Adalar için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni imar planına yönelik yansılar sürüyor.
İmar planlarının adaları müdafaa hedefi taşımaktan çok turizm gayeli yapılaşmalara yer sağlayacağını belirten ada sakinleri, bugün Ataşehir’deki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İstanbul Vilayet Müdürlüğü önünde bir ortaya geldi.
Basın açıklamasını ada sakinlerine takviye maksadıyla aksiyona katılan sanatçı Tilbe Saran okudu. Açıklamanın akabinde dilekçelerini müdürlüğe teslim eden adalılar, imar planlarına itiraz nedenleri hususlar halinde açıkladı.
Burgazada Mahalle Meclisi ve tün adaların sakinlerinin büyük iştiraki ile gerçekleştirilen açıklamada, “Plansız ve hasebiyle aslında muhafazasız kalan Adalar’da elbette plan kıymetli bir gereksinimdir. Bizler planlamaya karşı değiliz” diyerek ilgililere seslenen Adalılar, mevzunun öznesi olan imar planlarının; adaların toplumsal, çevresel ve doğal istikrarlarını ve ortak hayat kültürünü bozacak hususlar içerdiğini belirtti.
“KIYILARIN PLAN DIŞI BIRAKILMASI SAKINCALI”
Adalılar tarafından yapılan basın açıklamasında, imar planındaki sakıncalı noktalara şu biçimde dikkat çekildi:
“Önemle belirtmek isteriz ki birçok açıdan riskli bulduğumuz, Adalılar ve Adalılara ek olarak Türkiye’nin her yerinde yaşayan tabiat ve ada severlerin tasa etmesine sebep olan hususlar içeren planların birincil sakıncası, kıyıların plan dışı bırakılmış olmasıdır. Dört tarafı suyla çevrili kara kesimlerinin kıyı planı olmadan bir imar planının düzenlenmesi gerçek değildir. Yalnızca bu sakınca bile adalar halkını derin bir korkuya sürüklemiştir.
İstanbul’un çabucak kıyısında bulunan Prens Adaları vatandaşın yeşiliyle, mimarisiyle kaostan uzaklaşıp nefes alabildiği seçkin alanlar ortasındadır. Adaların müşterek alanlarının korunabilmesi ve bir sayfiye alanı bölgesi olması özelliğini yitirmemesi gerekir. En kıymetli itiraz başlıklarımızdan biri de planların, lojistik, ulaşım, ziyaretçi idaresi ve afet planlamasını içermemesidir.
“EKOSİSTEM VE KÜLTÜREL DOKU DİKKATE ALINMAMIŞ”
Plan kapsamında kıyı şeridiyle birlikte düşünülmeden ve tüm bu acil ve çok değerli gereklilikler hesaplanmadan Burgazada’da 2000 m2’lik bir otel inşaatına müsaade verilmiştir. Üstelik turizm yapılaşmasına açılan ve tesir alanı çok daha geniş olacak bu büyük alan, Burgazada’nın en değerli kültür yerlerinden biri olan Sait Faik Abasıyanık’ın kıssalarında kelam ettiği Paradiso’u yani şimdiki Cennet Bahçesi’ni yok etmektedir. 1903 yılında bir kır gazinosu olarak faaliyete geçmiş olan Paradissos, hala adanın kültür sanat muhtaçlığı için kıymetli bir ihtiyacı karşılayan bir sahne ve aktiflik alanıdır.
Otel inşaatı, Ayanikola’da yapılması planlanan günübirlik tesisler ve Marta Koyu etrafı için öngörülen düzenlemeler hem ziyaretçi yükünü arttıracaktır, hem de mevcut kültürel ve doğal dokuya ziyan verecektir. Ayrıyeten Marta Koyu etrafı, pek çok göçmen kuş ve balık çeşidi için hayati değere sahip hassas bir ekosistem barındırmaktadır ve bu konu planda hiç dikkate alınmamıştır.
