Ticaret Bakanlığı, zeytinyağındaki artan dış talep ve dünya fiyatlarındaki yükselişin, yurt içi tüketici fiyatlarına olumsuz tesirinin sürdüğünü tabir ederek 1 Ağustos 2023 itibariyle dökme ve varili zeytinyağına 1 Kasım 2023’e kadar ihracat yasağı getirdi. Yapılan açıklamada ise dal temsilcilerine zeytinyağı ihracatına yönelik ek önlemler alındığının bildirildiği söz edildi.
Akhisar Ticaret Borsası İdare Heyeti Lideri Alper Alhat, devletin tüm bölümlerde düzenleyici önlemler alma yetki ve sorumluluğunun olduğunu belirterek “Ancak bu uygulamaların hedeflenen gayeye ne kadar hizmet ettiği orta ara ölçümlenmeli. Olumlu-olumsuz sonuçları dikkatlice izlenmeli ve gerektiğinde revizyonlarla, dalın ve ülkenin yararına en uygun hale getirilmeli” dedi.
Zeytinyağı ihracatçılarının, iki yıl üst üste iki farklı bakanlığın, iki farklı yasak uygulaması tecrübesini yaşadığını hatırlatan Alhat, “İlk sene rekolte eksikliği ve pandemi belirsizlikleri nedeniyle Ticaret Bakanlığı’nın Resmi Gazetede yayınlanmayan bir kararı kelam konusuydu. Lakin ne hikmetse yasak sırasında evvelki yıldan daha fazla dökme ihracatın gerçekleştiği garip bir durum oluştu. İkinci sene ise Rusya-Ukranya Savaşı meçhullüğü nedeniyle bu sefer Ticaret Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı, olması gerektiği üzere Resmi Gazetede yayınlanan bir yasak koydu, bu yasak ise sektörel taleplerle kısa müddette kaldırıldı” diye konuştu.
“YASAĞIN YARARI YOK”
Bu yıla geldiğimizde ise Ticaret Bakanlığı, evvel ton başına 200 Dolar fon koyduğunu açıkladı ve muhakkak yasak olmayacağı söyleniyordu lakin iki hafta içinde tekrar yasak geldiği haberleri konuşulmaya başlandığının altını çizen Alhat, şöyle devam etti: “Konuşulmaya başlandı diyorum zira yeniden birinci sene olduğu üzere Resmi Gazetede yayınlanmış bir karar ya da firmalara yazılı tebligat şimdi göremedik. Bakanlıktan yalnızca ‘ilave önlemler aldık’ halinde bir basın açıklaması var. Resmi Gazete’de yayınlanmamış çerçevesi belirli olmayan bu tıp engellemeler yakışmıyor. Dal temsilcileri ile istişare etmeden, onlara hazırlanmak için fırsat tanınmadan, mümkün ticari sonuçlarını umursamadan ani kural değişikliklerine gidilmesinin olumsuz sonuçlarını daima birlikte yaşıyoruz, bunu da yanlışsız bulmuyoruz.”
Alhat, bu iki yılda alınan önlemlerin, hedeflenen maksatlara sağladığı katkı ya da yarattığı olumsuz sonuçların ölçümlenmiş olması gerektiğini vurgulayarak “Eğer hedef enflasyonla gayret etmek için yağ fiyatlarını düşürmek ise en başından beri söylediğimiz üzere yasakla düşmez. Bu iki denemede de bunu gözlemledik, artık anlamış olmamız gerekiyor” diye konuştu.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Türk zeytinyağı üreticisinin pandeminin en güç devirlerinde dahi üretimi aksatmayarak ve tedarik zincirini bozmayarak misyonunu yaptığını hatırlatan Alhat, “Artık günlük değil önümüzü görebileceğimiz dengeli siyasetler belirlenmelidir” dedi. Fiyatı düşürmek için somut bir teklifte bulunan Alhat “İki hafta evvel yürürlüğe giren, DFİF kapsamındaki fon kesintilerinden birikecek parayı, ambalajlı zeytinyağı ihracatı ile birlikte iç tüketime yönelik desteklemede kullanalım. Sayın Cumhurbaşkanımızın istek ettiği doğrultuda dar gelirli vatandaşlarımızın alışveriş yaptığı Tarım Kredi Kooperatifleri’nde, Et Balık Kurumu’nun sübvansiyonlu ucuz et satışı üzere son tüketiciye 100 liradan zeytinyağı sattıralım , maliyet ile ortadaki farkı da DFiF havuzunda biriken paradan karşılayalım” sözlerini kullandı.
