Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Politbüro Üyesi, Dışişleri Merkez Kurulu Yöneticisi ve Dışişleri Bakanı Vang Yi’nin, evvelki gün Ankara’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir ortaya gelmesi sonrası Türkiye-Çin alakaları gündeme geldi. Barselona Özerk Üniversitesi’nin Doğu Asya Araştırmaları Merkezi’nden Doç. Dr. Ceren Ergenç, Ankara-Pekin sınırındaki şimdiki mevzuları Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
Çin-Türkiye münasebetlerinde ana noktaları anlatan Ergenç, “Türkiye açısından hükümetin içinde bulunduğu ekonomik krizde daha evvel olduğu üzere, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin üzere ülkelerden gelecek finansal takviyeye duyduğu gereksinim; Jenerasyon ve Yol Teşebbüsü dahilinde eski teknolojili ve etraf düşmanı yatırımlar yerine Türkiye’yi yeni gelişen dijital ve yeşil pazarlara sokabilecek yatırımları; sanayi dalına Çin’in yapabileceği teknoloji transferleri olarak özetlenebilir” dedi.
Karşılığında Pekin’in beklentilerini sıralayan Ergenç, “Uygur konusunda katı bir tavır, Çin’in Global Güney dediğimiz kalkınmakta olan ülkelerde başlattığı teşebbüslere ve ABD’nin kutuplaştırıcı tavrına karşı destek” diye konuştu.
Ergenç, “Çin’in yakın vakitte Türkiye’nin BRICS ya da Şanghay İşbirliği Örgütü üyeliğini destekleme planları olmamasına karşın Türkiye’nin bu isteğinin farkında olduğunu belirtmesi, memleketler arası ticarette doların hâkimiyetini kırma, Asya-Pasifik’te NATO varlığına karşı çıkma talepleri de bu takviye beklentisinin örnekleri” tabirlerini kullandı.
(Ceren Ergenç)
ÇİN’DEN UYGUR BASKISI
İlişkilerde Uygur konusunun tesirlerine değinen Ergenç şöyle konuştu:
“Fidan, Vang ile görüşmesi sonrası ‘Türkiye’nin Çin’in egemenliğine ziyan verecek faaliyetlere mahzur olacağını’ söyledi. Bunun Uygur hususuyla ilgili olduğunu ve hükümetten Çin’e bir baskı olmasından çok Pekin’den hükümete bu mevzuda bir baskı olduğunu söyleyebiliriz. Hükümet ve ortakları, Vang’ın ziyareti öncesinde muhalefet milletvekilleri tarafından Uygur konusunun Meclis İnsan Hakları Kurulu tarafından incelenmesi ve komitenin sunacağı raporun Meclis’te görüşülmesi taleplerinin istisnasız hepsini reddetti. Fidan’ın kelamlarının Türkiye’deki Uygur diaspora kümeleri için ne manaya geleceğini ilerleyen vakitlerde göreceğiz.”
Avrupa ülkelerinin Çin siyasetlerini ABD ekseninden ayrıştırmaya çalışmasının Türkiye’deki yansımaları sorulunca Ergenç, “Almanya, Fransa ve daha az ölçekte olsa da İspanya üzere ülkeler, global kapitalizmin geleceğini belirleyecek olan dijital ve yeşil dönüşümlerde Çin’le gerek rekabet gerek işbirliği olarak direkt ve derin ilgi içindeler. Bu bağlamda bu Avrupa ülkelerinin ABD’nin dayattığı sanayi üretim ağlarını Çin’den büsbütün bağımsızlaştırma davetine uymayacaklarını açıklaması, global güç istikrarları açısından önemli” dedi. Ergenç, buna rağmen Türkiye’nin, dijital ve yeşil piyasalarda üretim ağlarının içine şimdi girmeye çalışan bir pozisyonda olduğunu da ekledi.
