Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti (BDDK) konut kredilerinde ve konut teminatlı kredilerde uygulanacak kredi kıymet oranlarında değişikliğe gitmiş, ikinci el konutunu alacaklara yönelik çeşitli kısıtlamalar getirmişti.
Finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik koordineli makro ihtiyati önlemler kapsamında, ikinci ve sonrası konut alımında tüketicinin kendisinin, eşinin yahut 18 yaş altındaki çocuklarının malik olduğu en az bir konutunun bulunması halinde konut kredisi bedel oranı yüzde 75 daraltılmıştı.
5 milyon TL bedelindeki bir konutu, ikinci tapulu meskeni olarak alacak olanlara konutun bedelinin yüzde 22,5’i kadar kredi kullandırılabileceği açıklanmıştı.
“DAHA İSTİKRARLI PİYASA OLUŞACAKTIR”
BDDK tarafından alınan karara ait değerlendirmelerde bulunan kesim temsilcileri, ikinci konutunu alacaklara yönelik uygulanacak kısıtlamalar sayesinde daha istikrarlı piyasa oluşumu sağlanabileceği görüşünde birleşti.
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) İdare Şurası Lideri Nazmi Durbakayım, BDDK’nın konut alımlarında kullanılan kredilere yönelik sınırlama kararını, “daha istikrarlı piyasa oluşumuna yönelik bir adım” olarak algıladıklarını söyledi.
Bu kararın bankalardan kullanılan konut kredi ölçüsünü daha da düşüreceğini lisana getiren Durbakayım, “Ayrıca ikinci ve üçüncü konutunu almak isteyenleri firma bünyesinde kredi kullandırmaya yöneltecektir. Finans kesiminde artan kredi faiz oranlarına bağlı olarak firma bünyesinde uygulanan faiz oranları da BDDK’nın artırdığı risk primi oranından dolaylı olarak etkilenecektir. bunlar olumsuz olarak değerlendirilebilir” dedi.
Durbakayım, “Bu kararın yatırım hedefli konut edinimini zorlaştıracağı bir öbür sonuç olacaktır. Öbür bir tabirle, inançlı bir liman olarak bilinen gayrimenkulü, alternatif yatırım araçları ortasında bir adım geriye düşürecektir” diye konuştu.
“ENFLASYONİST ETKİYİ AZALTACAK”
Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) İdare Şurası Lideri İsmail Özcan da BDDK tarafından alınan kararlara ait şu değerlendirmelerde bulundu:
“Konut kredilerine yönelik kısıtlama kararları, Türkiye’de genelde yüzde 60’lar seviyesinde olan ve son birkaç yıldır yüzde 50’lere inen konut sahiplik oranını artırmaya, birinci konutunu alacak vatandaşlarımızın önünü açmaya, finansmana erişimlerini kolaylaştırmaya yönelik olarak olumlu bir adımdır. Kelam konusu kararlar, konuta talebi aşikâr bir düzeyde tutmak, satış fiyatlarının üst taraflı seyrini engellemek ve enflasyonist etkiyi azaltmak manasında da uygun olarak kıymetlendirilmektedir.”
Özcan, sıfır konut alarak buraya taşınan ve elindeki dairesini satılığa ya da kiralığa çıkaran varlıklı kısma işaret ederek, “Kredi kısıtlaması nedeniyle yatırımcıların ikinci konutunu alamayacak olması kiralık konut yahut uygun fiyatlı ikinci el konut arzını olumsuz etkileyebilecektir.” biçiminde konuştu.
Sahil beldelerinde ikinci konutunu alarak kentlerdeki konutunu kiraya vermek isteyenlerin de önünün kapanacağını lisana getiren Özcan, bu durumun kiralık piyasasına negatif tesir edebileceğini vurguladı.
“KONUT ÜRETİM SURATI DÜŞEBİLİR”
İsmail Özcan, kredi kısıtlamasının konut yatırımını azaltabileceğine ve satış döngü suratını yavaşlatabileceğine dikkati çekerek konut üretim suratının düşebileceğini söyledi. Bu karardan inşaattan etkilenen alt kesimlerin yanı sıra gayrimenkul danışmanlarının da olumsuz etkilenebileceğini savunan Özcan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kur muhafazalı mevduattan çıkacak şahısların sıfır ve yeni gayrimenkul projelerinden alımlarında; ikinci konutunu ikamet ettiği farklı bir vilayetten satın alan şahıslara; ikinci konutunu satın alan, elindeki konutu 1 yıl içinde satmayı ya da kiralamayı taahhüt eden bireylere; satın alacağı konutu kiraya vereceğini taahhüt eden bireylere ya kredi limitlerinde güzelleştirme yapılmasının ya da eski sistemin kendileri için devam ettirilmesinin uygun olacağını düşünüyoruz.”
“BU ADIMLAR TOPLUMSAL DEVLET OLMANIN GEREĞİDİR”
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İşletme Kooperatifi (İstebKOOP) İdare Konseyi Lideri Ulvi Özcan ise kelam konusu kısıtlamalara ait, “Kesinlikle hakikat bir karar, keşke birkaç yıl evvelden bu karar alınsaydı. Benim onlarca tanıdığım bile Covid-19 periyodunda cazip kredi fırsatını değerlendirip ikinci ve üçüncü dairelerini aldılar. Toplumsal devlet olmanın gereği bu atakları yapmaktır” halinde konuştu.
Bu kararın tesirli olabilmesi için “bütünsel bir konut politikası” olması gerektiğini vurgulayan Özcan, “Yapılan iş hakikat, kıymetli ve gerekli fakat kâfi değil. Umarım çağdaş ülkelerdeki misal olumlu örnekler de dikkate alınarak yarar getirecek diğer düzenlemeler de çoğalır” açıklamasında bulundu.
“KONUT PAZARINDA YÜZDE 30 ORANINDA KİRACI VAR”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Lideri Hakan Akdoğan da Türkiye’de son yıllarda yüksek talep nedeniyle konut fiyatlarında yaşanan artışa değinerek, kelam konusu kararların birinci meskenini alacaklara yönelik olumlu ayrımcılık tanıdığını söyledi.
Akdoğan, “Bu sayede konut sahipliği oranı artacaktır. Pazarda yüzde 25-30 oranında bir kiracı var. Bunun azaltılması ve piyasanın olağanlaşması ismine atılan adımlar olarak görüyoruz” diye konuştu.