Heybeli Ada’da yer alan Sanatoryum ve Ruhban Okulu üzere tescilli binalar, kültürel miras alanları ve yerleri kültür mirası olarak müdafaa statüsüne alınırken işlevleri sıhhat ve eğitim olarak belirtilmiş fakat 1/1000’lik uygulama planlarında bu işlevler belirtilmemiştir. Bu durum bu alanların planda bir boşluk oluşturma ve işlev değişikliği riski barındırmaktadır.
Büyükada’da da Aya Nikola Manastırı yakınlarına devasa bir lojistik alanı planlanmaktadır.
Bunlar Adalarımız için risk gördüğümüz yalnızca örnek mevzu başlıklarıdır.
“KAYGI VERİCİ”
Genel olarak:
-Planlar, sarsıntı, orman yangınları ve iklim krizi başta olmak üzere doğal afetler, jeolojik bilgiler ve ekolojik dataların dikkate alınmadığı izlenimini vermektedir.
-Örneğin orman alanlarının çabucak yanında insan hareketliliğini artıracak ve doğal hayat döngüsünü bozacak “donatı” alanları yerleştirilmesi tasa vericidir.
-Onaylanan imar planlarında ada kıyılarında atıksu deşarj noktaları görünmektedir. Meğer, Marmara Denizi hakkında çalışan uzmanlar, atık suyun arıtılmış olsa dahi hiçbir formda denize boşaltılmaması gerektiğini ehemmiyetle vurgulamaktadırlar. Marmara Denizi atık su için alıcı ortam olamaz. Atık suyun arıtma seviyesi tekrar kullanıma uygun olmalı, su denize deşarj edilmeyip kullanılmalıdır.
-Adalarda kabul edilen kat yüksekliği sonunun adaların yamaçlı topoğrafik yapısı dikkate alındığında çarçabuk istismar edilebilme ihtimali vardır. Kat yüksekliğine dair plan notlarında Adalarda inşaat ruhsatlarında vaziyet planı zaruriliği belirtilmelidir. Kat yüksekliğinin istismarını engelleyecek bu zorunluluğun plana işlenmemiş olması kabul edilebilir bir durum değildir.
-İmar planlarında tescilli yapıların bulunduğu parsellerde yeni yapılaşmaya müsaade verilmeyeceği kararı bulunmaktadır. Lakin Adalar İlçesi’nin Kültürel Miras Envanteri şimdi tamamlanmadığından, bu konu da istismara açıktır.
“PLANLAR EMELDEN ÇOK UZAK”
Unutmamak gerekir ki Adalar UNESCO Dünya Mirası listesine girmeye aday olan ve buna ait resmi bir süreç yürüten çok değerli bir coğrafyadır. Titizlikle hazırlanması gereken muhafaza hedefli imar planlarında en çok ehemmiyet verilmesi gereken hususlardan biri de yapılacak plan ile Adaların UNESCO Dünya Mirası listesine girebilmesini sağlamak olmalıyken maalesef hazırlanan planlar bu gayeden çok uzaktır.
Ülkemizin her bir noktası üzere Adalarımız da çok özel ve korunması gereken yerleşim alanlarıdır. Adalarımızın sahip olduğu doğal hoşluklarını, kültür zenginliklerini, turizm kıymetlerini korumak hem ülkemiz hem de çocuklarımız için misyonumuzdur. Bugün yapılacak yanlışlar sonrasında bedeli ödenemeyecek, değiştirilemeyecek makus sonuçlara neden olabilecektir. Bu nedenle çok kıymetli olan münasebetlerle planlara itiraz ediyor, düzeltilmesini talep ediyoruz. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni, Adalar İlçe Belediyesi’ni hassasiyete ve Adalıların gayretini anlamaya ve belirttiğimiz yanlışlardan dönmeye davet ediyoruz.”
NE OLMUŞTU?
Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından 27 Temmuz 2023 tarihinde askıya çıkarılmış olan, Adalar İlçesi 1/5000 Ölçekli Muhafaza Emelli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Muhafaza Hedefli Uygulama İmar Planı büyük reaksiyon çekmişti.
Kınalıada, Burgazada, Heybeliada, Büyükada ile Sedef Adası hakkında hazırlanan ve geçen günlerde askıya çıkan planla, Adalar’da yapılaşma tartışmaları alevlenmişti.
