Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Yoksulluk Dayanışma Ofisi, Türkiye’de derinleşen ekonomik krizin nüfusa tesirlerine ait hazırladığı raporu bugün yayınladı.
‘Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında İlerleme Yok’ başlıklı raporda şunlar kaydedildi:
“BM Sürdürülebilir Kalkınma Tahlilleri Ağı (Sustainable Development Solutions Network-SDSN) 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’nu yayınladı. 166 ülkenin tüm maksatlar doğrultusunda puanlaması yapıldı ve ilerleme durumları gösterildi. Sıralamada Finlandiya 1. olurken, Türkiye 72 sırada yer aldı. Güney Sudan ise sıralamada sonuncu oldu. CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi olarak bizim için rapordaki en çarpıcı sonuçlardan birisi, ekonomik krizin derinleşmesiyle birlikte yetersiz beslenme ve bodurluk oranlarının artmasıdır.
“32 MİLYON 150 BİN KİŞİ YOKSULLUK HUDUDU ALTINDA”
Nüfusun yüzde 37,6’sının, yani 32 milyon 150 bin kişinin ise yoksulluk sonunun altında yaşadığı görülmektedir. Kısaca, nüfusun yüzde 98’i, yani 83 milyon 750 bin kişi açlık ve yoksulluk hududunun altında yaşamaktadır. Türkiye’de nüfusun yüzde 60,4 dolayında kesitinin, yani 51 milyon 600 bin kişinin açlık sonunun altında yaşadığı tespit edildi.
Yoksulluk, insan hakları ihlalidir. Toplumsal devlet gereği olarak, her bireyin ‘insan haklarına’ uygun halde yaşaması ve bu ihlallerin önlenmesine yönelik bir çalışma yapılmalıdır. Yoksulluk, ‘Küresel Çok Boyutlu Endeksi’ne (ÇBYE) nazaran değerlendirilmelidir. Toplumsal yardımlar, hak temelli siyasetler çerçevesinde düzenlenmelidir
“2 MİLYON 90 BİN 359 KİŞİ YETERSİZ BESLENİYOR”
BM 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’nun Sıfır Açlık gayesine yönelik bilgilere nazaran, Türkiye’nin yetersiz beslenme yaygınlığı oranı yüzde 2,5. Beş yaş altı çocuklarda bodurluk prevalansı yüzde 5,5. Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Besin Programı (WFP) 6 Haziran 2022 tarihinde gerçek vakitli data paylaştığı ‘Açlık Haritası’na nazaran, 92 ülkede toplam 866 milyon kişi kâfi besin tüketmediğini açıkladı. Haritaya nazaran, 82,3 milyon nüfuslu Türkiye’nin 14,8 milyonu kâfi besin tüketemiyor. TNSA’nın 2018 yılında Hacettepe Üniversitesi ile yaptığı araştırma ise beş yaş altı çocukların yüzde 6’sı bodur ya da yaşına nazaran çok kısadır. Bu durum, kronik makûs beslenmeyi işaret etmektedir. Bodurluğa, en fazla hiç eğitim almamış yahut ilkokulu bitirmemiş annelerin çocuklarında rastlanmaktadır (yüzde 9) Bodurluğun en yaygın olduğu bölge Doğu (yüzde 8) en az yaygın olduğu bölge ise Batı’dır (yüzde 4) Beş yaş altı çocukların yüzde 8’i fazla kiloludur. Akut yetersiz beslenmenin bir göstergesi olan zayıflık (boya nazaran çok zayıf olma) yaygın değildir (yüzde 2). Bunlara ek olarak, çocukların yüzde 2’si düşük kiloludur.
“ÇOCUKLARIN YARISINDAN FAZLASI MEYVE, ZERZEVAT VE ET TÜKETMİYOR”
Türkiye Çocuk Araştırması 2022 Raporu’na nazaran, peynir ve yoğurt üzere süt eserlerini her gün tüketemediği belirtilen çocukların oranı yüzde 42,2, ekmek yahut makarna üzere tahıl içeren yiyecekleri her gün tükettiği belirtilen çocukların oranı yüzde 62,4, meyveyi her gün tüketmediği belirtilen çocukların oranı yüzde 49,5, sebzeyi her gün tüketmediği belirtilen çocukların oranı yüzde 67; et, tavuk yahut balığı her gün tüketmediği belirtilen çocukların oranı yüzde 87,3.
“YOKSULLUK BEBEK VEFATLARINI HIZLANDIRIYOR”
BM 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’na nazaran, düzgün sıhhat ve refah alanında anne mevt oranı her 100 bin canlı doğumda 17,3, yenidoğan vefat oranı ise her bin canlı doğumda 4,7, Beş yaş altı vefat oranı ise bin canlı doğum başına 9, tüberküloz insidansı ise her 100 bin nüfusta 18, evsel hava kirliliği-ortam hava kirliliğinin vefat oranı her 100 bin nüfusta 45,5, 15-19 yaş ortası gençlerdeki doğurganlık suratı bin bayan başına 14,7. İklim değişikliğinden en fazla etkilenenler derin yoksulluk içinde yaşayan ve en savunmasız durumda olan çocuklar. Kaynak tükendikçe çocuklar okuldan alınıp çalıştırılıyor. Fakirleştikçe ‘çocuk evliliği’ artıyor. Açlık ve yoksulluk, cürüm oranını artıyor. Kirlilik, en çok çocukları tesirler. Anne karnında ve erken çocuklukta kimyasallara maruz kalmak, erken bebek vefatına yol açıyor.
“65 YAŞ ÜSTÜ YAŞLILAR YOKSULLUK YAŞIYOR”
BM 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’na nazaran, eşitsizliklerin azaltılması alanında yaşlı yoksulluk oranı (66 yaş ve üzeri nüfusun yüzdesi) yüzde 13,7 (2019). Ülkemizde toplumsal müdafaa kapsamında emekli/yaşlı, dul/yetim ve engelli/malul maaşı alan kişi sayısı, 2020 yılında 14 milyon 288 bin iken yüzde 2,4 artarak 2021 yılında 14 milyon 624 bin bireye yükseldi (TUİK, Toplumsal Muhafaza İstatistikleri, 2021) İstanbul Politik Araştırmalar Enstitüsü’nün Mayıs 2021 tarihli Türkiye’de İşgücünde Yaşlılar ve Güvencesizlik isimli raporuna nazaran; yaşlı nüfusun istihdama iştirak oranı ise yüzde 12’dir. 2022 yılında, çalışmak zorunda olan 65 yaş üstü 99 emekçi hayatını yitirdi. 2023 yılının birinci beş ayında, 65 yaş ve üstü 36 emekçi ömrünü yitirdi (İSİG, 2023) 2022 İŞKUR bilgilerine nazaran, 65 yaş üstü toplam 2 bin 130 kişi işe yerleştirildi. Kayıtlı işsizlerde ise 65 yaş üstü 7 bin 188 kişi beklemekte.
“YAŞLI ÖMÜR MERKEZLERİ AÇILMALIDIR”
Sosyal muhafaza kapsamında emekli, yaşlı, dul, yetim ve engelli, malul maaşları iyileştirilmelidir. Toplumsal teminatı olmayan yaşlıların sıhhat hizmetleri için hukuksal düzenlemeler yapılmalıdır. Belediyelerde yaşlılara yönelik bakım merkezleri, konutta bakım-evde sıhhat hizmetleri ve yaşlı ömür merkezleri açılmalıdır.”
