Türk rock müziğinin efsanevi ismi 82 yaşındaki Erkin Koray, uzun müddettir yaşadığı Kanada’nın Toronto kentinde bugün gündüz saatlerinde hastaneye kaldırıldı. Tedavi altına alınan Erkin Koray’dan akşam saatlerinde üzen haber geldi. Usta sanatçı hayatını kaybetti. Pekala, Erkin Koray kimdir, nereli, kaç yaşında? Erkin Koray neden öldü? Erkin Koray müzikleri neler?
ERKİN KORAY KİMDİR?
Türk rock, Hard Rock ve Anadolu rock sanatkarı Erkin Koray, 24 Haziran 1941 tarihinde İstanbul’da doğdu.
Küçük yaşlarda, piyano öğretmeni olan ve Şerif Yüzbaşıoğlu, Ayhan Yünkuş ve Lider Bali üzere müzisyenlere eğitmenlik yapan annesi Vecihe Koray’dan piyano öğrendi, daha sonra gitar çalmaya başladı. İstanbul Alman Lisesi’nde eğitim gördüğü 50’li yılların ikinci yarısında, arkadaşları ile kurduğu amatör topluluk olan Erkin Koray ve Ritimcileri ile devrin yeni modüllerini çalmaya başladı. Lise eğitiminin akabinde 60’lı yılların başına dek çalışmalarını yarı amatör yarı profesyonel olarak sürdürdü.
Özgün çalışmaları, doğu ve batı müziklerinde yaptığı çalışmalarla birçok müzisyeni etkilemiştir. Cemalim, Köprüden Geçti Gelin üzere çalışmaları ile Türk halk müziği, Nihansın Dideden, Kıskanırım üzere kesimler ile Türk sanat müziği yapıtlarını yorumlayarak Anadolu rock stilinin en değerli yapıtlarını vermiştir.
Şaşkın (Ala Ain Moulayiteen) (Dabke), Estarabim, Çöpçüler, Fesuphanallah üzere geniş kitlelerin beğenisini kazanan Arabesk-rock modüllerin yanında, Aralar, Yağmur üzere psychedelic rocka uzanan ve Hükümdarlar, Akrebin Gözleri, Öfke üzere metal müzik olarak nitelendirilebilen birçok değerli çalışmaya imza atmıştır.
1960’LAR
1962 yılında çeşitli müzikli yerlerde programlar yaptığı sıralarda aldığı bir teklif ile bir yüzünde “Bir Eylül Akşamı”, başka yüzünde “It’s So Long” isimli İngilizce kesim bulunan birinci 45’liğini kaydetti. Lakin bu plak 1966 yılında piyasaya çıktı. Erkin Koray askerliğini 1963-1965 yılları ortasında Ankara’da Hava Kuvvetleri Caz Orkestrası’nda solist ve gitarist olarak yaptı.
Terhisi sonrasında Almanya’nın Hamburg kentine giden Erkin Koray burada The Hiccups isimli bir Alman kümesi ile 2,5 ay çalıştı. Türkiye’ye döndüğünde The Hiccups’ta bir arada çalıştığı bas gitarist Bernhard Weber’i yanında gitarist İlder Tokcan ve Fikret Zolan ile yeni bir küme kurdu. Bu devirde saçlarını uzatmaya başlayıp, Türkiye’de beat müziğin temsilcisi haline geldi. 1966’da İngilizce müziklerden oluşan bir extended play çıkardı.
1967 yılında basılan, bir yüzünde Kızları da Alın Askere, başka yüzünde Aşk Oyunu isimli kesimler bulunan 45’liği ise kıymetli muvaffakiyet kazandı. Bilhassa Kızları da Alın Askere modülü Erkin Koray’ın geniş kitleler tarafından tanınmasında değerli rol oynadı.
