İklim değişikliğinin tesiriyle ısınan okyanuslarda su sıcaklığı şu ana kadar kayda geçen en yüksek seviyesine çıktı. Sulardaki ısının bu kadar yükselmesi gezegenin sıhhati açısından çok vahim sonuçlara yol açıyor.
Avrupa Birliği’nin iklim değişikliğini izleyen kuruluşu Copernicus, bu hafta günlük ortalama deniz yüzeyi sıcaklığının 2016 yılının birebir periyodundaki son rekoru aştığını duyurdu.
Deniz yüzeyi sıcaklığı, yılın bu periyodunun ortalamasının çok üzerinde 20,96 dereceye kadar çıktı.
İklim istikrarı açısından hayati kıymete sahip olan okyanuslar, sıcaklığı emiyor, Dünya’nın oksijeninin yarısını üretiyor ve sistemli hava hareketlerini oluşturuyorlar.
Suların, ısındıkça, karbondioksit emme kapasitesi azalıyor. Bu da gezegenin ısınmasına yol açan atmosferdeki gazların ölçüsünün daha fazla olması demek.
Suların ısısının artması birebir vakitte buzulların eriyerek okyanuslara karışması ve deniz düzeylerinin yükselmesini de hızlandırabilir.
Isınan okyanuslar ve sıcak hava dalgaları deniz canlıları, örneğin balıklar ve balinalar üzere tiplerin soğuk su arayışıyla göçmesine, bu da beslenme zincirinin bozulmasına yol açıyor. Uzmanlar bu nedenle sulardaki balık sayısının azalabileceği ikazında bulunuyor.
Suların ısınmasının bir öbür sonucu da köpek balıkları üzere cinslerin değişimden huzursuz olarak saldırganlaşması.
Meksika Körfezi’ndeki Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi’nde okyanusların ısınmasını gözlemleyen uzmanlardan Dr Kathryn Lesneski “Okyanusun suyu, içine girdiğinizde banyo suyu üzere. Şu anda Florida açıklarındaki mercan kayalıklarında yaygın beyazlaşma görülüyor ve birçok mercan resifi öldü bile” diyor.
İngiltere’de Plymouth Deniz Laboratuvarı’ndan Dr Matt Frost kirlenme ve çok avlanmaya da işaret ederek “Okyanuslar üzerinde oluşturduığumuz baskı tarihin en yüksek düzeyinde” diyor.
Bilim insanları ayrıyeten okyanus sıcaklığı rekorunun zamanlamasını da korku verici buluyor.
AB’nin Copernicus İklim Değilikliği kuruluşundan Dr Samantha Burgess, okyanusların en sıcak olduğu ayın Ağustos değil Mart olması gerektiğini söylüyor.
“Bu rekorun Ağustos’da kırılmış olması, suların önümüzdeki Mart ayında ne kadar daha ısınacağı konusunda beni endişelendiriyor” diye sürdürüyor.
Yukarıdaki grafikte şu anda okyanus sıcaklıklarının yılın bu devrindeki ortalamalarından ne kadar yüksek olduğu görülebiliyor. Kırmızı çizgi 2023’ü temsil ediyor.
İklim değişikliğinin İskoçya kıyılarındaki tesirlerini gözlemleyen İskoç Deniz Bilimleri Birliği’nden Profesör Mike Burrows “Bu değişimin ne kadar süratli yaşandığını görmek korkutucu” diyor.
Bilim insanları, okyanusların şu sıralarda neden bu kadar ısındığını inceliyor lakin kesin olarak söyledikleri şey şu: İklim değişikliği, okyanusların, global ısınmaya sebep olan sera gazlarından giderek artan ölçüde emerek ısınmasına yol açıyor.
Dr Burgess “Ne kadar çok fosil yakıt kullanırsak, okyanuslar o kadar daha fazla ısıyı emecektir. Bu da istikrarın sağlanması ve ısının düşürülmesinin çok daha uzun vakit alacağı manasına geliyor.
Geçen hafta kırılan deniz sıcaklığı rekoru, son olarak 2016’da Mart ayında aşılmıştı. Üstelik sıcak hava hareketi El Niño’nun en güçlü olduğu günlerde.
El Niño, sıcak suların Güney Amerika’nın Batı kıyılarında yüzeye çıkarak global sıcaklıkların yükselmesine yol açan doğal bir iklim hareketi.
Şu an da yeni bir El Niño’nun başlangıcındayız. Ama bilim insanları şimdi çok kuvvetli olmadığını söylüyorlar. Bu da önümüzdeki aylarda El Niño kuvvetlendikçe okyanus ısısının, ortalamanın daha da üzerine çıkabileceğine işaret ediyor.
Bu yıl okyanus ısısı ortalaması rekoru kırılmadan evvel İngiltere, Atlas Okyanusu’nun kuzeyi, Akdeniz ve Meksika Körfezi’nde bir dizi deniz ısınması dalgasıyaşandı.
Profesör Burgess “Yaşanan deniz sıcaklığı dalgaları, beklemediğimiz, sıradışı yerlerde yaşandı” diyor.
Birleşik Krallık sularında Meteoroloji Dairesi ve Avrupa Uzay Kurumu datalarına nazaran bu Haziran ayında su sıcaklığı ortalamanın 3 ile 5 derece üzerindeydi.
Florida’da deniz yüzeyi ısısı geçen hafta 38,44C’ye, bir sıcak su banyosu ile kıyaslanabilecek bir seviyeye ulaştı. Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer Olayları kurumuna nazaran, olağan olarak burada suyun sıcaklığının bu mevsimde 23C ile 31C ortasında olması gerekiyor.
Hükümetler ortası İklim Değişikliği Paneli’nin datalarına nazaran deniz sıcaklığı dalgalarının sıklığı 1982 ile 2016 yılları ortasında iki mislime çıktı ve bu dalgaların yoğunluğu ve mühleti de 1980’den bu yana arttı.
Son yıllarda hava sıcaklıkları dramatik artışlar gösterdi lakin suların ısınması daha uzun sürüyordu. Artık okyanus sıcaklığındaki artışın da hızlandığına dair belirtiler var.
Bir teoriye nazaran de okyanusların derinliklerinde depolanmış büyük ölçülerde sıcaklık tahminen de El Niño ile irtibatlı olarak su yüzüne çıkıyor olabilir.
Bilim insanları deniz yüzeyinin sıcaklığının, sera gazları nedeniyle artmaya devam edeceğini biliyorlardı lakin yeniden de bu sıcaklığın neden bu yıl geçen yılların çok üzerinde çıktığını araştırmayı sürdürüyorlar.