Türkiye ekonomisin ihracat pazarlarındaki yavaşlama ve büyük yıkım yaratan sarsıntının akabinde bu yıl yüzde 2,7 ile tarihi ortalamaların altında büyümesi, enflasyonun ise vergi artırımları ve fiyat artışlarının akabinde tırmanarak yüksek seyrini müdafaası bekleniyor.
Reuters anketine katılan 36 ekonomistin 2023 yılı gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi varsayımları yüzde 1,2 ile yüzde 4,5 ortasında yer aldı.
Ankette, büyüme iddialarının medyanı 2024 için yüzde 2,8, 2025 için yüzde 3,8 oldu.
ENFLASYON TEKRAR ARTIŞA GEÇECEK
Hükümet, geçen sene açıkladığı orta vadeli programa nazaran her iki yılda da büyümenin yüzde 5,5 olacağını öngörüyordu.
Ekonomi geçen sene ekonomik aktivitede beklenen yavaşlamaya karşın iç talebin takviyesiyle yüzde 5,6 büyüdü.
Ekonomistler bu yıl ise ülkenin güney ve doğu bölgelerindeki milyonlarca kişiyi evsiz bırakan sarsıntıların akabinde ekonomik büyümenin yüzde 5 olan son yıllar ortalamasının altında kalacağını kestirim ediyordu.
TÜFE, geçen yıl ekim ayında 24 yılın tepesi olan yüzde 85,51 düzeyine yükseldikten sonra yüksek baz tesiri ve TL’nin seçim öncesindeki yatay seyrinin dayanağıyla düşüşe geçti.
Haziranda yıllık bazda açıklanan yüzde 38,21 düzeyinin bu yıl görülen en düşük düzey olduğu, yılın geri kalanında tekrar üst taraflı hareket etmesi bekleniyor.
TEK HANELİ ENFLASYON GAYESİ 2025’E KADAR HAYAL
Ankete katılan 20 ekonomistin 2023 yılsonu TÜFE kestirimlerinin medyanı yüzde 46,4 düzeyinde bulunsa da TL’de haziran başından bu yana gözlenen yüzde 20’nin üzerinde paha kaybı ve çeşitli vergi artışları nedeniyle varsayımlar üst revize ediliyor.
Ekonomistler temmuz için aylık çift haneli TÜFE beklerken yıl sonu varsayımlarını de yüzde 50’den yüzde 60’a, hatta tahminen de üzerine revize etmelerinin kaçınılmaz olduğuna dikkat çektiler.
Enflasyonun, 2024 ve 2025 yıllarını ise sırasıyla yüzde 31,1 ve yüzde 21,8 düzeyinde tamamlaması bekleniyor.
Ankete nazaran hükümetin ve Merkez Bankası’nın (TCMB) gayesi olan tek haneli enflasyon düzeyine 2025’e kadar ulaşamayacak.
SEÇİM SONRASI VERGİ ORANLARINDAKİ ARTIŞ ETKİLİ
Mayıs ayında yapılan seçimlerin akabinde sigaradan akaryakıta vergilerde yapılan artışın ve TL’deki yeni bedel kaybının da tesiriyle temmuzda yüzde 10 TÜFE artışı bekleyen ekonomistler yıl sonu kestirimlerini de üst revize ediyorlar.
Citi tarafından yayımlanan araştırma notunda, TL’deki kıymet kaybı ve minimum fiyata yapılan artırımın akabinde enflasyon baskısının arttığı ve yıllık enflasyonun yıl sonunda yaklaşık yüzde 50 düzeyine çıkabileceğini belirtildi.
“Önümüzdeki periyot enflasyon patikası muhtemelen TCMB’nin öngördüğünden daha güçlü olacağına inanıyoruz. Fiyat gelişmeleri enflasyon dinamiklerindeki bozulmanın döngüsel değil daima olduğu konusundaki fikrimizi pekiştirdi… Türkiye’nin evvelden yüzde 10 civarında olan trend enflasyonu artık yüzde 30 düzeyinde iddia ediliyor.”
POLİTİKA FAİZİNİN YÜZDE 25’E ÇIKMASI BEKLENİYOR
Ankete katılan ekonomistler odağını tekrar fiyat istikrarına çeviren TCMB’nin siyaset faizini sene sonunda mevcut yüzde 15 düzeyinden yüzde 25 düzeyine çıkarmasını bekliyor.
Ankete nazaran, siyaset faizinin 2024’te de benzeri düzeylerde seyretmesi bekleniyor.
TCMB haziran ayında 650 baz puan faiz artışıyla siyaset faizini yüzde 15’e yükseltmiş, enflasyon görünümünde bariz düzelme olana kadar sıkılaşmanın devam edeceğini belirtmişti.
Faiz artırımı AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan öncülüğünde sürdürülen, büyüme ve yatırımları, negatif gerçek faiz ile desteklemeyi amaçlayan siyasetlerden vazgeçildiğinin en kıymetli işareti olarak algılanmıştı.
CARİ AÇIK BEKLENTİLERİ
Ankete katılan 17 ekonomistin iddialarının medyanına nazaran, 2023’te cari açığın gayrı safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 4,4’ü düzeyinde gerçekleşmesi, 2024’te yüzde 3 ve 2025’te yüzde 2,3 olması bekleniyor.
Ankete katılan Capital Economics tarafından yayımlanan notta, “Politika değişimi istenilen etkiyi yaratmış üzere görünüyor. Düşük ithalat sayesinde ticaret açığı daralıyor… Paha kaybeden TL, daralan ticaret açığı ve artan sermaye akışı TCMB’nin rezervlerini artırmasına yardımcı oldu… İktisadın kırılgan başlangıç noktası göz önüne alınırsa siyaset yapıcıların önünde uzun bir yol var” denildi.
