Haber sitelerinin ya da bir öteki deyişle ‘haber paylaşan sitelerin’ yaydığı yanlış bilgilere bir yenisi daha eklendi. Dün toplumsal medyada ‘Ekim ayında telefon kayıt fiyatı 30 bin TL, en yüksek MTV 126 bin TL, pasaport harcı 8 bin 167 TL olacak’ tezleri haberleştirilmeye başlandı.
HABER YANLIŞ ANLAŞILDI
Özellikle X’de etkileşim almak için teyit edilmeden yanlış anlaşılan bu haber bir anda gerçekmiş üzere yayılmaya başladı. Lakin HalkTV’den Bora Erdin’in haberi yayıldığı üzere bir bilgiyi içermiyor.
Burada öncelikle karşımıza Tekrar Değerleme Oranı çıkıyor. Erdin haberinde ekim ayında ortaya çıkacak olan YDO için kestirimlerde bulunuyor. Bu formda giderse de örneğin yurt dışından alınan telefonların kayıt fiyatının 30 bin TL’ye çıkacağını hatta geçeceğini söylüyor. Lakin bu resmi olarak gerçekleşecek bir artırım değil bilakis, burada enflasyona vurgu yapılıyor.
Yazının ilgili kısmı şu formda:
”2023 yılında yurtdışından getirilen telefonlar için IMEI kayıt fiyatı yüzde 123 artışla 2 bin 732 TL’den 6 bin 91 TL’ye çıkarılmıştı. Bu fiyat 7 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla birlikte 20 bin TL’ye yükseltildi. YDO ile hesaplanan bu bedel önümüzdeki yıl en az 30 bin TL olacak. Gürcistan’da bugün iPhone 14 Pro Max 256GB modelinin şimdiki TL fiyatı 71 bin 200 TL civarında. Yeni yılda eklenecek 30 bin TL ile 101 bin TL’nin üzerine mal olacak.”
YDO kısaca 2023 yılındaki 1000 TL’nin 2024 yılında kaç TL’ye denk geleceğini ilgilendiren bir durum. Bu ise gerçek enflasyonu gösteren bir şey. Erdin de haberinde dikkat çeken telefon kayıt fiyatı ve pasaport harcından örnek vererek kıyaslama yapmış lakin haber siteleri bunu resmi açıklanmış bir artırım ya da güncellenen yeni fiyatlar olarak verdi ve yanlış bilginin yayılmasına neden oldu.
YDO hesaplanırken bakılan şey Yurt içi Üretici Fiyatları Genel Endeksi. Bir evvelki yıl ile yapılan bir kıyaslama sonucuyla da en nihayetinde artırım olarak karşımıza çıkıyor. Erdin de haberinde eylül ve ekim ayını sıfır kabul ederek hesaplama yapıyor ve yine değerleme oranının yüzde 50 olacağını bu yüzden de yüzde 50 oranında artırım geleceğini söylüyor. Lakin bu bir hesaplama ve iddia.
Öte yandan bu 2023 yılında değil, bu halde giderse 2024 yılında olacak lakin haber siteleri ve toplumsal medyadaki haber sayfaları bunu ekim ayında gelecek bir artırım üzere verdiler. Oysa YDO 2024 yılının ocak ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından uygulanacak.
Güncel olarak IMEI fiyatı ise en son kararla birlikte 20 bin TL’ye çıkmıştı.
