2019-2021 yılları ortasında evvel Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye’de hudut ötesi operasyonu, sonraysa Doğu Akdeniz’deki hareketlilik nedeniyle değerli gerginliklere sahne olan Ankara-Paris münasebetleri, son devirde karşılıklı atılan adımlar ve Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile bağları yine canlandırma arayışları sayesinde olağanlaşma sürecine girdi.
Türkiye’de seçimlerin sonlanmasının akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AB ile bağlantılarda yeni bir sayfa açma niyetini gündeme getirmesi, Ankara’nın hem Brüksel hem de Paris ve Berlin üzere AB’nin önde gelen başkentleriyle daha ağır bir süreci başlatacağının işareti olarak görülüyor.
Bu kritik devirde Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Ankara’da misyon mühleti dolan Hervé Magro yerine 2020’den yana Elysée Sarayı’nda Avrupa ve Türkiye’den sorumlu danışman olarak vazife yapan Isabelle Dumont’u Mayıs ayında Türkiye Büyükelçisi olarak atadı.
Dumont, bu hafta içerisinde Ankara’ya varacak ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a inanç mektubunu sunduktan sonra resmi vazifesine başlayacak.
İYİ DERECEDE TÜRKÇE KONUŞUYOR
Dumont, Türkiye’ye yabancı bir diplomat değil. 2011-2013 ortasında Ankara Büyükelçiliği’nde misyon yapan Dumont, âlâ derecede Türkçe konuşuyor. Fransa dışişlerinin parlak diplomatları ortasında gösterilen Dumont, 500 yıla dayanan Türk-Fransız diplomatik bağlar tarihine bir tarafın oburunun başşehrine atadığı birinci bayan büyükelçi olarak geçti.
Ankara’daki birinci vazifesinin akabinde Paris’e dönen ve Dışişleri Bakanlığı’nda Rusya ve Doğu Avrupa Müdür Yardımcısı olarak çalışan Dumont, 2015’te Ukrayna’ya 2019’da da Kıbrıs’a büyükelçi olarak atandı.
Macron’un danışmanlığı sırasında bilhassa Türkiye ile yaşanan tansiyonların yönetilmesinde ve iki cumhurbaşkanı ortasında görüntü konferans ve milletlerarası toplantılar marjında yüz yüze görüşmelerin gerçekleşmesinde kıymetli rol oynadığı bilinen Dumont, vazifesi sırasında Ankara’da muhataplarıyla temaslarda bulunmuştu.
Fransa ile birebir devirde Türkiye de Paris Büyükelçiliği’nde misyon değişikliği yaptı. Cumhurbaşkan Erdoğan imzasıyla bahar aylarında yayımlanan kararnameye nazaran, 2021’den bu yana Paris Büyükelçisi Ali Onaner’in yerine hala Türkiye’nin Bratislava Büyükelçisi olarak vazife yapan Yunus Demirer atandı.
GÜNDEMDE İKİLİ İŞBİRLİĞİ, TÜRKİYE-AB SÜRECİ VE BÖLGESEL ÇATIŞMALAR VAR
Diplomatik kaynaklara nazaran, Ankara-Paris bağlantıları, ileriki periyotta ikili işbirliği, Türkiye-AB süreci ve bölgesel çatışmalar kapsamında yoğunluk gösterecek.
Bir evvelki büyükelçi Magro, Türkiye’den ayrılmadan evvel Türk basınına verdiği son demeçte bilhassa Türkiye-AB ilgilerine vurgu yapmış ve “Türkiye, Avrupa Birliği için vazgeçilmez bir ortaktır” demişti. Magro, “Önümüzdeki haftalarda yeni bir sayfanın açılmasını temenni ediyorum” tabirini kullanarak da Ankara-Brüksel ortasında sonbahardan itibaren artacak olan temaslara dikkat çekmişti.
