McKernan, yapay zeka üretimi görseller sunan Stable Diffusion’ın kullandığı bir orta yüze meraktan kendi ismini yazdığında, 50’den fazla yapıtının buraya yüklendiğini gördü.
Amerika’nın Tennessee kentinde yaşayan çizer, “Kişisel bir yerden bağım olan bu yapıtlarla aramdaki bağlantıyı, kurduğum manası değiştirdi” diye yaşadığı duyguyu anlatıyor:
“Hakkımın çiğnendiğini hissettim. Biri bana iş vermek yerine, kolay kolay ismimi bir yapay zeka görsel üreticisine yazma yoluna giderse bu benim mesleğimi etkilecektir. Diğerlerini da”
Son teknolojiyle geliştirilen yapan zeka sürümleri, internetten elde ettikleri devasa bir içerik havuzu sayesinde gelişiyor. Örneğin görsel bir içerik, verilen talimatla saniyeler içinde üretilebiliyor.
Ancak McKernan üzere sanatkarlar buna karşı uğraş ediyor.
Karikatür sanatkarı Sarah Anderson, çizer Karla Ortiz ve McKernan, Stable Diffusion’ın sahibi olan Stability AI firmasına dava açtı.
Bu birinci dava değil. Yapay zeka firmaları telif hakkı ihlali argümanlarıyla giderek artan halde karşı karşıya.
Bu yılın başlarında fotoğraf ajansı Getty Images da, Stability AI firmasına 12 milyon görselin müsaadesiz biçimde kullanıldığı suçlamasıyla dava açtı.
Hollandalı sanatçı Eva Toorenent de, katıldığı bir stantta, kendi çizimlerine çok emsal sanat yapıtlarına rastladığında tasaya kapıldığını anlatıyor.
Canavarlar ve fantastik illüstrasyonlar yapan sanatçı, gördüğü çizimlerin emsal olmakla birlikte kendi ürettiklerinin değiştirilmiş halleri olduğunu savunuyor.
Toorenent beş sanatçıyı daha yanına alarak, Avrupa’da yapay zekanın düzenleme altına alınması için bir dernek kurdu.
Toorenent hedeflerini, “saldırgan yapay zeka firmalarına karşı sanatkarları ve telif hakkı sahiplerini korumak” olarak özetliyor.
Amerikalı sanatçı McKernan da sanatkarları korumak için daha fazla düzenleme yapılması gerektiği görüşünü lisana getiriyor:
“Mevcut düzenlemeye nazaran, telif hakkı sırf yapıtın tamamını kapsıyor. Umarım açtığımız dava, yapay zekanın bizim yerimizi alması olasılılığına karşı bir müdafaa sağlar. Şayet kazanırsak, umarım birçok sanatçı ödeme alır. Bu parasız personel çalıştırmak demek ve çok sayıda kişi bunu istismar ediyor ve bundan kar sağlıyor.”
Stability AI firması Aralık ayında yaptığı bir açıklamayla Stable Diffusion’un yeni versiyonunda, sanatkarlara “yer almama” hakkı tanınacağını duyurdu. Lakin bu açıklama sanat dünyasında reaksiyon çekti. Eser sahipleri “katılma” kararının kendilerine ilişkin olması gerektiğini ve yapıtlarının otomatik olarak kullanılamayacağını savunuyor.
Toorenent de bu görüşte:
“Öncelikle ben asla buraya işimi koymam. Lakin şayet bir sanatçı bunu yapmak istiyorsa verilmesi gereken seçenek “katıl” olmalı. Şayet yapıtın sahibi bensem, onun nerede olacağına da ben karar verebilmeliyim.”
Stability AI devam eden yasal süreçler nedeniyle yorum yapmadı lakin Aralık 2022’de şirketin CEO’su Emad Mostaque, ilerim sürümlerin “tamamıyla lisanslı” olacağını duyurdu.
Performans sanatları ve cümbüş dünyası sendikası olan Equity’den Liam Budd, devam eden durumun sanatkarlar için tehdit olduğunu söylüyor.
Budd’a nazaran firmalar sanatkarlara bir kezliğine 300 dolar ödeyebilir lakin bu o yapıtın milyonlarca defa farklı bir içeriğe dönüştürülerek kullanılabileceği manasına geliyor. Burada sanatçı hiçbir yarar elde etmiyor.
Equity, Amerika’daki telif hakları yasasının yapay zeka gelişimi ile birlikte güncellenmesi gerektiğini savunuyor.
İngiltere’de bu yaz yapay zeka güvenliği üzerine bir konferans yapılacak.
Avrupa Birliği de bir yasa tasarısı ile, yapay zeka firmalarına kullanılan telifli içeriği açıklama zaruriliği getirmeye hazırlanıyor.
Telif hakları avukatı Arty Rajendra, bilhassa en büyük fotoğraf ajansları ortasında olan Getty Images’ın açtığı davaya dikkat çekiyor ve emsal olabilecek kimi lisans mutabakatlarının yapılabileceğini savunuyor.
Rajendra, Getty’nin lisanslanmamış içeriklerine logo koyduğunu hatırlatıyor ve sanatkarlara da misal bir adım atma daveti yapıyor.
