Dava 2021 yılı Ağustos ayında başladı. Geyve’nin Sabırlar Mahallesi’nde yaşayan İstek ve Zübeyde Çakır isimli iki kardeş, Bolu’nun Göynük ilçesinde bulunan Erpiliç Fabrikası’nda çalışıyordu. Yaklaşık 56 kilometre aradaki mahalleden, fabrikaya emekçi taşıyan servisin güzergahı, abla ve kardeşin onayı alınmadan değiştirildi.
İşveren, servisin kendilerine yaklaşık 4 kilometre arada bulunan Çayköy Mahallesi’nden geçeceğini belirterek çalışanların buradan servise binmesini istedi.
Rıza ve Zübeyde kardeşler ise iki mahalle ortasındaki yolun kırsal bölgeden geçtiğini ve bilhassa geceleri tehlike arz ettiğini tabir ederek güzergah değişikliğini kabul etmediklerini ilettiler.
İŞ AKİTLERİ FESHEDİLDİ
Servisin gelmemesi üzerine fabrikaya gidemeyen emekçiler hakkında devamsızlık tutanağı tutularak iş akitleri feshedildi.
İşçiler tarafından ihbar ve kıdem tazminatı talebiyle açılan davalar Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi’nde iki başka istinaf mahkemesinde görüldü. Mahkemelerden biri çalışanların güzergah değişikliğini kabul etmeyip işe gitmemesinin iş akdini ‘eylemli feshettikleri’ manasına geldiğini belirterek patronun yalnızca kıdem tazminatı ödemesini kararlaştırdı.
Öbür bölge adliye mahkemesi ise iş akdinin devamsızlık gerekçesiyle işverence feshedildiğini, bu nedenle kıdem tazminatının yanı sıra ihbar tazminatı da ödemesi gerektiği tarafında karar verdi.
Aynı bahiste bölge adliye mahkemelerince iki başka karar verilmesi üzerine uyuşmazlığın giderilmesi istemiyle belge Yargıtay’a intikal etti. Uyuşmazlığı Yargıtay 9. Hukuk Dairesi giderdi.
“MAHKEME BİZİ HAKLI BULDU, HAK YERİNİ BULDU”
İşten çıkarılan İstek Çakır, “Erpiliç Fabrikası’nda çalışıyordum. 8 yıldır gidip geldiğim durakta gece 12’e kadar servisi bekledim ablamla birlikte. Servisin geliş saati geçti daha sonrasında arkadaşım aradı ve bizim bindiğimiz durağın yaklaşık 4 kilometre ilerisinde olan öteki bir mahalledeki durağa gelmemiz gerektiğini söyledi. Bizde ablamla birlikte gecenin yarısı olduğu için oraya gelemeyeceğimizi söyledik. Sonrasında Erpiliç’ten niçin gelmediler diye haber geldi. Biz de servis sebebi ile gidemediğimizi söyledik. Bizi haksız yere işten çıkarttılar, olağanda servisin buraya gelmesi gerekiyordu. Mahkeme bizi haklı buldu ve hak yerini buldu” dedi.
“YAZI VE KIŞI VAR HER GÜN NASIL GİDİP GELECEKLER”
Rıza ve Zübeyde’nin ağabeyi Hatun Çakır ise, “Erpiliç Fabrikası’na gidiyordu kardeşlerim, bir akşam servisin diğer bir mahalleden kendilerini alacaklarını söylediler. O mahallede buraya yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta. O gecede saat 12’e geliyordu, haydi bu akşam gittiler bunun yazı ve kışı var her gün nasıl gidip gelecekler. Konuşup anlaşabilmek için fabrikaya gittim ben. Mevzuyu anlattım, kardeşlerimin o söyledikleri yere gidemeyeceğini söyledim. Daha sonrasında fabrikadan da bize karşıt yanıt gelince avukatımızla birlikte mahkemeye başvurduk. Ve sonunda da haklarımızı aldık” diye konuştu.
