Anoreksiyanın birden fazla faktörün bir ortaya gelmesiyle ortaya çıkabileceğini tabir eden Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, ‘zayıflık eşittir güzellik’ algısının, anoreksiyanın yaygınlaşmasında tesirli bir faktör olabileceğine dikkat çekiyor. Anoreksiya hastalarının bu algı doğrultusunda zayıf kalarak kendilerini hoş hissettiklerine vurgu yapan Taşkın, anoreksiya tedavisinde fizikî ve zihinsel sıhhatin iyileştirilmesinin amaçlandığını söylüyor.
ANOREKSİYA NERVOZA NEDEN OLUR?
Anoreksiya nervozanın yeme alışkanlıklarını önemli formda kısıtlayan ve kilo denetimine çok değer verilen bir yeme bozukluğu olarak tanımlandığını belirten Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Bu durum, bireylerin kilolarını olağanın çok altına düşürmeye çalışmalarına, yemek yemekten kaçınmalarına yahut çok az yemek yemelerine neden olabilir. Anoreksiya, beden imgesi ile ilgili olumsuz algılarla da ilişkilendirilebilir ve kişinin kendini daima şişman hissetmesine yol açabilir.” dedi.
Anoreksiyanın farklı belirtilerinin görülebileceğini söz eden Taşkın en önemli belirtileri şöyle sıraladı:
“Şiddetli kilo kaybı ve zayıflık, besin kısıtlamaları, beden imgesi bozukluğu, çok idman, yemekle ilgili davranışlar, beden sıcaklığında düşme, toplumsal izolasyon, bayanlarda adet döngüsünde düzensizlik yahut adet kesilmesi ve yorgunluk görülebilir. Bunların yanında beslenme yetersizliğine bağlı kalp sıkıntıları, kemik kaybı üzere sıhhat problemleri, depresyon, anksiyete ve öteki mental sıhhat problemleri ortaya çıkabilir.”
Anoreksiya nervozanın kesin nedeninin bilinmediğini, birden fazla faktörün bir ortaya gelmesiyle ortaya çıktığının düşünüldüğünü lisana getiren Taşkın, “Anoreksiya riskini artırabilecek farklı alanlarda birçok faktör olabilir. Genetik faktörler, hormon seviyelerindeki mümkün bozukluklar üzere biyolojik faktörler, düşük özsaygı, mükemmeliyetçilik, düşük benlik bedeli üzere ruhsal faktörler anoreksiya riskini artırabilir. Ayrıyeten anksiyete, depresyon ve obsesif niyetler de tesirli olabilir. Toplumsal zorbalıklar yani toplumsal normlar, medya ve kültürel tesirler beden imgesi ve kilo algısını etkileyebilir. Bu da anoreksiya riskini artırabilir. Bunlara ek olarak aile ortamı, travma ve gerilim, moda sanayisi, reklamlar ve beden ülküleri üzere kültürel faktörlerin bir kombinasyonu, kişinin anoreksiya geliştirme riskini artırabilir.” açıklamasını yaptı.
Toplumda var olan ‘zayıflık eşittir güzellik’ algısının, anoreksiyanın yaygınlaşmasında tesirli bir faktör olabileceğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, bu algının medya, reklamlar, modeller ve ünlülerin görselleri üzere birçok faktörün tesiriyle şekillendiğini belirtti.
Medya ve reklamlarda, zayıf beden tipinin ülkü hoşluk standardı olarak sunulmasının, gençleri ve yetişkinleri zayıf olmanın dilek edilen bir özellik olduğuna inandırabileceğini de kelamlarına ekleyen Taşkın, şöyle devam etti:
“Reklamlar ve mecmua kapaklarındaki zayıf modeller, bu yanlış algının oluşmasına sebep olur. Toplumsal medya da, zayıf beden tipini öne çıkaran filtreler, fotoğraf düzenleme uygulamaları ve influencerların paylaşımlarıyla bu algının pekişmesine neden olabilir. Beşerler, bu platformlarda gördükleri ‘mükemmel’ bedenleri hedefleyebilirler. Moda dünyasında, çoklukla daha zayıf mankenler tercih edilir ve bu da zayıflığın moda ve güzellikle ilişkilendirilmesine yol açabilir. Farklı kültürlerdeki hoşluk algıları da zayıflıkla ilgili olabilir. Toplumsal beklentiler ve normlar, bireyleri daha zayıf olmaya teşvik edebilir. Beşerler, etraflarındaki insanların beklentilerine uymak isteyebilirler. Şayet toplumda zayıf olmak övülen bir özellik olarak görülüyorsa, bu baskı şahısları zayıf kalmaya teşvik edebilir.”
