Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, kendi bloğunda yazdığı yazısında Türk Lirası’nın paha kaybına ve enflasyona ait değerlendirmelerde bulundu.
Eğilmez tıpkı vakitte Türk iktisadının enflasyonla uğraşının yalnızca faiz artırımıyla olmayacağını aktararak ‘baştan sonra bozulan sistemin’ yine inşa edilmesi gerektiğini tabir etti.
“ÇARESİZ KALAN HÜKÜMET…”
Eğilmez’in kelam konusu yazısı şu biçimde:
“Kur alıp başını gidince ve bizim mevduat sahipleri de onun peşine takılınca çaresiz kalan hükümet kur muhafazalı mevduat hesabı diye bir hesap uydurdu. Bu hesaba geçenler Türk Lirasının döviz karşısında yaşadığı kayıptan etkilenmeyecek ve bankadan alacağı faizle de çıkarlı çıkacaktı. Başlarda bu iş burada anlattığım üzere gelişti. Sonra vakit içinde hükümet çeşitli düzenlemelerle yahut düzenleme dışı baskılarla kuru olduğu yerde tutmaya yöneldi. Bu durumda birinci bakışta bir şey değişmemiş üzere oluyordu. Zira kur kaybı olmuyor üzerine bankanın ödediği faiz alınıyordu. Ne var ki alınan faiz enflasyondan düşüktü. Bir mühlet sonra beşerler kurun yapay bir halde tutulduğunu görünce risklerin büyüdüğünü fark ederek bu işten vazgeçmeye başladılar. Bu sefer çaresiz kalan hükümet bankaların vereceği faiz için koyduğu tavanı kaldırdı. O vakit da faizi düşürmek üzerine kurgulanmış olan model büsbütün bilakis döndü.
“KENDİ PARAMIZI MÜDAFAAYA ÇALIŞSAYDIK BUGÜN DEĞİŞİK BİR YERDE OLACAKTIK”
Son bir buçuk yılımızı elin parasına garanti vererek yani onu müdafaaya çalışarak geçirdik. Halbuki kendi paramızı muhafazaya çalışsaydık bugün apayrı bir yerde olacaktık. Enflasyon ve Merkez Bankası siyaset faizi yüzde 19 iken faize ve kura karışmasaydık ne enflasyon ne de kur burada olacaktı. Faizi düşürerek enflasyonun ve kurun yükselmesine yol açtık, ihracatçı bundan keyifli oldu fakat sonra kurun daha fazla yükselmesinden korkarak bu kere bir yandan eldeki dövizleri piyasaya satarak bir yandan da çeşitli baskılar ve engellemeler yaparak kura müdahale etmeye başladık.Bankalara alış – satış kuru farklarını açtırdık, döviz mevduatı tuttuklarında ya da kredileri artırdıklarında ceza olarak düşük faizli devlet tahvili aldırdık. Bu zaruriliği getirince tahvil faizleri zorlamayla düştü ve gösterge olma manasını yitirdi. Bütün bunları elin parası bizim paramıza karşı bedel kazanmasın diye yaptık.
“PARAMIZLA İLGİLİ DİREKT BİR ŞEY YAPMADIK, FAİZE KELAM GEÇİREMEDİK”
Kendi paramızla ilgili olarak direkt bir şey yapmadık. Hedef faizi yükseltmemekti fakat faize kelam geçiremedik, Merkez Bankası’nın faizini yüzde 8,5’e düşürmemize rağmen, mevduat faizi yüzde 35’lere, kredi faizi de yüzde 45 – 50’lere yükseldi. İhracat arttı artmasına lakin ithalat çok daha fazla arttı ve cari açık yükseldi. Özetle yeni iktisat modeli diye sunulan tedbirler aslında raydan çıkmış olan iktisadın raya geri oturtulmasını düzgünce zorlaştırdı.
“OYSA YAPMAMIZ GEREKEN TEK ŞEY…”
Ekonomi, iktisat siyasetiyle yönetilir. Biz polisiye tedbirlerle yönetmeye kalktık. Meğer yapmamız gereken tek şey enflasyonla birlikte faizi yükseltip gerisini piyasaya bırakmaktan ibaretti. O vakit kendi paramızın kıymetini korumuş, elin parasıyla uğraşmamış olacaktık.
“ENFLASYON BU ÜÇLÜNÜN ORTASINDA KAYNAYIP GİDİYOR”
Başlangıçta kurun yükselmesinden keyifli olan ihracatçı bugün kurun daha fazla yükselmemesinden şikâyetçi. Türk Lirasının daha fazla paha kaybetmesini talep ediyor. Enflasyon yükselirken faizi düşürerek bozduğumuz sistemde yarattığımız inanılmaz yanlışlardan birisi de bu. İhracatçı, Türk Lirası bedel kaybetsin istiyor, tüketici daha çok para istiyor, hükümet de daha yüksek büyüme istiyor. Ve enflasyon bu üçlünün ortasında kaynayıp gidiyor.
“NE YAZIK Kİ BUGÜN O NOKTADA DEĞİLİZ”
Ne yazık ki bugün artık yalnızca faizi artırarak enflasyonu düşürecek noktada değiliz. Çok daha fazlasını yapmamız, baştan sona bozduğumuz sistemi düzeltmeye başlamamız gerekiyor. Herkes olmayanı harcamak istiyor, herkes bir mucize bekliyor, yapılması gerekenler konusunda biraz detaya girseniz kimse dinlemek istemiyor. Halbuki şeytan detayda batındır. Bugün biz buz dağının suyun üzerindeki kısmını görüyoruz. Artık zarurî olarak faizi artırdığımızda aşağıda neler olduğu çıkacak ortaya.”
