Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 17 Ağustos 1999 sarsıntısının yıl dönümünde mümkün Marmara depremine ait değerlendirmede bulundu.
17 Ağustos sarsıntısının akabinde yapılan araştırmaya dikkat çeken ve vaktin daraldığını hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, asgarî 7 üzerinde bir zelzelenin olacağını ve afet idaresinin İstanbul’daki takım ile mümkün olamayacağını söyledi. Görür, hemen sarsıntıya karşı hazırlıklı olunması konusunda ihtarlarda bulundu.
“MARMARA’DA 7 ÜZERİ SARSINTI OLMA MÜMKÜNLÜĞÜ YÜZDE 64”
Prof. Dr. Naci Görür, ABD’li jeofizikçi Tom Parsons‘un 2004 yılında, zelzelenin zamanlaması ile ilgili yaptığı çalışmayı hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Şimdi 99 sarsıntılarında yani ben Marmara Denizi’nde bütün araştırmaları yapan takımın Türk tarafının lideri olarak vazife yaptım. Orada denizde bütün araştırmaları biz yaptık. Bu araştırmalar da bu türlü devlet takviyesiyle olmadı. Biz bilim dünyasının takviyesiyle Avrupa Birliği fonlarıyla bu projeleri yaptık. Teknik üniversitede bir avuç insan olarak bunu yaptık.
Dolayısıyla 99 sarsıntılarından sonra işte alarmı verdik. Marmaray’a gelebilecek tehlikeyi anlattık, nasıl olacağını nelerin beklenebileceği, yazıldı, çizildi, konuşuldu. Alarm da verdik, lokal idareleri, halkı, merkez idaresini de uyardık. Ancak bu yapılanlar ne kadar, kâfi mi? İstanbul sarsıntıya hazırlandı mı dersen, hayır. Bizim yaptığımız, bugüne kadar yaptığımız, yapılmayanların yanında çok az. Artık Parsons diye bir Amerikalı bilim insanı, bizden Türkler de var, bir küme yaptığı çalışmada 99 sarsıntılarından sonra her an olmak kaydıyla Marmara’da 7 ve üzerinde bir zelzelenin olma mümkünlüğünün yüzde 64 olduğunu buldular, yazdılar.
Bütün dünyada büyük ölçüde bunu kabul etti. 2004 yılında da yayınladılar bunu önemli bir formda. Münasebetiyle yani 30 yıl dediğin vakit işte sonu 2029 gelir. Bu halde biz de yani 24 seneyi nihayet geçirdik. Sarsıntının yani olma döneminin sonlarına hakikat geliyoruz. Her yıl da Anadolu, Batı’ya gerçek yılda 2 buçuk santim ilerliyor her sene. 24 yılda da en az 50 cm daha gerilim birikti demektir. Bir de bu olan sarsıntılar o denli yahut bu türlü belirli oranda gerilim yükleyebilir, yüklemiştir. O halde yani biz sona yaklaşıyoruz demektir.”
“İSTANBUL’DA KAOS KELAM KONUSU OLABİLİR”
Prof. Dr. Naci Görür, zelzelenin akabinde İstanbul’a dışarıdan takviye gelmesi gerektiğini belirterek, şu sözleri kullandı:
“Olası bir sarsıntıda İstanbul kendi kendine yetemez zira hastanelerin ne kadar çalışacağı, itfaiyenin ne kadar çalışacağı meçhul. Bir de bu gecekondu mantığıyla gelişmiş, plansız bir kent. Hasebiyle yani sarsıntıda olabilecek yıkım nedeniyle burada ulaşım da olmayabilir. Yahut çok sorunlu olabilir. İstanbul’da büyük bir kaos kelam konusu olabilir. İnsanların belirli bir kısmı göçük altında kalabilir. Onlara ulaşılamayabilir cankurtaranlar çalışamayabilir. İstanbul’da bir kar yağışı, bir yağmur olduğu vakit bile biz İstanbul’un ne kadar kaosa sürüklendiğini görüyoruz. O denli bir zelzelede, bu türlü dar yollarda üç beş binanın bile yıkılması sonucu nasıl bir kent içinde ulaşım sağlarsınız Allah bilir.
Dolayısıyla yani çok büyük bir ihtimalle motamot Güneydoğu örneğine bakarsan Güneydoğu’da nasıl hayat durduysa, İstanbul oradan daha makus bir durumda. Zira hem bina yoğunluğu hem nüfus yoğunluğu daha fazla, hem de gecekondu mantığıyla gelişmiş. Gelişme diyoruz; bence gelişmiş değil, kaosa sürüklenmiş. Artık o denli bir sarsıntının olması anında İstanbul kendi kendini besleyemez. Kendi kendine yardım edemez. Özetle kendi göbeğini kendi kesemez. Kesinlikle dışarıdan Marmara Bölgesi’nin dışından takviye ve yardım gelmeli.
Eğer İstanbul sarsıntıda yardım umut ediyorsa bunu, bu sarsıntıya uzak büyük kentlerde yaparak yahut onlarla mutabakat yaparak, planlayarak bu işi yapması lazım. Takviye ve kurtarıcı grubun dışarıdan gelmesi lazım. Ya da milletlerarası grubun yardımın gelmesi lazım. Yanlışsız dürüst havaalanı bile yok. Tahminen birinci sarsıntıda şu andaki yapılan İstanbul Havaalanı devre dışı kalacaktır. Niçin? Zira yeri nedeniyle. Nasıl Hatay’da havaalanı kalmadı? Burada da birebir şey olacaktır. Atatürk Havaalanı’nı da yıktığımıza nazaran aşikâr ölçüde biz elimizden gelen yanlışlıkları maalesef biraz yapmış durumdayız.”
“1967 ADAPAZARI SARSINTISINDAN SONRA İKAZ YAPILMIŞTI…”
Prof. Dr. Naci Görür, 1967‘de gerçekleşen Adapazarı zelzelesi sonrasında yayımlanmış ulusal ve milletlerarası makalelerde “İzmit’e, Gölcük’e dikkat” denildiğini, bilhassa 1979’da bu hususun gündeme geldiğini lakin sonrasında hiçbir tedbir alınmadığını tabir ederek, şöyle devam etti:
1999 zelzeleleri de aslında geleceği belirli olan sarsıntıydı. 1997, hatta 1967 Adapazarı zelzelesinden sonra o bölgede sarsıntı olabileceği söylenmişti, uyarılmıştı. Buna karşın bir şey yapılmadı. Ve sonuç 20 bin insanımız vefat etti, canımız yandı. O vakitten bu vakte istedik ki milletimizde bir zelzele kültürü gelişsin. Artık zelzele konusunda millet odunsuz bu işi uygulasın. Kendini yönetenlerden zelzele dirençli kentleri istek etsinler. Yoksa geleceğimiz yok. O yüzden bana ‘Hocam bizim burada zelzele olacak mı?’ diye sormasınlar. Sen ölmezsen diğer yerde oburu ölecek, millet olarak sıkıntılarımıza sahip çıkalım.”
