Rus paralı asker kümesi Wagner’in başkanı Yevgeni Prigojin, Moskova’ya başkaldırdı. Rusya Devlet Başkanı Vladmir Putin ağır yaptırım iletileri yayımlarken Rusya bir anda dünyanın gündemine oturdu. Mersin Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Kaan Kutlu Ataç, Kremlin’deki güç gayretinin savaş topraklarından Rus topraklarına taşındığını, Putin’in Ukrayna ve Suriye’nin akabinde “iç düşmanla da savaşacağını” vurguladı.
Dr. Ataç, Wagner Grubu’nun Rusya’da isyanı ile yaşanan ve yaşanabilecek gelişmelerle ilgili merak edilenleri Cumhuriyet’e anlattı.
- Gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kremlin’deki güç çabası savaş bölgesinden Rus topraklarına taşınmış görünüyor. Gelişmeler iki hususun çok tartışıldığı bir anda ortaya çıktı: Birincisi iki yıldır Ukrayna Savaşı’nda istenilen zaferin elde edilememesi, Batı’nın ekonomik yaptırımları nedeniyle iktisadın kasvete girmesinin akabinde, Putin’in Kremlin’deki iktidarının Rus iç siyasetinde sorgulanmaya başlanması. İkincisi Soğuk Savaş’ın akabinde Rusya’nın birinci sefer kendi toprakları dışında Belarus’ta nükleer silah konuşlandırmaya başlaması. Bu durum Putin’in şahsî kaygı ve dehşetlerinin neredeyse paranoyaya dönüştüğü ve nihayetinde çok dar bir temas alanında kendi kendini izole ettiği savlarının ağırlaştığı bir periyoda denk geldi.
- Prigojin’in “Lideri devireceğiz” tabiriyle Putin’i direkt amaç alması ve Rus savunma bakanı ve genelkurmay liderini tehdit ederek isyan başlatması Putin’i köşeye sıkıştırır mı?
Prigojin 24 Haziran’da “Yakın vakitte yeni önderimiz olacak. Önderi devireceğiz” diyerek Putin’i de direkt amaca koydu. Putin de karşılık olarak Wagner’in son teşebbüsünü ihanet olarak ilan etti ve ihanet içinde olanların kaçınılmaz olarak cezalandırılacağını söyledi. Rus Silahlı Kuvvetleri artık sırf Ukrayna’daki ve kısmen Suriye’deki askeri operasyonlarla değil bizatihi Rus topraklarında Kremlin’e karşı silahlı çatışmaya girmiş iç düşmanla da çaba etmek zorunda. Bu Putin’in kaynaklarını ve gücünü iktidarını muhafazaya teksif etmek (yoğunlaştırmak) zorunda kaldığının da itirafı.
(Kaan Kutlu Ataç)
‘NÜKLEER GÜÇ KOZU’
- ABD şad olur mu?
Rusya’da 23 Haziran gecesinin tozu dumanı şimdi dinmedi. Tesirlerini görmek için beklemek gerekiyor. Bu basamakta Batı’nın ve bilhassa Amerika’nın silahlı isyanı bastırmakla meşgul bir Kremlin görmekten şad olduğunu söylemek gerekiyor. Lakin bu memnuniyet birçok soru işaretini barındırıyor. Bilhassa süratle denetimini kaybedebilecek ve kalkışmayı engelleme tarafında sert önlemlere başvuracak Kremlin’in dünyanın en büyük nükleer cephaneliğine sahip olduğu unutulmamalı. Kremlin yetkilileri uzun vakittir Ukrayna’da nükleer güç kullanmayı Batı’ya karşı bir koz olarak ellerinde tutuyorlardı. Rusya’daki siyasi ve ruhsal ortamın neler getireceğini kestirmek güç. Lakin bu etapta Rubicon Nehri’ni geçme tezindeki Prigojin, Kremlin için zarları attı lakin şimdi masaya düşmedi.
‘JEOPOLİTİK TSUNAMİ’
- Türkiye yansımaları ne olur?
Milli güvenliği için Suriye kaynaklı problemleri en üst sıraya koyan Ankara, silahlı kalkışmayla gayret eden bir Putin için öncelikler ortasında yer almayacaktır. An prestijiyle Rusya Türkiye’nin bir numaralı dış ticaret ortağı, turizm mevsiminin şimdi başında iç kalkışmanın tesirinin ne olacağını göreceğiz. İktisat ve finansal manada yine yapılanma sürecindeki Türkiye’nin kıymetli ticari ortağındaki kaotik ortamın sonuçlarının ne olacağı Ankara için tasa kaynağı. İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması istikametinde ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı baskı son gelişmelerle daha da artacaktır. Kararsız ve kaotik Rusya sadece Avrupa ve dünya tarihi açısından her vakit çok önemli sonuçlar doğuracağından 2023 yazı global istikrarsızlığın periyodu olacaktır. Bu defa de Wagner’in yarattığı jeopolitik tsunami çok şiddetli olacak.
