Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü, 17 Ağustos Depremi’nin 24. yıldönümü nedeniyle basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında konuşan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, “Marmara’ya baktığımız vakit Kuzey Anadolu fayı içinde kırılmamış 130 kilometrelik yaklaşık bir alan var Marmara Denizi içerisinde. Doğu Anadolu’da da farklı kırılmayan yerler var. Türkiye’de Kuzey Anadolu fayı üzerinde Yedisu segment dediğimiz Marmara sismik boşluğu, Doğu Anadolu üzerinde de sismik boşluklar var. Bunlar sarsıntı tekrarlama aralıklarını doldurdukları vakit bu zelzeleleri maalesef biz yaşayacağız” dedi.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü, 17 Ağustos Depremi’nin 24. yıldönümünde, Türkiye’de sarsıntı riskleri konusunda farkındalık yaratmak ve sarsıntıya karşı alınacak önlemleri hatırlatmak hedefiyle basın toplantısı düzenledi. Toplantı Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Bölgesel Sarsıntı ve Tsunami İzleme Kıymetlendirme Merkezi’nde düzenlendi. Toplantıda Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Bölgesel Sarsıntı Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat ve Müdür Yardımcıları, Dr. Didem Cambaz ile Dr. Selda Altuncu Poyraz konuşmacı olarak yer aldı.
2023 YILINDAKİ ZELZELE SAYISI 46 BİNİN ÜZERİNDE
Toplantının açılış konuşmasını Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener yaptı. Özener, “Türkiye’yi gözlemlerken bugün geldiğimiz etapta 268 tane sismik istasyonuyla tüm Türkiye’yi gözlemliyoruz. Burası 7 gün 24 saat 3 vardiya çalışıyor. 120 yılda 12 bin sarsıntı var 4’ten büyük. Burada ülkemizin ne kadar ağır sismik aktiviteye sahip olduğunu görüyorsunuz. Bu yansı da, 1912 Şarköy Mürefte zelzelesiyle başlayan kıymetli sarsıntılar. En son 6 Şubat sarsıntısı de 50 binden fazla yurttaşımızın hayatını kaybetmesine yol açı maalesef. Zelzele sayısı arttı mı, bu kadar ağır sarsıntı oluyor yahut sarsıntı varsayımları daima göz önünde oluyor. Yalnızca birkaç istatistik vereceğim. Bizim ülkemizde her gün 3’ün üzerinde bir tane zelzele kesinlikle oluyor; 3 ile 3.9 ortasında. Neredeyse her hafta 4 ile 4.9 ortasında bir sarsıntımız var. 1.5 ayda bir 5 ile 5.9; ortalama 1.5 yıl müddette 6 ile 6.9 ortasında sarsıntımız var ve ortalama 6.2 yıl içinde 7’nin üzerinde zelzele bu coğrafyada maalesef yaşanıyor. Münasebetiyle ülkemiz, sarsıntı ülkesi. Zelzele tahlili yapılan sayılara bakarsanız 2023 yılında bilhassa yaşamış olduğumuz iki büyük zelzeleden sonra artçı şoklarla birlikte bugün prestijiyle 46 binin üzerinde zelzele meydana geldi. Gördüğünüz üzere zelzeleler Gaziantep-Maraş sarsıntılarının olduğu yere ağırlaştı. 50’nin üzerinde o bölgede 5’in üzerinde zelzele var. 4’ün üzerindeki zelzele sayısı da 600’ün üzerinde” diye konuştu.
Prof. Dr. Özener
OLASI MARMARA SARSINTISINA DİKKAT ÇEKTİ
Prof. Dr. Özener, “Sadece o bölgede değil, 4’ün üzerindeki zelzelelere baktığımız vakit 741 tane tüm Türkiye’de sarsıntı var. Öbür bölgelerde de olan sarsıntıları görüyorsunuz, bunlar Kuzey Anadolu fayı üzerinde. Marmara Denizi’nde olan 4’ün üzerinde zelzeleler var. Marmara’da da 3’ün üzerinde 3 bin 500 tane zelzele meydana geldi. Yani yaklaşık her yıl 30’un üzerinde ya da 30 civarında 3’ün üzerinde sarsıntı var Marmara Bölgesi’nde. 2000 yılında, kimi yıllarda 900, birtakım yıllarda 600’ün üzerinde Marmara Bölgesi’nde sarsıntı oluyor. Kimi vakitler spekülasyonlar olabiliyor. Marmara Denizi için de geçenlerde 3.6’lık bir zelzele olduğu vakit ‘Acaba bu büyük bir sarsıntının sinyalleri mi, sesleri mi’ üzere bir algı oluştu. Bu, Marmara’nın doğal sismik aktivitesi içerisinde. Bu hiçbir vakit şu demek değildir. Yani 3.6’lık zelzelenin çabucak akabinde 7’lik sarsıntı getirecektir algısı çok gerçek değil. Bununla birlikte Marmara Denizi içinde de büyük bir sarsıntı beklentisi olduğu gerçeğini unutmamak lazım” dedi.
