Füreya Koral, Türkiye’nin birinci profesyonel seramik sanatkarlarının başında geliyor. Açtığı sergilerle, çalışmalarıyla ve kazandığı ödüllerle ismini duyurmayı başarmış olan Koral’ın hayatı, Ayşe Kulin’in yazdığı romana da husus oldu. Kulin’in 2000 yılında yayımladığı otobiyografik roman, Füreya Koral’ın hayatını anlatıyordu. Pekala, bu başarılarla isminden kelam ettiren Füreya Koral kim, kaç yaşında, nereli? Füreya Koral kaç yaşında öldü?
FÜREYA KORAL KİM?
1910 yılında Büyükada’da doğdu. Lise eğitimini Notre Dame de Sion Kız Lisesi‘nde aldı. İstanbul Üniversitesi’nde İdeoloji eğitimi aldı. Periyodun ünlü Macar keman virtüözü, sonradan Füreya’nın teyzesi Aliye Berger ile evlenecek olan, Charles Berger‘den özel keman dersleri aldı. İki yıl süren bir evliliğinin akabinde periyodun milletvekili Kılıç Ali ile evlendi. Böylelikle Ankara’ya taşınan Koral, 1938’e dek eşi ile birlikte Mustafa Kemal‘in yakın etrafında bulundu. Mustafa Kemal’in vefatının akabinde 1939’da eşi ile İstanbul’a taşındı. 1940-1944 ortasında müzik tenkitleri yazdı, çeviriler yaptı.
1945’te verem teşhisi konuldu. Tedavi için 1947’de İsviçre’de Leysen’de bir sanatoryuma gitti. Uzun süren tedavi periyodunda, Londra’da bulunan teyzesi Fahrelnissa Zeid, sanatla uğraşıp vaktini verimli geçirmesi maksadıyla ona kimi malzemeler gönderdi. Bunlar ortasında bulunan seramikçilik alet ve malzemesi münasebetiyle birinci kere seramikçiliğe önemli bir uğraş olarak başladı.
FÜREYA KORAL’IN ÇALIŞMALARI NELER?
Koral, birinci standını 1951 yılında Paris’te açtığında seramiğin sanat olarak sergilenmesi batıda da yeni bir olguydu. Koral’ın sanatının içeriği ve biçimsel özellikleri devrin batı sanatı içerisinde oldukça ilgi uyandırdı. Yapıtlarının doğu kültürünün birtakım simgelerini, kimliklerini, kolektif bellek öğelerini taşıması, seramiğe zanaatla sanatı birleştiren anlatımsal yaklaşımı, yenilik ve özgünlük olarak algılandı. Yapıtlarını tıpkı yıl İstanbul’da sergiledi ve İstanbul’da da ilgi gördü.
Tabaklar esas formlarından birisi idi lakin her şeyden evvel duvar panolarını önemsiyordu. 1955-1975 yılları ortası büyük boyutlu seramik duvar panolarıyla çeşitli yapıların iç ve dış yüzeylerini bezedi. Bu çalışmalarıyla klasik çini sanatını yine mimariye kazandırdı. Duvar panolarının çoğunluğu periyodun sanat akımını yansıtan soyut karakterdedir. Osmanlı mescitlerinde görülen İznik çinilerinin sakin, ölümsüzlüğü çağrıştıran havasına karşılık, yapıtlarında İstanbul’daki yeni ömrünün uzantısı olan bir hareketlilik yorumu getirdi.
1970’lerde iç ve dış yer panolarının yanı sıra nesne tasarlamaya tartı verdi. 1973 Tuzla’daki İstanbul Porselen Fabrikası için özel bir seri tasarladı Yapıtlarında klasik form ve desenleri çağdaş yorumla işledi.
Başlıca yapıtları ortasında, 1963 yılında Ankara’da Ulus Çarşısı‘na, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı‘na, 1966 yılında İstanbul’da Ziraat Bankası‘na, 1969 yılında İstanbul Divan Oteli‘ne yaptığı panolar sayılabilir.
1973’te Arif Paşa Apartmanı’na taşınan sanatçı, burada dairesinin penceresinden gördüğü sıra konutlardan aldığı ilhamla yeni bir seri meydana getirdi. 1980-1985 arasında “Mahalle” ismini verdiği birbiri içine girmiş küçük seramik mesken kompozisyonlarında bu sefer “yeniden anımsatma”, akılda kalanlarla “yeniden kurabilme” hedefiyle eski İstanbul sokaklarını ele aldı. Değişen toplumun sürat ve yapısına dair müşahedeleri onu daha sonra “içi boş” insan figürlerinden oluşacak bir heykel serisine yöneltti.
1951’den itibaren yurt içinde ve dışında 32 stant açtı. Yapıtları Paris’teki Salon d’Octobre, Meksiko’daki Modern Sanat Müzesi, Prag’da Napstkovo Müzeum, Washington’da Smitshonian Institute ve Türkiye’nin çeşitli yerlerindeki galerilerde sergilendi.
FÜREYA KORAL KAÇ YAŞINDA ÖLDÜ?
Füreya Koral 1997 yılında, 87 yaşında öldü.
FÜREYA KORAL’IN MÜKAFATLARI NELER?
1986 Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü
1981’de Kültür Bakanlığı Özel Ödülü
1967 İstanbul Milletlerarası Seramik Standı Gümüş Madalya
1962 Prag Milleterarası standı Altın Madalya
1955 Cannes Milletlerarası Standı Gümüş Madalya
Washington Smithsonian Enstitüsü ödülü
Vallauris Bienali (Fransa) Onur Diploması
