İnsanlar tavukları yemeden evvel onları egzotik hayvanlar olarak görüyordu. Bu gerçek, Vox sitesinde yazan Kenny Torrella’nın “100 yıl evvelki bir nakliye yanlışı nasıl 30 milyar dolarlık tavuk sanayisine yol açtı” başlıklı makalesiyle başladı. Ancak Popular Science muharriri Rachel Feltman, bu harika muhabirlik örneğini podcast’ine öylece kopyalamamak ismine tavukların daha eskiye uzanan tarihinden birtakım rastgele bilgiler bulmaya karar vermiş. Bunun sonucunda akıllara sakinlik veren gerçeklerle karşılaştığını söylüyor Feltman.
İNSANLARIN TAVUKLARI YEDİĞİNE DAİR BİRİNCİ İŞARETLER M.Ö 400 İLE 200 ZİRVEDE
Populer Science Türkçe’nin aktardığı bilgilerde görünüşe nazaran evcil tavukların kökeni çok tartışmalı.
Yakın vakit öncesine kadar, insanların 10.000 yıl kadar uzak bir tarihte Asya’da orman tavuğu yetiştirdiği yaygın kabul gören bir teoriydi. Ama bu kadar eskiye uzanan rastgele bir kesim bulgusu bulunmuyor.
Dolayısıyla kimi bilim insanları, bu kuşların yemek için değil horoz dövüştürmek için yetiştirildiğini öne sürmüştü. İnsanların kestiği ve yediği tavuk kemiklerine ilişkin en eski işaretler, Museviye ovalarında bulunan ve M.Ö. 400 ile 200 yılları ortasında tepe yapmış Demir Çağı sırasında Mısır ile Kudüs’ün ticaret rotalarının kesiştiği yerde duran antik Mareşa kentinden geliyor.
Ancak milletlerarası bir araştırma kadrosu, 2022 yılında bunun gerçek olmadığını ortaya çıkardı.
Radyokarbon tarihleme formülü kullanan araştırmacılar, Avrasya’nın batısı ve Afrika’nın kuzeydoğusunda bulunduğu argüman edilen bu en eski tavuklardan 23 adedinin yaşını doğrulamaya çalışmış. Pek çok kemiğin zannedilenden daha yeni olduğunu keşfeden bilim insanları, o 10.000 yıllık dövüşen horoz kemiklerinin de aslında sülünlere ilişkin olduğunu göstermişler.
Yapılan yeni tahlile nazaran kesin olarak evcil denebilecek bir tavuğa ilişkin en eski kemikler orta Tayland’da bulunurken, kemiklerin M.Ö. 1650 ile 1250 ortasında bir tarihten kalma oldukları düşünülüyor.
Söz konusu bölgede darı yetiştirme faaliyetinin artmasıyla da uyuşan bu tarihe dayalı olarak, araştırmacılar evcilleştirmenin birkaç orman tavuğunun ağaçlardan darı yemeye inip, parasız ve bol tahıl sebebiyle insan yerleşimlerine gitmesiyle başlamış olabileceğini düşünüyor. Bir nevi en uysal kurtların, insanların yaktığı odun ateşinin etrafında dolaşmaya başlaması üzere.
Fakat arkeolojik kayıtlardan bildiğimiz kadarıyla beşerler et için tavukları yemeye binlerce yıldır başlamamıştı.
Ayrıca bu yeni çalışmaya nazaran evcilleştirilen orman tavukları Asya’ya yayılıp, sonrasında eski Yunan, Etrüsk ve Fenikeli deniz tüccarlarının kullandığı yollardan Akdeniz boyunca yayılırken, bu kuşların bölgeye beşerler onları yemeye başlamadan birkaç yüzyıl evvel ulaştığını gösteren net bir örüntü var.
Güneydoğu Asya’nın eski bölgelerindeki insan mezarlarına, yetişkin tavuklara ilişkin kısmi yahut tam iskeletlerin yerleştirildiği keşfedilmiş. Ayrıyeten Avrupa’da, M.Ö. 50 civarından M.S. 100’e kadar birinci tavuklardan kimileri tek başına yahut beşerler ile birlikte gömülmüş. Bu tavuklarda kesilmeye dair hiçbir işaret görülmüyor. Hatta mezardaki bir tavukta, uygunlaşan bir ayak kırığının bulgularına ulaşılmış ki bu durum, birinin tavuğu itinayla tedavi ettiğini akla getiriyor.
Araştırmacılar bu evcilleşmiş orman tavuklarının, insanların o vakte kadar karşılaştığı en renkli ve arkadaş canlısı kuşlar olmuş olabileceğini argüman ediyor. Bu sebeple beşerler, tavukları bir nevi evcil papağan üzere görmüş olabilir. Tavuklar dünya genelindeki kültürlerde kutsanmamış olsa da, insanların onları yanlarında tutacak kadar egzotik, şirin ve havalı görmüş olmaları makul bir durum.
Roma İmparatorluğu’nun yükselişi sırasında, yumurtaların son derece tanınan bir atıştırmalık haline geldiğini biliyoruz.
Görünüşe nazaran tavuk etinin yaygın bir insan yiyeceği olarak benimsenmesi, doğal olarak bu sanayiyi takip etmiş olabilir. İngiltere’de 1.700 yıl evvel tavuklar sık yenen hayvanlar değildi ve bu durum, Roma işgalinin tesiri altında kalan kentler ve askeri bölgelerde gerçekleşmişti.
