Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Wei Xiaodong, iktisada ait açıklamalarda bulundu. “Çin’in ekonomik büyümenin ivmesi her geçen gün gelişiyor” diyen Xiaodong, “Çin’in gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) yılın birinci yarısına oranla yüzde 5,5 artışla 59 trilyon 303 milyar RMB’yi geçti ve bu, Çin iktisadının dayanıklılığı ve canlılığını tam manasıyla gözler önüne seriyor” tabirlerini kullandı.
Başkonsolosluk misyonuna yeni atandığına dikkat çeken Wei Xiaodong şunları söyledi:
“Geçtiğimiz Haziran ayında, Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu olarak misyona başladım. Haziran ayından bu yana, Türkiye’nin siyaset ve iş dünyasından birçok bireyle bir ortaya geldim ve konsolosluk bölgesindeki her kısmından bireyler ile ağır temas ve fikir alışverişinde bulundum. Bu süreçte Türkiye iktisadı hakkında ayrıntılı bilgi edindim. Tıpkı vakitte görüştüğüm herkesin Çin’in ekonomik kalkınmasına büyük ilgi gösterdiğini ve Çin ile Türkiye’nin gelecekteki ikili iş birlikleri konusunda büyük beklentiye sahip olduklarını şahsen deneyimledim. Birkaç gün evvel, Çin Ulusal İstatistik Ofisi 2023 yılının birinci yarısına ilişkin ekonomik dataları açıkladı. Bu vesileyle, sizlere Çin’in ekonomik durumu hakkında bilgi vermek istiyorum. Sonuçta sayılar ortada, bu bilgiler sorularınıza en uygun karşılık olabilir.
İlk olarak genel tabloya bakalım. Çin’in gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) yılın birinci yarısına oranla yüzde 5,5 artışla 59 trilyon 303 milyar RMB’yi geçti ve bu, Çin iktisadının dayanıklılığı ve canlılığını tam manasıyla gözler önüne seriyor. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık bazda yüzde 0,7 arttı. Kentlerdeki işsizlik oranı birinci çeyreğe nazaran 0,2 puanlık bir düşüşle yüzde 5,3 olarak gerçekleşti. Kişi başına düşen ulusal gelir yıllık yüzde 6,5’lik nominal bir artışla 19.672 RMB’ye yükseldi. Talep açısından bakıldığında, ekonomik büyüme geçen yıl yatırım ve ihracata dayalı büyümeden tüketim ve yatırım odaklı büyümeye dönüştü. Üretim açısından bakıldığında ise, ekonomik büyüme geçen yıl sanayi yüklü iken bu yıl hem hizmet dalı hem de endüstrinin ortaklaşa sürdürdüğü bir büyüme olarak gerçekleşti.
İkinci olarak, yapısal açıdan bakalım. Çin’in ekonomik büyümenin ivmesi her geçen gün gelişiyor. Bu yıl, yerli üretim büyük yolcu uçağı C919’un birinci ticari uçuşu gerçekleşti, dünyanın birinci 16 MW açık deniz rüzgar türbini şebekeye muvaffakiyetle bağlanarak elektrik üretmeye başladı ve yılın birinci yarısında yüksek teknoloji sanayisine yapılan yatırımlar geçen yıla nazaran yüzde 12,5 arttı. Yeşil dönüşüm sonuçlarını göstermeye başladı. Yeni güç araçları, güneş pilleri ve şarj istasyonları üzere yeni güç eserlerinin üretimleri sırasıyla yüzde 35, yüzde 54,5 ve yüzde 53,1 oranında; lityum iyon piller, güneş pilleri ve elektrikli araba üzere eserlerin ihracatı ise yüzde 61,6 arttı. Bunlara ek olarak, Çin’in ticaret yapısı da optimize ediliyor. Birinci yarıda, Çin’in toplam ithalat ve ihracat bedeli evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 2,1 artışla 20,1 trilyon RMB’ye ulaştı. Ayrıyeten, katma kıymeti daha yüksek olan genel ticaret ithalat ve ihracat oranı geçen yıla nazaran 1,2 puan artarak yüzde 65,5’e yükselirken, Nesil Yol güzergahı üzerindeki ülkeler ile yapılan ithalat ve ihracat yüzde 9,8 oranında arttı. Çin pazarı geçmişe nazaran daha açık hale geldi, bunun ardından ticaret ortamı daima güzelleşmeye, ithalat, ihracat ve dış ticaret ivme kazanmaya ayrıyeten yeni kalkınma fırsatlarına yer vermeye devam etmektedir.
