıkım ve can kayıplarına sebep oldu. Adeta kağıt haline gelen yapılar, akıllara binaların fay çizgilerine olan uzaklık uzaklığını getirdi.
17 Ağustos 1999 depremimde büyük yıkım alan Kocaeli’de 18 bin 373 kişi hayatını kaybederken, 285 bin 211 konut ile 42 bin 902 işyeri hasar gördü. 24 yılın akabinde adeta yıkıntıların ortasından doğan kentte 70 bin insan hala canlı fay sınırının üzerinde yaşıyor.
Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Kocaeli Vilayet Temsilcisi Niyazi Temizkan, e- devlet üzerinden yapabilecekleri kolay bir süreçle yurttaşların fay sınırının meskenlerine olan uzaklığı tespit edebileceklerini ve buna nazaran aksiyon almaları konusunda uyardı. Kente konutların ve sanayi kuruluşların yanından ve içinden fay çizgisinin geçtiğini söyleyen Temizkan, hazırlık yapılmazsa beklenen olası İstanbul zelzelesinde bilhassa kıyı şeridinde büyük yıkımların yaşanabileceğini belirtti.
“486 CANLI FAY TESPİT EDİLMİŞ”
Türkiye’de konutların belirli bir kısmının canlı fay sınırlarının üzerinde olduğunu söyleyen, Temizkan, “Türkiye’de 18 vilayet ve 80’i aşkın ilçe merkezi üzerinde 486 üzerinde canlı fay tespit edilmiş durumda bunların daha fazla olduğunu düşünüyoruz. Bu fay maddesiyle ilgili 2020 yılında meclise kadar giden çalışmamız var. O devirlerde de bunun yasalaşacağıyla ilgili görüşmeler oldu yol kay edildi. Maalesef hayata geçirilmedi. Geç de olsa hayata geçirilmesi gerekiyor. Bu fayların üzerindeki kentler ve yapılar bir an evvel tespit edilmeli. Fayzonlar ile sakın bantı oluşturulmalı. Burada varsa yerleşim yerleri onlardan uzaklaşılmalı. Olmayan yerler de yapı yasaklı alan olarak nitelendirilmesi gerekiyor” dedi.
Fay sınırlarının yapı ve sanayi kuruluşlarının içinden geçtiğini söyleyen Niyazi Temizkan, “Kartepe, Başiskele ve Gölcük’te bilhassa Kuzey Anadolu Fayının üzerinde olan yapılarımız var. Onun dışında İzmit ve Derince de Kuzey Anadolu Fay hareketiyle birlikte harekete geçebilecek faylarımız bulunmakta 5 ilçe merkezi diye nitelendirebiliriz. 12 mahallede de tabi mahalleler daha genişleyebilir, 12 mahalle olarak nitelendirebiliriz” diye konuştu.
“FABRİKALARIN ORTASINDAN FAY GEÇİYOR”
Kocaeli’de 70 binin üzerinde insanın canlı fay sınırının üzerinde yaşadığını belirten Temizkan, “Şu anki mahalle bazında nüfus bilgilerine nazaran, 70 binin üzerinde olduğu hesaplanabilir. Bilhassa Kartepe’deki sanayi kuruluşları bilhassa Arsalnbey ve civarında çabucak tabanından yahut Fabrikaların ortasından geçen fay çizgilerini rahatlıkla görebiliriz. 24 yıl geçti maalesef çok fazla yol alamadık. Bunun üzerine Kahramanmaraş sarsıntısını de gördük. Ortalarda birçok sarsıntı var lakin nitelendirirsek Kahramanmaraş sarsıntısı çok önemli kayıpları olan bir zelzele 17 Ağustosu da düşündüğümüz vakit 24 yılda sahiden bir arpa uzunluğu yol aldık mı diye başımda soru işaretleri var. Almadık diye düşünüyorum bunu birçok taraftan görebiliriz, bu ülkenin ve insanların artık sarsıntı şuuruyla yaşaması gerekiyor. Dirençli kentler olması gerekiyor” formunda konuştu.