1968 yılında, Hürriyet Gazetesi tarafından yapılan Altın Mikrofon yarışına katıldı. Bu müsabakaya katılan takım gitarda ve vokalde Erkin Koray, gitarda Tuncer Dürüm, bas gitarda Ziya Bakanay ve davulda Sedat Avcı’dan oluşuyordu. Bu yarışa bolero stili “Meçhul” ve de müsabaka müziği olan enstrümantal “Çiçek Dağı” ile katıldı. Bu müsabakada 4. olan Erkin Koray’ın yarıştaki müzikleri Meçhul ve Çiçek Dağı daha sonra bir plak şirketi tarafından piyasaya çıkarılarak sekiz yüz bin adet üzere büyük tiraj yaptı.
Bu birinci kıymetli başarıyı, 60’lı yılların sonlarına dek arkası arkasına gelen: Anma Arkadaş, Hop Hop Gelsin, Sana Bir Şeyler Olmuş, Seni Her Gördüğümde üzere hepsi büyük beğeni toplayan modüller takip etmiştir.
1969 yılında kurduğu Yeraltı Dörtlüsü isimli kümesi ile Türkiye’de underground müzik akımının öncüsü oldu. Kümede Erkin Koray’ın yanında davulda Sedat Avcı, gitarda Aydın Şencan ve bas gitarda Ataman Hakman yer alıyordu.
1970’LER
Mayıs 1971’de Erkin Koray, Hey mecmuasında çalışan dostu Arda Uskan ile Cannes Sinema Şenliği’ne gitti.
1971 yılının yazı biterken Türkiye’ye dönen Erkin Koray, Üstün Group ismini verdiği yeni bir orkestra kurdu. Burada da Sedat Avcı ile çalışan Koray, bas gitara ise Almanya’da tanıştığı Jerzy Ziembrowski’yi getirdi. Küme, underground ve psychedelic bir müzik yapacağını açıkladı. Küme, “Yağmur / Aşka İnanmıyorum” ve “Sen Mahrum Diye / Goca Dünya” müziklerini kaydedip dağıldı. Ağustos 1972’de Buhranlar kümesinden gitarist Aydın Cakus ve baterist Parıltı Yenal’ın yayına genç bas gitarist Özkan Uğur’u alarak Ter kümesini kuran Koray, bu kümeyle Kasım ayında “Hor Görme Garibi / Züleyha” 45’liğini çıkardı.
Bu küme denemeleri sonrasında Koray, ekseriyetle solo çalışmalar yapıp yılları ortasında Türkiye’deki müzik listelerinde üst sıralarda yer alan klasikleşmiş birçok yapıta imza attı. 1973’te bir kaç sene evvel Lennon’a çaldığı “Mesafeler” 45’lik olarak yayınlandı. Art yüzünde “Silinmeyen Hatıralar” müziğinin yer aldığı çalışmada Koray’a, davulda Sedat Avcı’nın yanı sıra elektro gitarda Attila Ertem ve bas gitarda Mehmet Tiber takviye vermişti. Bu sırada Koray, 19 Ekim 1973’te Müge Duruman ile evlendi.1974 yılı ise Koray’ın en başarılı yıllarından biri oldu. Bu periyotta “Şaşkın / Eyvah”, “Krallar / Dost Acı Söyler” ve “Feshupanallah / Komşu Kızı” 45’liklerini çıkaran Koray’a bateride Nihat Örerel, bas gitarda da Rauf Ülgün eşlik etti. “Krallar” plağının kapağında kendi çizimini kullan Koray, “Feshupanallah”ı kapağında ise yüzü boyalı bir halde yer alıyordu.
