Nazi Almanyası önderi Adolf Hitler’in buyruğuyla, 2. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar sürecek olan yıkımların habercisi olan Münih sinagogu 85 yıl evvel yıkıldı.
Münih’teki eski su altı altyapısını yenileme projesinde çalışan inşaat grubu, sinagogun Münih’te bir vakitler bulunduğu yerden yaklaşık 8 km uzağındaki Isar Irmağı’nda modüllerini buldu.
1956 yılında yaşanan sel felaketinden sonra su altında kalan bir yapının dolgu materyali olarak kullanılan binanın kalıntıları, Isar Irmağı’nın yüzeyinin 15 ila 25 metre altında bulundu.
Münih ve Üst Bavyera Yahudi Cemaati Lideri Charlotte Knobloch, “Bu heybetli binayı çocukluğumdan beri tanıyorum ve neredeyse bir asır sonra yine ortaya çıkmaları bir yana, birtakım modüllerinin yıkımdan kurtulabileceğini hiç düşünmemiştim. Bugün, eski ana sinagogun kesimlerinin tekrar ortaya çıktığını görmekten duyduğumuz şaşkınlık kadar, 1945’ten sonra bile sinagoga gösterilen saygısızlığın şokunu da yaşıyoruz” tabirinde bulundu.
Münih’teki Yahudi Müzesi’nin müdürü Bernhard Purin, altı milyon Yahudi’yi sistematik bir biçimde katleden Nazilerin aksiyonlarına bir sefer daha ışık tutan sinagog kesimlerinin bulunmasına ilişkin “Bir yandan, 1933’ten evvel Münih’te filizlenen Yahudi hayatını belgeliyorlar. Başka yandan da yıkımın bir anıtıdırlar” dedi.
Münih Belediye Lideri Dieter Reiter, Münih sinagogunun yıkılmasının Alman Musevilerinin “dışlanmasının, zulme uğramasının ve yok edilmesinin başlangıcı” olduğunu belirtti. Reiter, “Bir vakitler kentin görünümünü belirleyen bu harika binanın kalıntılarını bugün bulmuş olmamız büyük bir baht ve beni derinden etkiliyor” biçiminde konuştu.