Birleşik Kamu-İş Sendikası, 2023 Ağustos’a ait Halkın Enflasyonu araştırmasını yayımladı.
Seçimden sonra Türkiye yeni bir yüksek enflasyon sürecine girerken, yaz ayı olmasına karşın besin fiyatlarında temmuzda yüzde 12,8 üzere epeyce yüksek bir süratle başlayan artışlar ağustos ayında da yüzde 8,9 ile devam etti.
Yılın birinci sekiz aylık periyodundaki fiyat artışı yüzde 63,3’ü bulurken, besindeki yıllık enflasyon da tekrar üç haneli sayılara çıkarak yüzde 102,1 olarak gerçekleşti.
Sonbahar ve kış aylarında besin enflasyonunun çok daha yüksek oranlara ulaşacağı varsayım ediliyor.
AÇLIK RİSKİ ARTIYOR
Yanlış ekonomik siyasetlerin besin fiyatlarında tetiklediği açtığı artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor.
Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana besin fiyatları yüzde 447 oranında arttı.
Diğer bir tabirle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl temmuz ayında 547 lira ödemek gerekti.
2022 yılında yüzde 179,3’e kadar yükselen besin fiyatlarındaki yıllık enflasyon bu yıl haziran ayına kadar baz tesiriyle, öbür bir tabirle bir evvelki geçen yılın tıpkı aylarında besin fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın birebir ayındaki artıştan yüksek olması nedeniyle düşüş eğilimindeydi.
Yıllık enflasyonun baz tesiriyle evvelki aylara ve geçen yıla nazaran geriliyor olması fiyatların azalmasından değil artış suratının azalmasından kaynaklanıyordu.
Önceki yılın birebir ayındaki yüksek oranlı artış son bir yılın hesabından çıktığı için yıllık artış azalıyordu.
Ancak temmuz ayından başlayarak aylık artışlar tekrar evvelki yılın birebir ayındaki artış oranının üzerine çıkmasıyla birlikte yıllık enflasyon da tekrar da yükselmeye başladı.
Haziranda yüzde 80,5’e indikten sonra temmuzda yüzde 92,2’ye çıkan yıllık enflasyon, ağustosta üç ay ortadan sonra yine yüzde 100’ün üzerine yükseldi.
SON İKİ AYDA YÜZDE 22 ARTTI
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları ağustosta bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 13,2 oranında artarken, et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 2,5 oranında artış yaşandı. Et ve balık fiyatlarında yılbaşından bu yana yaşanan artış yüzde 89’a yaklaştı.
Ağustosta evvelki aya nazaran süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları yüzde 13 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 14,9 olarak gerçekleşti.
Meyve fiyatlarının yüzde 12 oranında arttığı ağustosta zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 2 oranında artış yaşandı.
Ağustosta bakliyat fiyatları yüzde 5,6 artarken, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin unsurlarından oluşan başka işlenmiş besin fiyatlarındaki artış eğilimi ise yüzde 11,7’yle hızlanarak ile devam etti.
Böylece, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için ağustosta, bir evvelki aya nazaran yüzde 8,9 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
Gıda fiyatları son iki ayda (temmuz ve ağustos) toplam yüzde 22,8 oranında artış kaydetti.
YILLIK ORTALAMA ARTIŞ
Eylül 2022- Ağustos 2023 aylarını kapsayan son bir yıllık periyottaki ortalama besin fiyatları, Eylül 2021-Ağustos 2022 devrindeki ortalama fiyatlara nazaran yüzde 115,4 oranında artış gösterdi.