1975 yılının başında Koray, birinci uzun çaları Elektronik Türküler’i albümde kendisine Sedat Avcı ile bas gitarist Ahmet Güvenç eşlik ediyordu. Erkin Koray 1975-1984 yılları ortasında kısa müddetlerde Türkiye’ye gelişleri dışında Hollanda, Almanya ve Kanada’da yaşadı. Hakkında pek fazla bilgi olmayan bu devirde, Estarabim, Arap Saçı üzere çok bilinen yapıtları yayımladı. Koray, 1977 yılında Erkin Koray Tutkusu isimli uzunçaları yayınladı ve kümesine da birebir ismi verdi. Bu kümede davulda Okay Pak, gitarda Orhan Ünal, bas gitarda ise Harun Kolçak bulunmaktaydı. Albümde Koray’ın Hollanda’da kaydettiği iki İngilizce müzik da bulunmaktaydı. Koray, albümden sonra tekrar bir müddet Avrupa’ya çıktı.
1980’LER
Erkin Koray, 1982’de Benden Sana albümünü yayınladı. Albümün bir kısmını Almanya’da Köln ve Hamburg’da kaydederken bir kısmını da İstanbul’da kaydetti. Albümde Koray’a, Haluk Taşoğlu ve Sedat Avcı’nın yanı sıra Hint müzisyen Harpal Singh de takviye verdi. Albümdeki müziklerin bir kısmı (Meyhanede, O denli Bir Geçer, Sayın Arkadaşım Osman) Hint müzisyenlerin bestelerine Erkin Koray’ın Türkçe yazdığı kelamlardan oluşur.
Bir sene sonra ise İlla Ki albümünü yayınladı. Bu albüm içindeki müzikler kadar, Nuri Kurtcebe’nin çizdiği albüm kapağı ve plak versiyonunun şeffaf olmasıyla da dikkat çekiyordu. Miksajı Köln’de yapılan albümde İlla Ki, Mecnun Bayan, Tek Başına üzere hit müziklerin yanında Kızları da Alın Askere ve Hop Hop Gelsin üzere eski müziklerin da yeni yorumları yer alıyordu.
Türkiye’ye kesin dönüşünün akabinde 1985-1990 yılları ortasında tahminen en çok bilinen çalışması olan Çöpçüler ile büyük bir çıkış yaptı. Çöpçüler’in de yer aldığı Ceylan 1985’te yayınlandı. Albümde Erkin Koray, davul dışında tüm enstrümanları kendi çalmıştı.
Bu devrin başka bir kıymetli ve özgün yapıtlarından biri de 1986’da yayınlanan Gaddar albümü oldu. Anılan maddi sorunlar, sanatçıyı tek bir sentezleyici eşliğinde kaydedilen Çukulatam Benim (1987) üzere düşük bütçeli üretimlere zorlamıştır. Bu albümde de Şaşkın ve Sana Bir Şeyler Olmuş müziklerinin taverna müziği tadındaki yorumları bulunmaktaydı. 1989’da Hay Yam Yam albümü çıktı. Bu albümde klip çektiği Hayat Katarı müziği Kemal Sunal sineması Abuk Subuk 1 Sinema sinemasında kullanılmıştı. 1990 yılında yayınladığı Tamam Artık albümü de evvelki albümlerinden farklı olmayan bir biçimde eski ve yeni müziklerin karışık bulunduğu bir albüm oldu.
1990’LAR
1990 – 1993 yıllarında, genelde O denli Bir Geçer, Arapsaçı, Fesupanallah, Şaşkın, Sevince ve Yalnızlar Rıhtımı vb. hitleri içeren bir toplama albüm serisi ve bir de Best Of piyasaya sürdü. 1990’da yayınladığı Tamam Artık albümünden sonra bir sessizlik ve plak şirketlerine küskünlük devrine giren sanatçı, 1991’de Tek Başına Konser isimli konser kayıtlarından oluşan dışında albüm çalışmalarına orta verdi.
1996 yılına kadar süren bu sessizlik, tezli ve görece yüksek bütçeli Gün Ola Harman Ola albümü ile bozulmuştur.
ERKİN KORAY NEDEN ÖLDÜ?
7 Ağustos 2023 tarihinde uzun müddettir yaşadığı Kanada’nın Toronto kentinde akciğer sıkıntıları ve yaşlılığa bağlı sorunları nedeniyle 82 yaşında hayatını kaybetti.
