Bireysel silahlanma zıddı Sivil Toplum Kuruluşu Umut Vakfı’nın İdare Heyeti Üyesi Dr. Ayhan Akcan kamuoyunun gündemindeki ferdî silahlanma ve şiddet cürümleri konusunda ihtarlarda bulundu. Umut Vakfı 2023 yılına ilişkin mevcut istatistiki dataları paylaştı.
“2023 YILINDA, 211 GÜNDE TOPLAM BİN 938 OLAY VAR”
Ayhan Akcan, “2023 yılı hadiselerine nazaran 211 günde toplam bin 938 olay var. Bunların içinde maalesef bin 200 kişi silahla cinayeti işlenmiş. Bunun yaklaşık yüzde 20’si otomatik dediğimiz, pompalı yahut keleş dediğimiz silahlarla geri kalanı da tabancayla. Hatta yüzde 4’ü beylik tabancası; yani ben silah alırım ancak kendimi denetim ederim deyip, o halde kullanılma şeklinde. Bunların yaklaşık yüzde 20’si aile içi şiddette maalesef kullanılmakta. Ayrıyeten Türkiye’deki cinayetlerin yüzde 85’inde de birebir vakitte silah kullanılmakta. 2023 bilgileri bu şekilde” dedi.
“RUHSATLI SİLAHA KARŞILIK 9 RUHSATSIZ SİLAH VAR”
Türkiye’de öngörülen silah sayısı hakkında bilgi veren Aycan, şöyle konuştu:
“Türkiye’de teğe dokuz üzere, yani; 1 ruhsatlı silaha karşılık, 9 ruhsatsız silah var. Üç tane data tabanımız var. Biri asayiş önlemleri kapsamında polis ve jandarmanın yaptığı kontrollerde bilhassa ele geçirilen silahların ruhsatlı yahut ruhsatsız oranı bu biçimde. İkincisi cinayet hadiselerinden sonra bilhassa adliyeye intikal eden olay format evraklarında birebir formda, tekrar otopsi raporlarında da benzeri, yani dokuza bir. Türkiye’de yaklaşık 4 milyon ruhsatlı silah var. Bunun 9 katı da maalesef ruhsatsız dediğimiz, kaçak dediğimiz silah mevcut. Toplam 36 milyona yakın silah olduğu düşünülüyor. Tabi bu 2 erişkin erkekten birinde, 3 konuttan birinde demek. Yaygın, toplumsal bir sorun önemli bir bahis. Asayiş yahut silah şiddeti dediğimiz, silahla ilgili hatalarda da artış var.”
“SİLAH EDİNİM SAYISI HER YIL YÜZDE 3.5 ARTIYOR”
Psikiyatri Uzmanı Akcan, “Hergün maalesef en az 10 vatandaşımız ölüyor, 20 vatandaşımız yaralanıyor. Türkiye’de bir yılda toplam 5 bine yakın da silahla insan öldürülüyor. Burada kıymetli bir istatistik; 10 yıl evvel cinayet hadiselerinde yarı yarıya, yüzde 50 silah kullanılırken şu anda yüzde 85’inde silah kullanılıyor. Her yıl yüzde 3.5 civarında hem silahla ilgili işlenen cürümlerde, hem de silah edinim sayısının da arttığını biz tespit ediyoruz. Artık Türkiye Büyük Millet Meclisi, yasa koyucular bu mevzuyu da toplumsal bir sorun olarak alıp tıpkı işsizlik, pahalılık üzere bunun üzerine gitmeli zira beşerler can ve mal güvenliğini bu ülkenin polis ve jandarmasından sağlamasını istiyor. Yani eline silah alıp ‘Ben kendimi korurum, maddeyi ben koyarım, silahla her türlü şeyi yaparım’ mantığı son derece yanlış. Artık ‘At avrat silah’ kavramından dışlanıp, kentli olmayı, hukuklu olmayı, hukuka inanmayı, uzlaşma kültürünü, birarada yaşamayı kabullenmemiz gerekiyor. Onun için en kıymetli noktalardan biri bu, yani üstüne gitmek gerekiyor” sözlerini kullandı.
“İHBAR SINIRI YAPILSIN, KAMU SPOTU ÇEKİLSİN”
Akcan, “Biz bilhassa yasa koyuculara diyoruz ki; bir ihbar sınırı yapın. Bakın, yaz ayındayız. Sünnet üzere, düğün üzere, nişan üzere, açık hava toplantılarında havaya ateş etmekten birçok insan ölüyor. Yaklaşık 600’e yakın insan ölüyor. En azından bu hususta caydırıcı olur. İkincisi kesinlikle bir kamu spotu yapın. İnsanlara bilgi verin, yani havaya ateş ettiğiniz vakit insanları öldürmeyeceğiz manasına gelmiyor. Üçüncüsü de acil çabucak beş yılı iki yıla indirmek gerekiyor. Silah edinim sayısı, şu anda sonsuz. En azından iki yahut üçe bağlamak gerekiyor. Önemli sıhhat muayeneleri önemli, isimli denetimler ve mümkünse eğitim, eğitim sonrası kontrol sistemlerinin devreye girmesi gerekiyor. Hatta bekleme müddeti dediğimiz bir referans sistemi dediğimiz nizamda de en azından bu mevzuda yüzde 50, yüzde 60 bir daralma yaptığını da biliyoruz” dedi.
