Eski ABD Lideri Donald Trump’ın başı belada. Seçim sonuçlarının reddiyle başlayan 6 Ocak kongre baskını sonrası ortaya çıkan türel sürecin yanı sıra çeşitli eyaletlerde kendisine davalar açıldı. Fakat bu davaların bilakis Trump’ın anketlerde aldığı sonuçlar yüzünü güldürmeye devam ediyor.
Trump’ın parti içindeki rakibi Florida valisi Ron DeSantis, son aylarda önemli bir düşüş yaşadı.2022 orta seçimleri sonrasında Trump’ın onayladığı adayların büyük ölçüde hezimet yaşaması üzerine DeSantis’in popüleritesi doruğa ulaştı. Birçokları için Cumhuriyetçi Parti’de “DeSantis” devrinin başlangıcı olarak tanımlansa da işler vakitle değişti.
DONALD RONALD’I YENDİ
Donald Trump’ın 4 yıllık iktidarı sonrası Ronald DeSantis’i yükselten ana sorun kültür savaşları oldu. DeSantis, liberalin solun kimlik siyaseti olarak bilinen ve LGBT ya da feminist kümeleri içinde taşıyan “woke” ideolojisiyle çabaya yemin etmiş ve bütün siyasetini bunun üzerine kurmuştu. LGBT sorunu üzerinden zıtlaştığı Disney’e Florida’daki Disneyland üzerinden ekstra vergiler getirmişti. Meksika’dan gelen göçmenleri otobüslere bindirip “göçmen dostu” liberal eyaletlere gönderince Cumhuriyetçi muhafazakârlar gözünde tam bir kahramana dönüştü. Hatta DeSantis Trump’ı gereğince “woke karşıtı” olmamakla bile eleştirdi. Trump, DeSantis’in Florida’da getirdiği sert kürtaj yasağına karşı “bu kadarı fazla” demişti.
Ancak DeSantis’in albenisi kültür savaşlarıyla hudutlu. Ukrayna sıkıntısında rakibine kıyasla keskin laflar etmeyen, Trump üzere ABD yerleşik tertibini eleştirmeyen siyasetleri vardı. Bu da ABD’nin seçkinleri ve istihbarat kümeleriyle ortası soğuk Cumhuriyetçi tabanda gerekli karşılığı bulmadı. New York Times’ın tabiriyle, muhafazakârlar DeSantis’i seviyorlar lakin Trump’a bayılıyorlar.
Anketlere bakıldığında “güçlü lider” olmasından tutun Biden’ı yenme ihtimaline kadar birçok alanda Trump galip geliyor. Yalnızca “ahlak” ve “sevimlilik” metriklerinde DeSantis’in Trump’ı geçtiğini görüyoruz. Yani Trump’ın kaba saba bir siyasetçi olduğunu biliyorlar, tam da bu yüzden onu tercih ediyorlar.
Trump, “ New York’un 5. Caddesinde adam vursam bir oy bile kaybetmem!” demişti. Yani kendisine açılan davaların önemli bir tesirinin olmayacağını düşünüyor. Hatta tam aykırısı, 6 Ocak olaylarında elde etmek isteyip başaramadığı mağduriyeti bu sayede kazanacağına inanıyor. Mahpusa girmesi halinde tahminen oyları üst bile çıkacak. Pekala, gerçekten mahpusa girecek mi?
TRUMP’IN DAVALARI
Trump’ın dört yıllık iktidarı, birçok suçlamayla karşı karşıya kalmasına sebep oldu. Bunların başında çeşitli taciz davaları ve 2016 seçimlerine damga vuran “Rusya ile işbirliği” geliyordu. Yürütülen soruşturmalar sonrası önemli bir sonuca ulaşılamadı. Trump’la ilgili asıl önemli argümanlar 2020 seçimleri sonrası başladı. 6 Ocak Kongre binası baskını üzerinde Trump’a darbe teşebbüsü savıyla dava açıldı.
