Anayasa Mahkemesi (AYM), sanatçı Erdal Güney’e bir müziğinde geçen tabirler nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” hatasından verilen cezanın hak ihlali olduğuna karar verdi.
AYM “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” şartıyla verilen cezanın söz özgürlüğünü ihlal ettiğini vurguladı.
“CEZA TEHDİDİ İLE TEMEL HAKLAR İHLAL EDİLİYOR”
Karara yönelik itiraz süreçlerinin tüketilmesinin akabinde Erdal Güney’in avukatları Sema Özdemir ve Erdal Fatih Çanakçı, AYM’ye ferdî müracaatta bulundu.
Başvuruda, Erdal Güney’in fikir ve tabir özgürlüğü hakkının ihlal edildiği vurgulanarak, şu tabirlere yer verildi:
“Hükmün açıklanmasının geri bırakılması bu durumu ortadan kaldırmamaktadır. Müvekkil ceza tehdidi altında yaşamaya mecbur kılınmış, düşünsel ve sanatsal üretimi ve özgürlüğü üzerinde oluşturulan büyük baskı ve tehdit ile bahsi geçen temel hak ve özgürlükleri ihlal edilmiştir.”
AYM, birleştirilmiş belge üzerinden 29 Mart‘ta verdiği kararında, müracaatçılar hakkında kararın açıklanmasının geri bırakılması kararları verilmesinin ifade özgürlüğü ile toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme haklarını ihlal ettiği tezini inceledi.
Söz konusu cezalarla ilgili AYM kararında şöyle denildi:
“Başvurucular, çeşitli biçimlerde açıkladıkları niyetleri yahut katıldıkları toplantıdaki ve şov yürüyüşlerindeki aksiyonları nedeniyle mahpus ya da isimli para cezalarıyla cezalandırılmış lakin HAGB kararı verilerek beş yıl mühletle kontrol altına alınmıştır. Bu nedenle kelam konusu HAGB kararlarının tümünün müracaatçıların tabir özgürlükleri ile toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme haklarına müdahale oluşturduğu sonucuna varılmıştır.”
“HAGB GELDİ, BERAAT ORANLARI DÜŞTÜ”
AYM, ‘Atilla Müellif ve diğerleri’ müracaatında verdiği kararına da atıfta bulunarak, ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ düzenlemesi hakkında şunları kaydetti:
“Derece mahkemelerinin uygulamaları incelendiğinde HAGB teklifinin yargılamanın şimdi başında sorulmasının ve bilhassa kararın temel tarafından rastgele bir biçimde denetlenmiyor olmasının önemli bir iş yükü baskısı altında bulunan yargıçların yargılamada yordam garantilerini istismar etmelerine ve mahkûmiyet ve beraat kararı ortasında sıkıştığında takdirini mahkûmiyet kararından yana kullanmasına yol açtığı kanaatine ulaşılmıştır.
Nitekim HAGB kurumunun getirilmesiyle beraat karar oranlarının düştüğünü açıkça gösteren isimli istatistikler ve HAGB ile sonuçlanan ve tabir özgürlüğüne müdahale teşkil eden bahislerde Anayasa Mahkemesi tarafından verilen çok sayıda ihlal kararı da bu kanaati takviyeler niteliktedir. Ayrıyeten HAGB ile sonuçlanan yargılamalarda anılan ihlal kararlarının kıymetli çoğunluğunun söz özgürlüğüne yönelen müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olup olmadığının ilgili ve kâfi münasebetle gösterilememesinden kaynaklandığı gerçeği de derece mahkemelerinin HAGB kararlarında münasebet konusunda ikna edici olmaktan uzak ve keyfî kararlar verdiğini göstermektedir.”
AYM, kararında açıkladığı bu üzere münasebetlerle müracaatçılar hakkında verilen ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ kararları nedeniyle Anayasa’da teminat altına alınan tabir özgürlüğü ile toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Belgelerin, yine yargılama yapılmak üzere birinci derece mahkemelerine gönderilmesine karar verdi.
NE OLMUŞTU?
Erdal Güney’in 2014 yılında yazdığı “Babacım babacım” isimli müzik hakkında o periyot Başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan’ın şikâyeti nedeniyle başlatılan soruşturmada, birinci olarak kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmişti. İtiraz üzerine karar kaldırılırken, Erdal Güney yargılanmış ve “kamu görevlisine hakaret” teziyle 11 ay 20 gün mahpus cezasına çarptırılmış, ‘hükmün açıklanması geri bırakılmış’tı.
AYM, 1 Ağustos 2023’te Resmi Gazete’de yayımlanan kararında da ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ düzenlemesini iptal etmişti.