KONYA’YI ÖRNEK GÖSTERDİ
Prof. Dr. Haluk Özener, “2020 ile 2023 yılları ortasına baktığımız vakit 3 yıl içerisinde Marmara’da 3 bin tane zelzele var. Bunların kimi her yıl ortalama ya da kimi yıllarda 4’ün üzerinde 4 tane dahi sarsıntımız olabiliyor. Münasebetiyle Marmara sismik olarak etkin bir alan. Türkiye bildiğiniz üzere bir zelzele ülkesi. MTA’nın hazırlamış olduğu canlı fay haritasına nazaran 5.5’in üzerinde zelzele üretebilecek 500’e yakın canlı fayımız var. Yalnız bu faylar bildiğiniz üzere kimi çok sık sarsıntı üretiyor, kimi de biraz daha uzun mühlet geçmesi gerekiyor, sarsıntı tekrarlama durumları farklı olduğu için. Bazen de hiç zelzele olmayacağını düşündüğünüz, çok sağlam olduğu argüman edilen bölgelerde de örneğin Konya’da da sarsıntı olabiliyor. Aslında burada da bir zelzele olduğuna nazaran bir fay var ancak o fay yeryüzünde bir izi olmadığı için daha evvel tespit edilememiş. Münasebetiyle bu, canlı fay haritasına işlenmemiş oluyor” dedi.
ENERJİ BİRİKTİREN FAYLARA DİKKAT ÇEKTİ
Prof. Dr. Özener, “Ege’de 100 yılda güç biriktiren fay kırılacakken, bu Yanlışsız ve Güneydoğu Anadolu’da yaklaşık 800 ve bin yıllara varabiliyor. Kimi bölgelerde 2 bin, 2 bin 500 yıl bekleyen güç biriktiren faylar var. Münasebetiyle Türkiye’nin rastgele bir yerinde 7’lik bir zelzele yaşama ihtimalimiz var. Yani sismik boşluklar var. Marmara’ya baktığımız vakit Kuzey Anadolu fayı içinde kırılmamış 130 kilometrelik yaklaşık bir alan var Marmara Denizi içerisinde. Doğu Anadolu’da da farklı kırılmayan yerler var. Türkiye’de Kuzey Anadolu fayı üzerinde Yedisu segment dediğimiz Marmara sismik boşluğu, Doğu Anadolu üzerinde de sismik boşluklar var. Bunlar sarsıntı tekrarlama aralıklarını doldurdukları vakit bu zelzeleleri maalesef biz yaşayacağız” diye konuştu. ” Özener, “Biliyorsunuz İzmir sarsıntısından sonra ya da Bodrum- Kos zelzelesinden sonra tsunamiyle tanışmaya başladık. Beki 2017’de 30-40 santimlik tsunami dalgası pek birşey tabir etmiyordu ancak Sığacık sarsıntısından sonra olan bir tsunamiyi gördük. Yaklaşık 1-1.5 kilometre kadar kara içine tsunami dalgaları ilerlemişti.
‘AFETLERE HAZIRLIKLI BİR TOPLUM HALİNE GELMEMİZ LAZIM’
Toplantıda konuşan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Bölgesel Zelzele Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat da bir konuşma yaptı. Kalafat, “Bölgenin sarsıntı tehlikesi aşikardır. Hasebiyle bununla bağlı çok fazla bir şey söylemektense oluşacak sarsıntının risklerini en aza indirebilmek için gayret göstermemiz lazım. Bu çabayı da bütünleşik bir biçimde göstermemiz lazım. Yani lokal idarelerden başlayıp merkezi idare, STK’lar, mahalle örgütleri ve vatandaşlar olarak daima birlikte bu riski azaltmak için çalışmalar yapmamız gerekir. Biz sarsıntının nerede ve ne büyüklükte olabileceğini belli bir yanılgı hissesi içinde verebiliyoruz ama ne vakit olabileceğini söyleyebilmemiz kelam konusu değil. Sarsıntının tehlikesi vardır. Buradan çıkaracağımız bildiri, kesinlikle ve kesinlikle kentlerimizi sarsıntı dirençli hale getirmemiz lazım. İkinci bildiri da şayet bu coğrafyada yaşayacaksak, afetlere hazırlıklı dirençli bir toplum haline gelmemiz lazım” dedi.
