Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, uçak düşürme savlarının “tamamen yalan” olduğunu savundu.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, uçağın yerden atılan bir füze ile düşürülmediğini pahalandırıyor.
Rus yetkililer, düşen uçaktaki 10 cesedin yanı sıra kara kutusunun da bulunduğunu açıkladı.
Soruşturmayı yürüten müfettişler “moleküler-genetik testlerin yapılmakta olduğunu” kaydetti.
Kremlin Sözcüsü Peskov resmi soruşturmanın devam ettiğini söylemişti.
Batılı siyasetçilerin ve yorumcuların Prigojin’in Moskova’nın buyruğuyla öldürüldüğüne dair argümanlarına Peskov, “tamamen yalan” diye karşılık verdi.
Peskov, uçaktaki yolcuların “trajik ölümü” karşısında “pek çok spekülasyon” yapıldığını söyledi.
Putin’in Prigojin’in cenazesine katılıp katılmayacağına yönelik soruya ise Peskov, buna cevap vermenin imkansız olduğu karşılığını verdi.
PUTİN’İN AÇIKLAMALARI
Kazadan 24 saat sonra birinci defa olayla ilgili konuşan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Prigojin’den “yetenekli bir iş insanı” olarak bahsetmişti.
Ancak Prigojin’in ölenler ortasında olduğuna dair resmi bir tespit yapıldığını teyit etmedi.
Putin, uçakta hayatını kaybedenler için başsağlığı dilediği olayla ilgili soruşturmanın sonuçlanmasının vakit alabileceğini söyledi.
“Bildiğim kadarıyla Prigojin Afrika seyahatinden dün dönmüştü” diyen Putin, onu 1990’lardan beri tanıdığını lakin son periyotta önemli kusurlar yaptığını da ekledi:
“Karmaşık bir bahtı olan biriydi. Hayatında kimi önemli yanlışlar yaptı ancak her vakit gereken sonuç için uğraşan biriydi. Hem kendisi için gerekenlerin hem de ben ondan istediğimde, ortak çıkarlar için gerekenlerin peşinden koştu.
“İlk bulgulara nazaran uçaktakiler Wagner çalışanlarıydı. Bu beşerler Ukrayna’daki neo-Nazi rejimine karşı ortak gayretimize büyük katkılar vermiş bireylerdi. “Onları daima anacağız, unutmayacağız.”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, toplam 10 kişinin öldüğü olayla hiçbir temaslarının olmadığını belirterek, “Herkes bunun kimin işi olduğunu biliyor” tabirini kullandı.
Ukrayna’daki savaşta faal rol alan Prigojin, Rusya başkanı Vladimir Putin’in değerli bir müttefikiydi; lakin ülkenin askeri komuta kademesine karşı Wagner’in Haziran ayındaki başarısız isyanına önderlik edince ilgiler bozuldu.
UÇAKTA KİMLER VARDI?
Rusya’nın havacılık kurumu, Prigojin’in isminin de yolcu listesinde olduğunu doğruladı.
Kurum, uçaktaki tüm yolcuların öldüğüne ve Prigojin’in de jette olduğuna inanıldığını söylüyor. Kurum, bilginin uçağın operatöründen geldiğini söyledi ve üst seviye Wagner kumandanı Dmitry Utkin’in de uçakta olduğunu ekledi.
Rusya Acil Durumlar Bakanlığı, jetteki 3’ü mürettebat 10 kişinin tamamının hayatını kaybettiğini duyurdu.
Rus haber ajansı Interfax tüm cenazelerin bölgeden alındığını ve arama-kurtarma çalışmalarının tamamlandığını bildirdi.
Wagner irtibatlı Telegram kanalı Gray Zone, Prigojin’in öldüğünü öne sürdü ve “Rusya’ya ihanet edenler tarafından öldürüldüğünü” savundu.
Kanal, Prigojin’in uçağının Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü sav etti.
OLAY NASIL MEYDANA GELDİ?
