Kaliforniya Üniversitesi‘nden bilim insanları, bilgisayarlara bağlanan ve “hastaların, insan gibisi dijital bir avatar aracılığıyla bağlantı kurmasını sağlayan” bir beyin implantı geliştirdi.
Söz konusu implant, 30 yaşındayken beyin sapı felci geçiren, böylelikle bedenindeki tüm kasların denetimini kaybeden bir hastanın 18 yıl sonra tekrar diğerleriyle bağlantı kurabilmesinin önünü açtı.
Hastanın birinci kelamları, “Bir gecede her şeyim elimden alındı. 13 aylık bir kızım, 8 yaşında bir üvey oğlum ve 26 aylık bir evliliğim vardı. Bilinciniz tam, duyularınız tam, beş duyunuz da çalışıyor lakin hiçbir kasınızın çalışmadığı için bir vücudun içinde kilitli kalıyorsunuz” oldu.
BEYİN DALGALARI SESE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ
Nature mecmuasında yayınlanan çalışmaya nazaran, beyin ve bilgisayar ortasında bağlayıcı fonksiyonu gören implant, büsbütün felçli olan hastanın beyin sinyallerini deşifre etti ve bunları, dijital bir avatar aracılığıyla sesli tabirlere (konuşmaya) dönüştürdü.
Avatarın birebir vakitte, doğal yüz hareketlerini canlandırma yeteneğine sahip olduğu; beyinden gönderilen sinyalleri kullanan yapay zeka aracının yardımıyla, hastanın yüz kaslarının hareketlerini taklit ettiği kaydedildi.
Bilim insanları, bu araştırma sayesinde şuuru yerinde olan, lakin fizikî olarak konuşamayan hastaların gerçek vakitli, doğal bağlantı kurmalarını sağlamayı umuyor.
YAPAY ZEKA ENTEGRASYONU
Araştırmacılar birinci olarak hastanın beyin yüzeyinde, konuşma için kritik olan bir bölgeye, konuşmaya çalışırken ürettiği beyin sinyallerini yakalayan 250’den fazla elektrot yerleştirdi. Akabinde kelam konusu sistem bilgisayarlara bağlandı.
Hasta da birkaç haftalık bir mühlet boyunca araştırmacılarla birlikte çalışarak, bir yapay zeka sistemini beyin sinyallerini tanıyacak biçimde eğitti. Bu uğurda, binden fazla sözden oluşan farklı sözleri daima tekrarladı.
Böylece yapay zeka algoritması, fonemler olarak bilinen konuşmanın temel alt üniteleriyle alakalı beyin aktivitesi modellerini tanıdı.
BİR SONRAKİ MAKSAT: KABLOSUZ İLETİŞİM
Öte yandan avatarın sesi, hastanın sesine benzeyecek halde kişiselleştirildi. Bu noktada, hastanın 2005 yılında yaptığı bir düğün konuşmasının imajlarını tahlil eden lisan öğrenme amaçlı bir yapay zeka aracı kullanıldı.
Çalışmanın yüksek lisans öğrencisi ve müellifi Kaylo Littlejohn bahse ait demecinde, “Beyin ile ses yolu ortasında felç nedeniyle kopan irtibatları telafi ediyoruz” dedi.
Ekip için bir sonraki adımın, implantı fizikî olarak bilgisayar ve beyne bağlamadan kablosuz irtibata imkan sağlamak olacağı belirtildi.