Trump’ın başını ağrıtan başka bir dava Florida’daki konutunda bulunan dokümanlardı. Eski lider, misyonda olduğu devirde iade etmesi gereken 102 dökümanı geri vermemiş, yürütülen soruşturmada FBI ile işbirliği yapmayı reddetmişti. Bu dava, 2016 seçimleri öncesi Trump’ın Hillary Clinton’a karşı kullandığı “e-mail” tartışmasını anımsatıyordu. Clinton, birçok değerli devlet görüşmesini kişisel e-maili üzerinden yapmış ve o devirde Trump’ın gayesi olmuştu. Trump’tan sonra Biden’ın da Lider Yardımcılığı devrinden kalma dokümanları teslim etmediği ortaya çıktı. Fakat ABD istihbaratı, bu bahiste Biden’ın işbirliği yaptığının altını çizdi.
Trump’ın uğraştığı daha “magazinsel” bir davaysa eski porno yıldızı Stormy Daniels ile olandı. Trump, ABD seçimleri öncesi kampanya yürütürken Daniels’a geçmişte yaşadıkları bağlantıyla ilgili açıklama yapmaması için sus hissesi ödemişti. Bu ödenen para resmi olarak açıklanmadığı için ABD maddesine tersti. Seçime tesir edecek tüm harcamalar kayıt altına alınmak durumundaydı.
Cumhuriyetçi önderin uğraştığı son dava da Georgia Eyalet Sekreteri’ne açtığı bir telefonla ilgiliydi. Argümana nazaran Trump, Sekreter Raffensperger’e 11 bin 780 oya muhtaçlığı olduğunu söylemiş ve kendisine yardımcı olması için baskı yapmıştı.
HAPİSTE LİDER OLABİLİR
Trump’ın dava sayısı giderek artsa da bunlardan mahpus yatması mümkün gözükmüyor. Tekrar de ortalarından en önemli olanının 6 Ocak baskını olduğu söylenebilir. Kâfi kanıt bulunduğu takdirde Trump’ın mahpusa girmesi gündeme gelebilir. İşin ilginci bu durum, Trump’ın 2024’te lider olması önünde bir pürüz teşkil etmiyor. ABD anayasasında belirtilen kıstasları karşıladığı takdirde kimsenin aday olmasının önünde bir mahzur yok. Federal bir davadan mahpus yatması bile Trump’ın önünü kapatmıyor. Dahası bu olay aslında yaşandı bile.
1920 seçimlerine Sosyalist Parti adayı olarak seçime katılan Eugene V. Debs, halkı 1. Dünya Savaşı için ilan edilen seferberliğe karşı gelmeye davet etmiş, bu nedenle 10 yıl mahpus cezası almıştı. Debs, ABD üzere bir ülkede sosyalist bir parti için azımsanmayacak fakat seçimi kazanmaya uzak yüzde 3’lük bir oyu toplamayı başarmıştı.
Trump’ın son anketlerine bakıldığında Debs’in tersine zafer ilan etmesi içten bile değil. Hukukçular, bu türlü bir durumda Trump’ın başkanlık vazifelerini icra etmesinin aldığı cezadan ağır basacağı bu yüzden mahpus cezasının en azından dondurulabileceğini söylüyorlar. Dahası, Donald Trump Lider olduktan sonra kendini affedebilir.
Trump’ın mahpusa girmesi en azından mevcut bilgiler ışığında pek mümkün gözükmüyor. Natürel bu, mevcut davaların içeriğine ve kamuoyunun davaya verdiği reaksiyonlara nazaran değişir. Şimdilik ABD bir bilinmeze hakikat gidiyor. Trump, birçok ankette Biden’la ya başa baş gidiyor ya da kıl hissesi önde götürüyor. Cumhuriyetçi seçmenin kırsalda olması sebebiyle anketlerin büyük oranda Demokratlar lehine yanılma eğiliminde olduğunu da belirtmek gerekir. Daha 2024 seçimlerine çok var. Yani, Trump’ın akıbetini öğrenmek için şimdi çok erken.