Rus havacılık yetkilileri, Embraer Legacy tipi jetin Çarşamba akşamı Moskova ile St. Petersburg ortasında uçarken Moskova’nın kuzeyindeki Tver bölgesine düştüğünü doğruladı.
Wagner ilişkili Telegram kanalı Gray Zone, jetin Rus ordusu tarafından vurulduğunu argüman etti lakin argümanını destekleyecek bir delil sunmadı.
Başka bir haber ajansı Tass, Prigojin’in şirketlerinden birine kayıtlı Embraer Legacy’nin yarım saatten az bir mühlet havada kaldıktan sonra düşerek alev aldığını bildirdi.
BBC tarafından doğrulanan görüntü imgeleri, Rusya’nın Kuzhenkino kentinde düşmekte olan bir uçağı gösteriyor.
Yapılan açıklamaya nazaran, jet 8 bin 800 metre irtifadayken düştü.
Gray Zone, Prigojin’e ilişkin ikinci bir jetinin Moskova bölgesine inançlı bir formda indiğini bildirdi.
Rus yetkililer nedenini belirlemek için olayla ilgili soruşturma başlatıldığını açıkladı.
DİĞER ÜST SEVİYE WAGNER YETKİLİSİ UTKİN HAKKINDA NELER BİLİNİYOR?
Utkin’in Prigojin’in sağ kolu ve Wagner’in kurucu ortağı olduğu tez ediliyordu.
Utkin’in geçmişi biraz bulanık fakat Suriye iç savaşı sırasında Slavonic Corps isimli özel bir askeri şirkete katılmadan evvel 2013 yılına kadar GRU’da (Rus askeri istihbaratı) hizmet ettiği bildirildi.
Wagner kümesinin ismini, Utkin’in askerde çağrıldığı isminden aldığı da argüman ediliyor. Utkin’in 2014 yılında Ukrayna’da Kırım ve Donbas’taki Wagner operasyonlarında yer aldığı söyleniyordu.
İnsan hakları ihlalleriyle suçlanıyor ve Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesi nedeniyle İngiltere ve Yeni Zelanda tarafından yaptırım listesine alınmıştı.
PRİGOJİN İLE PUTİN’İN BAĞI NASILDI?
Prigojin, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in kıymetli bir müttefikiydi ve şirketi Wagner, Moskova’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgalinin akabinde savaşta kilit bir rol oynadı.
Ancak Prigojin’in Haziran ayında Rusya’nın askeri başkanlarına karşı birliklerine Moskova’ya ilerleme buyruğu vermesinin akabinde Putin’le alakası bozuldu.
Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko’nun arabulucuğunda Kremlin’le yapılan mutabakatla isyan sona erdi ve Prigojin’e karşı tüm suçlamaların düşürüleceği açıklandı.
Putin, Haziran ayındaki isyan sırasında, Rusya Devlet Televizyonu’ndan halka hitap etmiş ve silahlı isyanını kınadığı Wagner’i “vatan hainliği” ile suçlamıştı.
Haziran ayındaki isyan teşebbüsünden bu yana nadir görünen Prigojin, iki gün evvel birinci defa imajlı konuşma kaydı yayınlamıştı.
Afrika’da kaydedildiği izlenimi veren görüntüde Prigojin, Wagner’in maden aramanın yanı sıra İslamcı militanlar ve başka suçlularla da savaştığını söyledi.
Prigojin, Rusya-Afrika Tepesi’nin yapıldığı 27 Temmuz’da da St. Petersburg’da Afrikalı yetkililerle fotoğraflanmıştı.
BBC’ye konuşan niyet kuruluşu Chatham House’dan Orysia Lutseviç, Putin’in ‘vatan haini’ olarak isimlendirdiği Prigojin’in “bunun bedelini ödemiş üzere göründüğü” yorumunu yaptı.
BBC Rusça Servisi bahis ile ilgili haberinde Prigojin’in resmi olarak ismini ve soyadını değiştiren dublörleri bulunduğunu da hatırlatıyor.
