Macar medyası, klâsik olarak Budapeşte tarafından büyük bir prestijle beklenen konukların başında gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretinin münasebetinden çok, bu ziyaretin neden bu kadar kısa olduğu ve içeriğinin ne olacağı sorularına karşılık arıyor.
Bu çeşit ziyaretlerde şimdiye dek alışık olunanın bilakis Macar hükümeti tarafından derli toplu bir açıklama yapılmadığı üzere, ziyaret esnasında ya da sonrasına basına açık bir bilgilendirmenin de olmayacak olması, ziyaret etrafında oluşan gizemli havayı daha da artırıyor.
Her ne kadar Macaristan ve Türkiye ortasında son yıllarda oluşan stratejik iştirak kapsamında masaya konulması beklenen pek çok gündem hususu olsa da, bunların hiçbirinin öne çıkarılmadığı ziyaretin maksadı ne olabilir? Cevap bulunması gereken asıl soru bu.
“İADE-İ TEŞEKKÜR ZİYARETİ”
Macar kaynakların dikkat çeken sessizliği içinde, Türkiye basınına atıf yapılarak yayımlanan bir haber, Erdoğan’ın bu ziyaretle Macaristan’a milletlerarası prestij kazandırmayı amaçladığının altını çiziyor.
20 Ağustos Macaristan’ın en büyük resmi bayramı. Bin yıl evvel bu topraklarda Macar Devleti’nin kuruluşunu temsil eden bu gün, klasik olarak büyük merasimlerle kutlanır. Akşamında da Budapeşte çok büyük bir havai fişek gösterisine sahne olur.
Erdoğan’ın bu yıl, bu kimi diğer başkanlarla birlikte kutlamaların onur konuğu olması bekleniyor.
Zamanlamada değerli ikinci etken de 19 Ağustos’ta Budapeşte’de başlayan Dünya Atletizm Şampiyonası.
Futbola ve genel olarak da spora olan büyük ilgisiyle tanınan Macar Başbakanı Viktor Orban’ın, Macaristan’ın tarihinde düzenlediği en büyük spor aktifliği olan bu şampiyonaya verdiği ehemmiyet biliniyor.
Erdoğan’ın, Dünya Atletizm Şampiyonası’nın açılış merasimlerine katılamasa da, Pazar günü şampiyonada onur konuğu olması ve yapılacak olan 100 metre finalini Viktor Orban ile birlikte erdem tribününden izlemesi bekleniyor.
Türkiye Cumhurbaşkanı’nın Macaristan’daki bu merasimlere ve etkinliklere katılmasının gerisinde ise elbette Türkiye’nin Macaristan’a ve Macar hükümetine verdiği kıymet yatıyor.
Ama bunun yanı sıra şahsi ilgilere çok kıymet verdiği bilinen Erdoğan’ın bu ziyaretle Orban’a bir cins “iade-i teşekkür” jesti yapmasının hissesi olduğundan da kulislerde kelam ediliyor. Zira Viktor Orban, Türkiye’deki seçimler öncesinde gazetecilere “Erdoğan’ın kazanması için dua ediyorum” demiş ve seçim zaferinin akabinde da Erdoğan’ı birinci tebrik eden yabancı önder olmuştu.
İKİ ÜLKE ORTASINDAKİ ‘STRATEJİK ORTAKLIK’ NE MANAYA GELİYOR?
Türkiye ve Macaristan ortasında bir müddettir çok taraflı münasebetleri kapsayan ve son derece derin bir iş birliği süreci yaşanıyor.
Bu süreç birkaç yıldır da taraflarca “stratejik ortaklık” ismi altında hayatın tüm alanlarını kapsayan ve uzun erimli bir “kader birliği” olma yolunda evriliyor.
Her iki ülke idaresi için de “Batı ve NATO müttefiki” olmak ne kadar doğalsa, kendi ulusal çıkarları için, içinde bulundukları ittifakın halinden daha bağımsız siyasetler izlemek, özerk milletlerarası birliktelikler üzerinde çalışmak da o kadar doğal kabul ediliyor.
Her iki ülke de Rusya’ya karşı takındıkları tutumla ABD ve NATO’nun belirli ölçüde yansısını alıyor, Çin ve Arap ülkeleri ile olan bağlantılarıyla de tedirginlik yaratıyorlar.
Macaristan Avrupa Birliği içinde V4 ülkeleri olarak anılan Doğu Avrupa ülkeleri ile yöresel bir birlik oluştururken, Türkiye de Türk Kurulu ile buna benzeri bir iş birliğini Asya’da yaşama geçiriyor.
Macaristan konuk üye olarak Türk Kurulu üzerinden Asya’ya girmeye çalışırken, Türkiye de Macaristan ve V4 ülkeleri yardımıyla AB içinde durumlar kazanmaya çalışıyor.
Ve tahminen de bu stratejik iştirakte en değişik nokta da bu birlikteliğin artık deklare edilmiş bir hal alması, iki ülkenin memleketler arası siyasetlerini da açık bir formda koordine etmeleri.
Bunun en son örneği İskandinav ülkelerinin NATO’ya üye kabul edilmesinde Türkiye’nin çekincelerinin Macaristan tarafından dikkate alınmasıydı.
Ankara’nın, elbette kimi münasebetler göstererek bilhassa İsveç’in üyeliğine onay vermediği mühlet zarfında, Budapeşte de bu iki ülkenin üyeliğini -sudan bahanelerle- veto edeceğini açıklamıştı.
TÜRKİYE, MACARİSTAN İÇİN NEDEN DEĞERLİ?
Elbette Türkiye’yi yakın bir dost ülke olarak görmenin Macaristan açısından ekonomik, jeopolitik ve ulusal güvenlik üzere pek çok mevzularda haklı münasebetleri var.
Orban açısından Türkiye; gücün geldiği, mültecilerin ise Avrupa’ya gelişinin engellendiği bir ülke pozisyonunda. Her iki faktör de bugün hayati kıymete sahip.
Ancak daha derinde yatan asıl münasebet, Macaristan başkanı Viktor Orban’ın, Batı ülkelerine çoklukla bugün hâkim olan ve kendisinin karşı olduğu liberal siyasetlerin zayıflatılmasında, daha muhafazakâr bir Batı dünyasının yaratılmasında, Türkiye ve –bir ölçüde- Rusya ile olan olumlu bağları kıymetli bir faktör olarak görmesi.
Şu an Türkiye’nin idaresinde de Viktor Orban’ın başındaki Avrupa ve Dünya modelinin gerçekleşmesine katkıda bulunabilecek bir siyasetçi bulunuyor.
Bu nedenle de uzun vadeli vizyonunun yaşama geçirilmesinde Viktor Orban Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimleri kazanması için ilaha dua ettiğini söylüyor.
Ve seçimlerden zaferle çıkan Erdoğan ile birlikte yeni adımlara hazırlanarak, “bizi izlemeye devem edin” diyorlar.