Şimdi de, uzun vadeli bir perspektiften bakalım. 100 trilyon RMB’nin üzerindeki gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) ile dünyanın ikinci büyük iktisadı olan Çin’in global ekonomik büyümeye katkısı yıllardır yüzde 30 civarında seyretmekte ve Çin dünyada en büyük “ekonomik motor” rolünü üstlenmektedir. Çin, 2023 yılı için GSYİH büyüme gayesini yaklaşık yüzde 5 olarak belirleyerek, yüksek kaliteli kalkınmanın istikrar ve inancını ortaya koymaktadır. İkinci çeyrekten bu yana, birçok memleketler arası kuruluş Çin’in ekonomik büyüme beklentisini artırdı ve bu durum milletlerarası toplumun Çin iktisadının büyüme potansiyeline olan inancını ortaya koymaktadır. Dünya Bankası’nın en son yayınladığı “Çin İktisadı Özet Raporu”na nazaran, 2023 yılında Çin’in ekonomik büyüme suratının yüzde 5,6 olması beklenmekte olup, bu durum global iktisada olumlu bir tesir yaratacaktır.
Son olarak, global bir bakış açısıyla bakalım. Günümüz dünyasında jeopolitik tansiyonlar artmaya, global enflasyon yüksek düzeylerde seyretmeye devam ediyor. Birçok ülkenin merkez bankası para siyaseti sıkılaşma istikametinde ilerleme karar aldı. Ayrıyeten büyük ekonomilerinin makroekonomik eğilimleri de birbirinden farklı hale geldi. Milletlerarası Para Fonu (IMF) iddialarına nazaran, önümüzdeki beş yıl boyunca global ekonomik büyüme yaklaşık yüzde 3 civarında gerçekleşecek ve bu son 30 yılın en düşük düzeylerinden biri olarak öngörülmektedir. Çin iktisadının istikrarlı bir halde toparlanması tesadüf yahut baht yapıtı değildir. Çin hükümetinin ve tüm Çin halkının sıkı çalışma ve gayretlerinin sonucudur. Bunun yanı sıra çok taraflı iş birliği ve karşılıklı kazan kazan temeline dayanmaktadır. Bu muvaffakiyet yalnızca Çin halkını sevindirmekle kalmayıp, tıpkı vakitte tüm dünya ülkelerine itimat aşılamaktadır.
Kısa bir mühlet evvel, 6. Çin Milletlerarası İthalat Fuarı’nın (CIIE) Türkiye tanıtım konferansı İstanbul’da düzenlendi. Konferansa önde gelen Türk iş dernekleri, işletmeleri ve medya temsilcileri olmak üzere yüzlerce kişi katıldı. Türkiye’nin CIIE’nin ulusal stant ve işletme fuarına beş yıl üst üste katıldığını, CIIE aracılığıyla Çin’e yaptığı ihracatın 500 milyon doları aşarak ekonomik ve ticari iş birliğinin büyük potansiyelini daha da ortaya çıkardığını öğrendim. Ayrıyeten yakın tarihte Çin Türkiye İktisat ve Ticaret Forumu düzenlendi. Bu forumda iki ülke temsilcileri kazan kazan temelinde dijital iktisat alanında derin iş birliği yapmak ve geleceği birlikte inşa etmek bahisleri üzerinde görüşmeler yaptı. Bu etkinliklere katıldıktan sonra, Çin ve Türk iş etraflarının ekonomik ve ticari iş birliğini daha da güçlendirme beklentilerini, İstanbul’un Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında ve tekrar İstanbul’un Çin ile Türkiye ortasındaki ikili somut iş birliklerinde oynadığı değerli rolü derinden hissettim. Türkiye yüksek potansiyele sahip bir ülke, İstanbul ise gücü yüksek kozmopolit bir kent. Vazife müddetim boyunca, konsolosluk misyon bölgesindeki her kısımdan arkadaşlarımla birlikte iş birliği yaparak, Kazan-Kazan Stratejisinin ve Çin ve Türkiye’nin ortak inşası “Kuşak Yol”un yeni başarılara ulaşmasını ümit ediyorum.”