“SİLAHINIZ VARSA ÖLDÜRÜLME OLASILIĞINIZ 5 KAT YÜKSEK”
“Silah kullananların yüzde 95’i erkek, tamamına yakın yani büyük bir çoğunluğu tekrar üçte ikisi, 40 yaş altı, bu 18 yaşına kadar inebiliyor. 21 yaşını dolduran her vatandaş silah ruhsatı talebinde bulunabiliyor” tabirlerini kullanan Akcan, “Yine en değerlisi; yüzde 70’i caydırıcı olsun diye tanım ediyor. Dışarıdan caydırıcı olsun, işte malıma canıma kastetmesinler diye fakat şahısta silah olduğu vakit başka beşerde da silah olduğu vakit hem öldürülme, hem de cinayet sürece mümkünlüğünün da 5 kat arttığını bilmiyor. Bu da kıymetli bir risk oluşturuyor. Yani silah, şiddete davetiye çıkarıyor. Sizde silah varsa sizin de öldürülme olasılığınız 5 kat daha fazla” biçiminde konuştu.
“YÜZDE 50’SİNDE KİŞİLİK BOZUKLUĞU, ÜÇTE BİRİNDE ÖFKE SORUNU VAR”
Silah edinme durumunun ruhsal boyutunu yorumlayan Akcan, şu kelamları kullandı:
“Tabi birçok nedeni var. İşte hatıra olabiliyor, yatırım olarak bakılabiliyor ancak şöyle bir durum var; ruhsal boyutuna baktığımızda da yüzde 50’sinde aslında kişilik sorunu var. Üçte birinde öfke sorunu var. Yüzde 8’inde neredeyse bağımlılık seviyesinde tutku seviyesi var. Yani, çok sık silah değişikliği yapabiliyor. Neredeyse hayatın merkezine silahı koyuyor. Ruhsal olarak da birçok sorunları var. Ondan ötürü biz önemli sıhhat içerisinde kesinlikle öfke seviyesini ortaya çıkaran, kişilik boyutunu ortaya çıkaran, hatta husus bağımlılık durumunu ortaya çıkaran, öfke denetim seviyesini evvelden belirleyebilen tepkisel, kumar bağımlılığı üzere, kişiliği ortaya koyabilen testler uygulanabilir. Aslında çok fazla sıkıntı değil. Bunlar 20-30 dakika içerisinde yapılabilir. Kâfi ki bu mevzuda önemli bir düzenleme yapılsın, yasal desteği olsun.
Bu olduğunda da en azından silah ruhsatı taleplerinde de üçte bir oranında, hatta yarı yarıya oranının azalacağını da biliyoruz. Akabinde da mevcut yasalar işletilip bilhassa yasa dışı silahların daha da cezai müeyyidesi artırılmalı. Hatta inanın birtakım ülkelerde idam cezası bile var yani kaçak silah dediğimiz silahlara. Bizim tabi Umut Vakfı olarak kesin olarak tüm sivil halkta silahların sonlandırılması, sonlandırılması talebimiz var lakin en azından acil olarak bu önlemler yapılsa bile belirli muhakkak noktada Türkiye’de de toplumda bir rahatlama sağlar.”
“BU MEVZUDA ÖNEMLİ DÜZENLEME YAPMAK LAZIM”
Akcan mevzuyla ilgili, “İnsanlar temel muhtaçlıkları karşıladığında yani bu işte, iştir, meskendir,beslenmedir, barınmadır bu gereksinimlerini karşıladıktan sonra kendini inançta hissetme duygusu hissediyor ve orada da en değerli şey ileriye dönük birikimler ve silah edinmek. En ilkel usul olarak silah edinme ve bu talep bitmez. Bundan ötürü maddeyi şayet zorlaştırırsanız, talebi engellersiniz. Bundan ötürü biz diyoruz ki bu hususta kesinlikle önemli düzenleme yapmak lazım. İnternetten satış, teşhir bilhassa reklam üzerine gitmek gerekiyor” tabirlerini de kullandı.
Şiddet ve silah içeren görsel içeriklerin ruhsal tesirinden de bahseden Akcan, “Sizde silah, yani çaresizlik hissiyle birlikte silah talebini artıyor. Bu beğenilen bir şey değil. Bunu biliyor. Esasen dizilerde de bilhassa şiddet imgeleri, silah manzaraları bilhassa öldürülme, cinayet görüntüleri son derece sorunlu. Dolaylı yoldan bunları da çözmemiz gerekiyor. Şöyle söyleyelim ,her bir dizide yirmi şiddet olayı var. Bunların üç adedinde de silahlı çatışma hadiseleri var. Bir adedinde cinayet yahut yaralama olayı var. Bu da tabi beğenilen bir şey değil” dedi.