DÜNYADAN BİRİNCİ REAKSİYONLAR NE OLDU?
Beyaz Saray’dan ABD Lideri Joe Biden’ın ‘bilgilendirildiği’ duyurusu yapıldı.
Biden daha sonra gazetecilere olayın ‘kendisine sürpriz olmadığını’ belirttiği bir açıklama yaptı.
Ukrayna Savunma Bakanı danışmanlarından Yuri Sak, Prigojin’in vefatının Ukrayna açısından düzgün bir haber olduğunu söyledi ve “Rusya’da bir teröristin eksilmesi istikrarsızlığın artması demektir… Rusya’yı zayıflatan şey bizi güçlendirir” yorumunda bulundu.
Ukrayna ordusuna bağlı Ulusal Direniş Merkezi, ismini vermedikleri Belarus kaynaklarına dayanarak, kimi Wagner konvoylarının Rusya’ya yanlışsız ilerlediğini söyledi. Fakat gözlemciler buna dair işaret görmediklerini aktardı.
Ulusal Direniş Merkezi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline şiddet içermeyen yollarla direnmek için kuruldu.
HAZİRAN’DAKİ İSYAN TEŞEBBÜSÜ SIRASINDA NELER YAŞANDI?
62 yaşındaki Prigojin uzun müddettir Rusya önderi Putin’in yakın bir müttefikiydi ve onun iktidarında güçlü bir iş insanına ve sonra paralı asker işverenine dönüştü.
Birçoğu Rusya cezaevlerinden çıkarılarak Ukrayna savaşına götürülen Wagner savaşçıları, Ukrayna’nın doğusundaki Bahmut’un geri alınması için aylardır süren savaşta büyük kayıplar verdi.
Prigojin, komuta kademesini cephane eksikliği nedeniyle suçladı ve toplumsal medyada Ukrayna’daki Rus güçleri ortasındaki bölünmeyi sergileyen küfürlü konuşmaları yayımlandı.
Bu gerginlikler 23 Haziran’da Progojin’in Rus ordusunu, Ukrayna’daki Wagner güçlerine karşı füze saldırısı düzenlemekle suçlaması sonrası isyanla devam etti.
Prigojin, Haziran ayında yalnızca 24 saat süren isyana liderlik ettiğinden beri kamuoyu önünde çok az göründü.
Yaklaşık 5.000 Wagner askeri, Rusya’nın güneyindeki Rostov-na-Donu kentinin denetimini ele geçirmiş ve ordu liderliğini ortadan kaldırma gayesiyle Moskova’ya yanlışsız hareket etmişti.
Wagner ile Rusya Savunma Bakanlığı ortasında Ukrayna’daki savaşın gidişatı konusunda halkın gözü önünde bir çekişme yaşanmıştı. Prigojin, tekraren bakanlığı kümesine mühimmat sağlamamakla suçladı.
PRİGOJİN VE WAGNER HAKKINDA NELER BİLİNİYOR?
Prigojin, Wagner kümesini 2014 yılında kurduğunu söylüyor. Sabıka kaydı olan güçlü bir iş insanı olan Prigojin, Kremlin’e yemek hizmeti sağladığı için “Putin’in şefi” olarak anılıyor.
Wagner’in 2014 yılında Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçı güçleri desteklemeye başladığı ve Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesine yardım ettiği düşünülüyor.
Ukrayna’daki savaştan evvel Wagner’in tahminen 5.000 savaşçısı vardı; bunların birçok Rusya’nın seçkin alaylarından ve özel kuvvetlerinden eski askerlerdi.
Ancak Prigojin, geçen Haziran ayında yaptığı açıklamada, Ukrayna savaşının başlangıcından bu yana sayının 25.000 savaşçıya yükseldiğini söyledi.
Prigojin’in Rusya’daki cezaevlerinden mahkumları toplayıp asker olarak savaştırdığına dair haberler yer aldı.
