İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel Uygunlaştırma Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “6306 Sayılı Yasa Kapsamında İlan Edilen Alan ve Yapılara Yönelik Data Toplama, Tesir Tahlili, Kıymetlendirme Çalışmasına” ilişkin bilgiler açıklandı.
Buna nazaran, mümkün bir zelzelede İstanbul’da hasar görmesi beklenen varsayımı bina sayısı 207 bin olarak belirtildi. Datalara nazaran, binaların yüzde 30’u 1980 öncesi, yüzde 40’ı 1980-2000 ortası, yüzde 30’u 2000 sonrası inşa edildi.
Hasar görmesi beklenen her 3 binadan biri ise 2000 sonrası yapıldı. Hasar görmesi beklenen 207 bin binanın yüzde 95’ini oluşturan 196 bin 227 bina ise Avrupa yakasında tespit edildi. İBB’nin, İTÜ ile yaptığı çalışmada, riskli binaların en ağır olduğu 3 ilçe ise Esenyurt, Büyükçekmece ve Küçükçekmece olarak açıklandı.
Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, bilgileri kıymetlendirdi.
“1 MİLYON 150 BİNE YAKIN BİNANIN YÜZDE 10’U ÇOK AĞIR HASAR ALACAK”
Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’da 1 milyon 50 bin binanın yüzde 10’unun çok ağır hasar alacağını belirterek, “Benim o çalışmanın detaylarından bir haberim yok. Muhtemelen de doğrudur.. Yalnız, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı araştırmalara istinaden tüm İstanbul’da, Anadolu ve Avrupa yakasında sarsıntıda çok ağır hasar alacağı düşünülen bina sayısının 90 binin üzerinde olduğunu zati biliyoruz. Bütün İstanbul’da da, 1 milyon 150 bine yakın binanın varlığını biliyoruz. Demektir ki, bu aşağı üst işte yüzde 10’u, çok ağır hasar alacak. Öteki hasarları saymıyorum yani çok ağır yıkılmayla direkt doğruya göçükle burun buruna kalacak bina sayısını 90 bin diye düşünüyorum. Natürel ki hafif hasar, orta hasar alacak bina sayısı da daha da fazla olacaktır” dedi.
“BÜYÜKÇEKMECE, KÜÇÜKÇEKMECE, ESENYURT, FATİH, ZEYTİNBURNU”
Prof. Dr. Naci Görür, İBB’nin yaptığı çalışmaya ait, “Bu hakikat bir teşhistir. Avrupa Yakası taban itibariyle, jeolojik formasyonlar itibariyle sarsıntı kaynağı ile olan alakasına nazaran Asya yakasından daha fazla ziyan göreceği de bir gerçektir. Bu da bize gösteriyor ki İstanbul’u bir an evvel sarsıntı dirençli hale getirmek için çalışmaların başlanması, yürütülmesi gerekir. İBB’nin bu çalışmasına katılıyorum” dedi.
Görür şöyle konuştu:
“İstanbul’da sarsıntı gözetildiği vakit en fazla dikkat edilecek, itina gösterilecek ilçeler ortasında Büyükçekmece, Küçükçekmece, Esenyurt ve bu tarihi yarımada Fatih o yöreler Zeytinburnu var. Artık burada olağan kıymetli olan buraların zelzele dirençli hale getirmek için gerekli çalışmaların ve hemhal bir an evvel başlatılması gerekir. Neden bu bölgeler daha fazla hasar alır?
Çünkü bu bölgede demin dediğim üzere taban, çok izafî olarak yeterli durumda değil. Keza bu bölgede tabandan ötürü diyelim kayma, göçme, sıvılaşma sarsıntının büyük tesirini arttırma olayları yaygın olabilir. Bu bölgelerde, onun için bu türlü tabanlarda sarsıntının bir manada ziyanını arttıran ünitelerin olduğu yerde natürel ki sarsıntının şiddeti de fazlalaşıyor. Zelzelenin şiddeti fazla olunca yıkım fazlalaşıyor.”
“ESENYURT BELEDİYESİ’NE TAVSİYEDE BULUNDUM”
Esenyurt Belediyesi ile çalışmalara başladıklarını söz eden Prof. Dr. Naci Görür, “Esenyurt dediniz, mesela Esenyurt Belediyesi Lideri, Esenyurt’un zelzeleye hazırlama noktasında yani bizden yardım almayı istiyor. Ben de yani elimden geldiğince bütün belediyelere, ilçe belediyelerine olduğu üzere bu belediyeye de bildiğim kadarıyla zelzeleye nasıl hazırlanacağı konusunda tavsiyelerde bulundum. Toplantılar da hatta vakit zaman yapıyorum. İşte, bugünkü toplantı da tekrar bu fikir içerisinde oldu. Önemli çalışmaların yapılıp insanlarımızın zelzeleden ziyan görmemesi için uygulamalara geçilmesi, yere inilmesi, çalışmaların yapılması gerekli” dedi.
“550’NİN ÜZERİNDE FAAL ZELZELE VAR”
Prof. Dr. Naci Görür, Türkiye genelinde bulunan etkin faylarla ilgili ihtarda bulunarak şöyle devam etti:
Türkiye çok büyük oranda canlı yani faal sarsıntılarla kesilmiş durumda. Yani bizim ülkemiz, aşağı üst 550’nin üzerinde etkin sarsıntı var. Türkiye’nin her yerinde sarsıntılar, faal sarsıntılar mevcut. Kimi bölgelerde bu sarsıntılar daha ağır zelzele üretme kapasitesi daha fazla. Daha büyük sarsıntılar üretebiliyor. Kimi yerlerde sarsıntı üreten fayların boyutu, sayısı daha az, yoğunluğu daha az olabiliyor. Sözgelimi, Orta Anadolu’da çok fazla sarsıntıyla karşı karşıya kalmayabiliyorsunuz.
Ama Doğu Anadolu’da, zelzelesi çok fazla hissedebiliyorsunuz. Güneydoğu’da hissedebiliyorsunuz Ege Bölgesi’nde daha fazla zelzele aktivitesinin fazla olduğunu görüyorsunuz. Fakat Kuzey Karadeniz Bölgesi’nde zelzeleler daha az. Bu faal fayların dağılımına bağlı. Şimdi bir yerde etkin fay varsa kesinlikle orada sarsıntılar olacaktır. Sarsıntılara karşı hazır olmak için o fayların olduğu yöreleri, kentleri, o fayların özelliklerini göz önüne alarak Zelzele dirençli hale getirecek çalışmaları yapmak lazım.”