“İŞÇİLER BURADA KULLANILMAYAN VE ÇÖPE ATILAN BİR EŞYA ÜZERE OLDU”
Hatun Çakır, “Servis emekçilere hiç sormadan ben artık sizi aldığımız yere gelmiyorum, siz öteki söylediğim yere geleceksiniz diyor. Biz de ona razı gelmedik zira kardeşlerim her gün 4 kilometre yol gidip gelecekler ve serviste buraya geldi parasını alacak. 8 yıl boyunca bu duraktan aldı kardeşlerimizi servis. 8 yıl sonra terk ettiler lakin bu türlü olmaması gerekiyordu. Verilen emeği çöp ettiler, biz orta yerde kaldık. Çalışanlar burada kullanılmayan ve çöpe atılan bir eşya üzere oldu. Bir emekçi bu hal bırakılmaz. Firma Erpiliç firması yani tanıdık bir firma. Yerli ve ulusal diyebileceğimiz firmalardan bir tanesi. Kardeşlerimin karşısına alıp ‘bakın biz artık sizin oraya servis veremeyeceğiz, iki kişi için servis bize değerli geliyor, sizin haklarınızı vererek çıkışınızı vereceğiz’ deselerdi bir badire olmazdı. 8 yıl boyunca emek vereceğim ben sana, sekiz yıl sonra ne tazminat ne de insan hakkı var. Tabi sonuçta biz hakkımızı aldık” biçiminde konuştu.
“İŞÇİNİN YAZILI ONAYI OLMAKSIZIN SERVİS GÜZERGAHI DEĞİŞTİRİLEMEZ”
Abla ve kardeşin avukatı Nadi Şafak, “İşçiler bize geldiklerinde, servis güzergahlarının kendi köylerinden diğer bir köye alındığını tabir ettiler. Biz olayın ayrıntısına girdiğimizde davalı patronun yaklaşık 8 yıldır sürdürmüş olduğu servis hizmetini; kendi köylerinden almak sureti ile öbür bir köye taşıdığını tabiri caizse duraklarını değiştirdiğini öğrendik. Bu durak değiştirme yani servis güzergahının değiştirilmesi uygulamasının iş kontratının koşullarına karşıtlık tespit ettiğini anladık. Bu çerçevede yargılama için gerekli çalışmaları başlattığımızda işyeri uygulaması haline gelmiş olan servis uygulamasının, personelin yazılı onayı ve isteği olmaksızın değiştirilmesinin iş mukavelesinin koşullarına muhalif olduğunu ve böylelikle çalışana de personel kontratının haklı sebeple feshi, kıdem hakkı kazanma imkanı vermektedir” ifadelerini kullandı.
“EMSAL TEŞKİL EDEN DAVAMIZ 2 YIL SÜRDÜ”
Avukat Şafak, “Bu çerçevede başlattığımız olan yargılama kademesinde Mahallî Mahkeme’den davamızı hem kıdem hem de ihbar biçiminde kazandık. İki farklı davamız vardı ağabey-kardeş halinde. Her ikisi istikametinden de davamızı kazandık ve iş İstinaf Mahkemesine gittiğinde abla için 10. Hukuk Dairesine, erkek kardeş için ise 9. Hukuk Dairesi’ne düşen evrak ve yargılamalar sürdürüldü. Her iki evrak için farklı kararlar ortaya çıktı. Biz bu kararlar ortasındaki içtihat farklılığının giderilmesi ismine Bölge Adliye Mahkemesi Liderler Konseyi’ne başvurduk. Liderler Konseyi çalışanların hem kıdem hem de ihbara hak kazanabilecekleri istikametinde karara hükmetti. Akabinde bu uyuşmazlığın giderilmesi doğrultusunda Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’ne gönderilen belgede Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, iş mukaveleni personel tarafından aksiyonlu halde feshedildiğini kanaat getirdi. Sonuç prestiji ile şunu söyleyebiliriz, bir emekçiye sağlanan servis uygulamasının emekçinin yazılı onayı ve isteği olmaksızın güzergah ve saatinin değiştirilmesi sonrası emekçi hem kıdeme hak kazanabiliyor hem de personel mukavelesini haklı sebeple feshedebiliyor. Emekçilerden Hatun Çakır için hem kıdem hem de ihbar hakkına sahip olmuşken öbür kardeş İstek Çakır için ise yalnızca kıdeme hak kazandı. Bu da Bölge Adliye Mahkemesi’nin içtihat farklılığından kaynaklandı. Emsal teşkil eden ve 2021’in Ağustos ayında başlayan davamız 2023 yılının başında neticelenmiş oldu” dedi.
