Ukrayna’nın yaz taarruzunun beklenen sonuçları vermemesi, kimi Batılı uzmanlarca hava gücü eksikliğine bağlandı. Ukrayna’ya savaş uçakları bağışlanması bir müddettir tartışılsa da harekete fakat bu hafta geçildi. Hollanda’nın ve Danimarka’nın F-16 envanterlerini bağışlamak için ABD’den onay çıktı.
Ukrayna Hava Kuvvetleri 24 Şubat 2022’den bu yana sahip olduğu hava araçlarının yarısını kaybetti. F-16’ların bağışlanması, yalnızca Ukrayna’nın kaybettiği hava kabiliyetlerini geri kazandırmayacak, birebir vakitte Rusya’nın giderek büyüyen hava üstünlüğünü de baskılama vazifesi görecek. Fakat Ukrayna, kaç tane uçak alacak? Bu uçaklar ne vakit teslim edilecek?
KAÇ F-16 VERİLECEK?
Ukraynalı pilotların eğitimine başlanması için yeşil ışık verilse de kaç tane uçağın verileceği konusunda belirsizlik devam ediyor. Danimarka’nın açıklamasına nazaran 6’sı yeni yıla girerken, 8’i 2024’te ve kalan 5’i de 2025’te olmak üzere toplam 19 uçağın verileceğini söyledi. Hollanda’da ise net bir sayı yok. Hollanda’nın F-16 filosunun 42 uçaktan oluştuğu biliniyor. Hava Kuvvetlerini F-35’lerle güçlendiren Hollanda’nın tüm F-16’larını bağışlaması durumunda Ukrayna toplam 61 kadar jet uçağını almış olacak. Natürel önümüzdeki haftalarda öbür ülkelerin de kendi envanterlerini Ukrayna’ya açması kelam konusu olabilir.
ASIL SORUN EĞİTİM
Avrupa ve ABD’deki kullanılmayan F-16 sayısı önemli boyutlarda olsa da Ukrayna’nın elini bağlayan en büyük sorun eğitim. Bugüne kadar bağışlanan zırhlı araçlar, savaş uçaklarına kıyasla kullanımı çok daha kolay olmasına karşın bugüne kadar Sovyet teçhizatları kullanmış Ukrayna askerlerini oldukça zorladılar. Batılı uzmanlar, Ukrayna’nın yaz başında başlattığı taarruzun istenilen sonuçları vermemesinin münasebetlerinden biri olarak bu araçların kullanımındaki eğitimlerin yetersiz olmasını gösteriyor.
Savaş uçakları ise apayrı bir problem. ABD Hava Kuvvetleri Avrupa ve Afrika kumandanı General James B. Hecker, F-16’ların en uygun ihtimalle 2024’te geleceğini lakin bu araçlar üzerinde uzmanlaşmanın uzun yıllar süreceğini argüman etti. Ukrayna, eğitim için 32 pilotunu ayırdı. Fakat ABD’li yetkililere nazaran bunların yalnızca 8’i eğitim alabilecek kadar İngilizce biliyor. Kalanı lisan kurslarına gönderildi. ABD Savunma Müellifleri Kümesi dijital toplantısında konuşan Hecker, eğitim alacak pilotların tecrübesiz olduğunu ve savaş boyunca çatışmalara katılmadıklarının altını çizdi. Hecker’a nazaran pilotların F-16 üzerinde uzmanlaşması 4-5 yılı bile bulabilir.
UKRAYNA NE KAZANACAK?
F-16’ların hizmete girmesi durumunda Ukrayna, şu anda sahip olmadığı çeşitli kabiliyetler edinecek. Danimarka ve Hollanda’nın vereceği F-16’ların F-16AM Block 20 tipi olduğu belirtildi. Bu durumda Ukrayna’nın, elindeki Mig-29 ve Su-27’lerden daha gelişmiş araçlara sahip olacağı söylenebilir. ABD’li Kumandan Hecker’a nazaran bunlarla eşil edecek AMRAAMS tipi it dalaşı roketlerinin Rus Hava Kuvvetleri’ni en azından biraz baskılayabilir.
Yine de Hem Hecker, hem de ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley, F-16’ların savaşın gidişatını değiştireceğini düşünmüyor. Ukrayna kısa müddette çok fazla kabiliyet edinmeye çalışıyor. Bunların süratli bir biçimde sonuç vermeyeceği Haziran’da başlayan taarruzla ortaya çıktı. F-16’lar, Ukrayna’nın mevcut hava araçlarından üstün olsalar da en çağdaş teknolojilere sahip değiller. Bu uçakların daha çağdaş Rus hava araçlarını Rusya sonları içinde kovalama imkanı yok. Bu nedenle ABD’nin uçak vermekte biraz daha utangaç olduğu gözlemlenebilir. Ukrayna’nın kazanması için bir teçhizatın verilmesi değerli lakin bu teçhizattan çok verilmesi daha kıymetli. Hem insan kayıplarının hem de teçhizat kayıplarının çok olduğu bu yıpratma savaşında en değerli faktör nicelik.
Eğer Ukrayna beklenenden erken bir biçimde F-16’ları alana sürerse bundan iki sonuç çıkarabileceğiz. Ya Ukrayna, bu pilotları eğitimsiz bir biçimde vazifeye yollamış olacak ya da ABD’nin eğitim programlarına bugün açıklanmasından çok evvel başladığı anlaşılacak. İki türlü de anlaşıldığı kadarıyla F-16’ları 2024’ten evvel alanda göremeyeceğiz.