Dünyanın iki büyük ekonomik gücü pozisyonunda olan ABD ve Çin ortasındaki teknolojik üstünlük çabası giderek artıyor.
Her iki ülke, ekonomik ve jeopolitik ehemmiyeti nedeniyle siber güvenlik, yapay zeka, yarı iletkenler, çip ve dijital altyapı üzere birçok alanda birbirlerine üstünlük için büyük bir uğraş veriyor.
Hem ABD hem de Çin, kendi teknolojik şirketleri ve yatırımları aracılığıyla bu çabayı global bir arenada sürdürüyor.
AÇIK ORTA LİDERLİĞİ ELİNDE BULUNDURUYOR
Avustralyalı “think-tank” kuruluşu Avustralya Stratejik Siyaset Enstitüsü’nün (The Australian Strategic Policy Institute-ASPI) araştırmasına nazaran, Çin teknoloji alanında ABD karşısında açık orta önde bulunuyor.
Çin, 44 teknoloji alanının 37’sinde liderliği elinde bulundururken ABD 7 alanda Çin’in önünde bulunuyor.
YÜZDE 60’INI ÇİN ÜRETİYOR
Çip üretiminin yaklaşık yüzde 75’i Doğu Asya’da gerçekleşiyor. Tayvan, Güney Kore ve Japonya çip üretimi konusunda ön plana çıkıyor. Lakin çipin üretiminde kullanılan ve stratejik değere sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üretici ise Çin olarak ön plana çıkıyor.
Avrupa sanayi derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) nazaran dünya çapındaki germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını Çin üretiyor.
DOĞRUDAN FİNANSMAN TAKVİYESİ
Geçen yıl 27-28 Temmuz tarihlerinde ABD Kongresi’nden geçen “Çip ve Bilim Yasası”, yerli çip üretimini teşvik etmek hedefiyle 280 milyar dolarlık teşvik davetinde bulundu.
ABD Lideri Joe Biden tarafından 9 Ağustos’ta imzalanan mutabakat, yarı iletken dalını desteklemek için 52 milyar dolarlık direkt finansman sağlıyor.
Bu yasaya nazaran, yurt içinde çip üretimi ve yeni inşa edilen fabrikalara dört yıl müddetle yüzde 25 vergi muafiyeti uygulanacak. Bu tedbirlerle, ABD’nin yerli çip üretimini artırması ve global teknolojik rekabette daha güçlü bir pozisyona gelmesi hedefleniyor.
HAM UNSURLARIN İHRACATINA KISITLAMA GETİRİLDİ
Tüm bu gelişmelerin akabinde Çin, çip üretimini etkileyecek bir karar aldı ve çip üretiminde kıymetli ham unsurlar olan galyum ve germanyuma ihracat kısıtlaması getirdi.
Çin’in kararı gereği, galyum ve germanyum ihracatından evvel ilgili makamlardan onay alınması gerekiyor.
Kısıtlama, 1 Ağustos prestijiyle yürürlüğe girdi. Uzmanlar Çin’in bu kararı, öteki devletlere bir ihtar olarak, kısıtlamalara karşı kendilerinin de misilleme seçeneklerinin olduğunu hatırlatmak için aldığını kaydetti.
ÇİP KRİZİ APPLE’I YAKINDAN ETKİLEDİ
Ev aletlerinden araç içi elektronik sistemlere, savunma endüstrisinden giyilebilir teknolojilere kadar her alanda büyük değer taşıyan ve yarı iletkenler olarak da isimlendirilen çipler global manada krizlere neden olabiliyor. Çipler, elektronik aygıtların temel ögeleri ortasında yer alıyor ve “beyin” olarak kabul ediliyor.
Son devirdeki süratli teknolojik ilerleme ve daima yeni aygıtların piyasaya sürülmesi, çiplere olan talebi büyük ölçüde artırdı. Bilhassa akıllı telefonların ve başka akıllı aygıtların popülerliğinin artması, çip üreticilerini yüksek talepleri karşılamak için zorlayan bir faktör oldu.
Yaşanan çip krizi sebebiyle dünyanın en büyük şirketlerinden biri olan Apple, iPhone 12 model telefonunun tanıtımını çip krizi sebebiyle makul bir müddet ertelemek zorunda kalmıştı.