ZİHİN İLLÜZYONUNA NEDEN OLUYOR
Anoreksiyaya sahip bireylerin beden imgesi bozukluğu yaşayabileceklerine vurgu yapana Taşkın, “Bu durum, bireyin kendi bedenini gerçekte olduğundan daha büyük yahut şişman olarak algılaması manasına gelir. Anoreksiya hastaları, çoklukla kilolarının çok olduğunu düşünürler ve bu nedenle zayıf olmayı ve kilo kaybetmeyi hedeflerler.” dedi.
Anoreksiya hastalarının kendilerini ‘çok güzel’ bulmalarının altında yatan nedenlerin karmaşık olabileceğini ve bireyden bireye farklılık gösterebileceğini lisana getiren Taşkın, “Anoreksiya nervoza bireyin görsel algısını etkileyebilir, yani zihin illüzyonuna neden olabilir. Aynaya baktığında yahut bedenini görüntülediğinde, gerçek imaj ile algıladığı imaj ortasında farklılıklar olabilir. Bu, onları sahiden olduğundan daha kilolu hissettirebilir. Anoreksiya, bir çeşit denetim düzeneği olarak da fonksiyon görebilir. Kişi, yemek yememe yahut kilo kaybetme üzerinde denetim sahibi olmanın verdiği bir hisle kendini uygun hissedebilir. Anoreksiya hastaları çoklukla mükemmeliyetçi eğilimler gösterebilirler. Bu da onları daima daha uygun olmaya, ülkü beden standartlarına ulaşmaya motive edebilir. Toplumda ‘zayıflık eşittir güzellik’ algısı yaygınsa, anoreksiya hastaları bu algıya uygun görünmek isteyebilirler. Hasebiyle zayıf olduklarını düşünmek, onları ‘güzel’ hissettirebilir.” açıklamasını yaptı.
ANOREKSİYA RİSKİ NASIL AZALTILIR?
“Anoreksiya nervozanın büsbütün önlenmesi mümkün olmasa da, riskleri azaltmak ve şuurlu bir formda yaklaşmak mümkündür.” diyen Taşkın, anoreksiya riskini azaltmaya yardımcı olabilecek birtakım adımları şöyle sıraladı:
“Kendinizi olduğunuz üzere kabul etmek ve sağlıklı bir beden imajına sahip olmak kıymetli. Zayıflık yahut kilo kaybı yalnızca hoşluk yahut bedelle ilgili değil. Medya ve reklamların yarattığı hoşluk standartlarına karşı eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşılmalı. Gerçek ömürde insanların farklı beden tiplerine sahip olduğunu unutmamak gerekir. İstikrar ve çeşitlilik içeren bir beslenme alışkanlığı geliştirmek, bedenin muhtaçlık duyduğu besin hususlarını almasına yardımcı olur. Çok sıkı diyetlerden kaçınılmalı. Fizikî aktivite kıymetli, lakin çok antrenman yahut çok aktiviteye yönelmek yerine, istikrarlı ve keyif alınan aktiviteler seçilmeli. Duygusal ve zihinsel sıhhatinize kıymet vermek, özsaygınızı güçlendirebilir. Gerilim ve duygusal meselelerle başa çıkmak için uygun takviye aramaktan çekinilmemeli. Aile içi irtibatı güçlendirmek ve açık bir irtibat ortamı yaratmak, gençlerin duygusal gereksinimlerini karşılamalarına yardımcı olabilir. Anoreksiya nervozanın belirtileri ve riskleri hakkında eğitim almak ve farkındalık oluşturmak, erken müdahale imkanını artırabilir. Kendinizde yahut diğerlerinde anoreksiya belirtileri görüyorsanız, bir sıhhat profesyoneli yahut ruh sıhhati uzmanından yardım almakta yarar var.”
ANOREKSİYA NERVOZA NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Anoreksiyanın tedavisinde bireyin fizikî ve zihinsel sıhhatinin iyileştirilmesinin amaçlandığını belirten Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Psikoterapi, anoreksiyanın temel nedenlerini anlamak ve değiştirmek için kullanılan tesirli bir yaklaşımdır. Bireyin niyet kalıplarını ve davranışlarını ele alarak daha sağlıklı bir beden imgesi ve beslenme alışkanlığı geliştirmesine yardımcı olabilir. Beslenme uzmanları, kişinin sağlıklı bir formda beslenmeyi öğrenmesine ve sağlıklı kilosuna ulaşmasına yardımcı olur. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmak, güzelleşme sürecinde değerlidir.” dedi.
