Eski ABD Lideri Donald Trump’ın başı, kendisine son periyotta açılan davalardan kurtulamadı. Yargılandığı dört büyük davadan ceza alması halinde mahpusa girmesi bile beklenen. Fakat geçen hafta sabıka fotoğrafı çekilen birinci ABD Lideri olmayı başaran Trump’ın oyları beklenenin tersine yükselmeye devam ediyor.
‘KATILMADIĞI MÜNAZARAYI KAZANDI’
23 Ağustos’ta yapılan birinci Cumhuriyetçi Parti münazarası 8 adayın kıyasıya uğraşına sahne oldu. Fakat Donald Trump, bu adaylar ortasında değildi. Münazaraya günler kala “katılmaya gereksinimim yok” dedi ve tıpkı saatlerde ünlü televizyon sunucusu Tucker Carlson’ın canlı yayınına çıkacağını söyledi. Trump’ın hakikaten de münazaraya katılma muhtaçlığı yoktu. Parti içi anketlerde takviyesi yüzde 45’i buluyordu.
Münazara sırasında adaylara “suçlu bulunması” durumunda Trump’ı destekleyip desteklemeyecekleri soruldu. 8 adaydan 6’sı Eski Başkan’ı “destekleyeceğini” söyledi. Economist mecmuası, hazırladığı makalede Trump’ın katılmadığı münazaranın kazananı olduğunu vurguladı. Münazarada bahis kendisi olsa bile Trump, Carlson’ın programında öbür aday adaylarını umursamıyordu. Onun maksadında yalnızca ve yalnızca Joe Biden vardı.
YÜKSELEN YILDIZ: RAMASWAMY
Cumhuriyetçi Parti’de Trump sonrası periyot için en çok parlayan kişi elbet ki Florida valisi Ronald DeSantis idi. Lakin DeSantis’in son birkaç ayı onun ismine adeta faciaya dönüştü. Trump’ın tersine Ukrayna yanlısı siyasetler güden ve ABD dış siyasetine uyumlu bir manzara çizen DeSantis, stratejisini Trump’a tenkitler getirmeye çevirince oylarını kaybetti. Lakin bu sırada fırsatı pahalandıran yeni bir yıldız doğdu; Vivek Ramaswamy.
Sadece 38 yaşında olan bu Hint asıllı iş insanı münazaranın baskın figürü olmayı başarmıştı. Siyasetleri DeSantis’in temsil ettiği daha merkez Cumhuriyetçi yapı yerine Donald Trump üzere popülist bir yoldan ilerliyordu. Aday adayları ortasında Ukrayna’ya verilen askeri takviyeye direkt karşı çıkan Trump haricindeki tek kişiydi. Ramaswamy, Münazara sırasında Ukrayna’nın “ABD dostu” bir ülke olduğunu ve desteklenmesi gerektiğini söyleyen Nikki Haley’e silah şirketlerinin idare heyetinde olduğundan ötürü bu türlü konuştuğunu söyleyerek sert çıkıştı. Münazara sonrası yapılan anketlerde Ramaswamy’nin oyu yüzde 13 ile Trump’ın gerisinden ikinci sıraya yerleşmişti.
Ron DeSantis, uzun bir ortadan sonra yüzde 10 oy ile üçüncü sıraya düştü. Trump’ın Lider Yardımcılığı’nı yapan Mike Pence ise yalnızca yüzde 5’te kaldı.
ABD’Lİ MUHAFAZAKAR NEYİ ÖNCELİYOR?
Florida Valisi DeSantis, LGBT ve göçmen sorunu konusunda muhafazakar seçmenin beklentilerini yerine getirse de Cumhuriyetçi tabanın asıl önceliğini görmezden geldi. Trump’ı bugüne kadar tanınan kılan siyasetler ABD müesses nizamına karşı geldiği noktalar olmuştu. Trump, ABD bürokrasisi, istihbarat kuruluşları, merkez medyası ya da akademi tarafından savunulan ne varsa karşı geliyordu. Genel işleyişten şikayetçi Cumhuriyetçi tabanda bu siyasetler karşılık buldu. DeSantis’in popülaritesinin azalması için bu yoldan yalnızca biraz sapması yetti. Ramaswamy ise Trump’ın yolundan gitmeyi hatta bunu biraz daha ileri götürmeyi bile düşünüyor.
Mesela Ramaswamy, seçildiği takdirde Edward Snowden’ın affedileceğini söylüyor. Çin’le ara koymanın yetmeyeceğini, ABD şirketlerinin Çin’den ayrılması gerektiğini düşünüyor. Ona nazaran Ukrayna takviyesi kesilmeli ve ABD, evvel kendi meselelerine odaklanmalı. Bunların başında Meksika kartelleri kaynaklı uyuşturucu krizi geliyor. Ramaswamy’e nazaran ABD, Bin Ladin’i durdurduysa ya da Kasım Süleymani’yi etkisiz hale getirdiyse birebirini Meksika kartellerine de yapabilir. Yani Ramaswamy, Meksika’ya askeri müdahaleyi savunuyor. Ramaswamy’nin, üniversite imtihanlarına fizikî testler koymak üzere çılgın planları bile var.
Trump’la siyasetleri az çok örtüşen (en azından Mike Pence’ten daha fazla) Ramaswamy’nin Trump’ın kazanması durumunda lider yardımcısı olması bile gündemde.
HUKUK TRUMP’I DURDURACAK MI?
Donald Trump, anketlerde yalnızca partisindeki aday adaylarını değil rakibi Joe Biden’ı da geçiyor. Birçok ankette Trump rakibine 5 puan fark atıyor. Bu puan farkının seçimler yaklaştıkça tarafların konsolide olmasıyla kapanacağı düşünülse de Trump’ın tekrar Beyaz Saray’a dönmesi önemli bir mümkünlük olarak görülüyor. Wall Street Journal’da çıkan bir makale, dünyanın ikinci bir Trump devrinden korktuğunu yazdı.
Ancak Donald Trump’ın önünde önemli yasal maniler var. Hakkında açılan davalar sonucu mahpus cezası alması dahi gündemde. Olağan Trump bu durumdan şikayetçi değil. Eski Başkan’ın çekilen sabıka fotoğafı, yalnızca kendisiyle dalga geçmek isteyen rakipleri tarafından değil birebir vakitte kendisi ve sevenleri tarafından da paylaşıldı. Bu fotoğraf, Trump’ın 3 yıl evvel kapanan ve Elon Musk’ın satın alımı sonrası açılan Twitter hesabından yaptığı birinci paylaşım oldu. Bu, “müesses nizam benimle uğraşıyor” manzarası ABD’de çok farklı kümeleri Trump’ın gerisinde toplamayı başardı. Şu an devam eden davalar aleyhine sonuçlansa bile Trump seçime girme hakkına sahip olacak. Bu mağduriyet durumu varlığını sürdürürse Trump’ın oy oranının daha da artması içten bile değil. Eski Lider “birini çekip vursam bir oy bile kaybetmem” demişti. Kendisine, ABD’de yaşayan mafya başkanı John Gotti’nin üzerine hiçbir kabahatin yapışmaması üzerine aldığı takma ada gönderme yaparak “Teflon Don” da deniyor.
Tabii Kasım 2024’teki seçimlere daha çok var. Bu devirde yaşanacak gelişmeler seçimin yazgısını tepetaklak edebilir. En azından şimdilik ibre Trump’tan yana.