AB’nin dış siyaset ve güvenlik yüksek temsilcisi Josep Borrell’in ileriki periyotta AB’ye sunacağı Türkiye-AB bağlarının geleceğine ait rapor ileriki periyotta oluşturulacak işbirliğinin tabanını oluşturacak. Fakat diplomatik kaynaklar, Türkiye’de insan hakları ve demokratikleşme konusundaki gerilemenin seçim sonrası süreçte de devam etmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmaması üzere nedenlerden ötürü yeni işbirliği çerçevesinin tam üyelik perspektifini içermesinin beklenmediğini kaydediyorlar.
Bu kapsamda, Fransa’nın ehemmiyet verdiği bahisler ortasında ise 2019-2020 periyodunda yaşanan tipten yeni bir Doğu Akdeniz buhranının tekrar etmemesi.
Macron’un Erdoğan ile NATO Tepesi sırasında yaptığı görüşme sırasında mevzuyu gündeme getirdiği ve hatta Kıbrıs sıkıntısının tahlili için Paris’in devreye girebileceği teklifini lisana getirdiği kaydediliyor.
Erdoğan’ın Kıbrıs meselesinin tahlili açısından geçen periyoda oranla daha yumuşak bildiriler vermesi hem Paris hem de öbür AB başşehirlerinde dikkat çeken bir gelişme olarak görülüyor.
UKRAYNA, KARABAĞ, SURİYE VE LİBYA
Fransa ile Türkiye ortasında ileriki devirde yapılacak temaslar, her iki ülkenin de çıkarı ve ilgisinin bulunduğu çatışma içeren bölgelerdeki gelişmeleri de kapsayacak. Bu hususların başında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsü ve global tesirleri geliyor.
Diplomatik kaynaklar, iki ülkenin siyasetlerinin genel manasıyla uyumlu olduğunu, bilhassa Ankara’nın tahıl koridorunun yine uzatılması için yaptığı teşebbüslerin Paris tarafından da olumlu karşılandığını kaydediyorlar. Bu süreçte Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini daha fazla geciktirmemesi, Litvanya’da varılan uzlaşı kapsamında Ekim ayından itibaren gerekli onay sürecini başlatması Fransa’nın beklentileri ortasında.
Fransa ve Türkiye ortasında görüş ayrılıklarının ağır olduğu çatışmalı alanlar ise Dağlık Karabağ, Suriye ve Libya olarak sıralanıyor. Türkiye, Dağlık Karabağ konusunda Azerbaycan ve Ermenistan ortasında yaşanan son tansiyonda büsbütün Bakü’nün yanında yer alırken Fransa ve AB, Bakü’ye bölgede insani sorun yaratabilecek adımlardan uzak durma davetinde bulundu. Fransa, Türkiye’den Bakü ile Erivan ortasında kapsamlı bir barış antlaşması sağlanması için Azerbaycan üzerindeki tesirini kullanmasını istiyor.
ReutersMACRON, TÜRKİYE’YE GELECEK Mİ?
İkili ilgilerin geleceği açısından merak edilen başka bir husus Fransa’dan Türkiye’ye cumhurbaşkanı seviyesinde yıllardır yapılmayan resmi ziyaretin Macron tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceği.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daveti üzerine 2022 içerisinde bu türlü bir ziyaretin gerçekleştirilmesine ait ön çalışmalar yapılmış lakin tarafların ziyaretin sonuçlarına ait ortak bir tabanda buluşamamaları nedeniyle askıya alınmıştı.
Paris, Macron’un mümkün bir Türkiye ziyaretinin sembolikten öte bir mana taşıması için kimi somut gelişmeleri hedeflemesi gerektiğini öngörüyor. Macron’un Türkiye’ye tek ziyareti 2018’de Suriye bahisli bir toplantıya iştirak vesilesiyle gerçekleşmişti. İki taraf ortasındaki son devlet lideri seviyesindeki ziyareti 2018’in Ocak ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan yapmıştı.
