Uluslararası Güç Ajansının (IEA) Elektrik Piyasası Raporu’ndan derlenen bilgilere nazaran, geçen yıl yüzde 1,5 artış gösteren kömürden elektrik üretimi bu yıl ve gelecek yıl azalacak.
Kömürden elektrik üretimi Asya’da artsa da Avrupa ve ABD’deki gerileme, bu artışı dengeleyecek.
Fosil yakıtlardan elektrik üretiminin yapısal düşüş eğilimine girdiği bu periyotta, yenilenebilir güç kaynakları 2023 ve 2024’te global elektrik talebindeki büyümenin tamamını karşılayacak.
Yenilenebilir kaynaklardan üretimin artmasıyla, bu kaynakların global elektrik üretimindeki hissesi 2024’te yüzde 33’ü aşacak. Bu artışla yenilenebilir kaynakların 2024’te dünyanın en büyük elektrik üretim kaynağı olarak kömürün yerini alabileceği öngörülüyor. Bu büyümede hava şartları kıymetli rol oynuyor.
Yenilenebilir güç kaynaklarının global elektrik üretimindeki hissesinin 2014’teki yüzde 22 düzeyine nazaran yüzde 50 artış göstereceği hesaplanıyor.
“YENİLENEBİLİR GÜÇTEKİ BÜYÜME FOSİL YAKITLARA MUHTAÇLIĞI AZALTACAK”
Raporun başyazarlarından IEA Elektrik Analisti Eren Çam, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kömürden elektrik üretiminde farklı eğilimler görüldüğünü, Avrupa ve ABD’de kömürden elektrik üretiminin stabil halde gerileyeceğini tabir etti.
Asya bölgesinde Hindistan ve Çin’de kömürden elektrik üretiminin arttığına dikkati çeken Çam, Çin’deki gelişmelerin global fosil yakıt ve yenilenebilir güç denkleminde belirleyici rol oynadığını söyledi.
Çam, şu an dünyadaki en büyük elektrik üretim kaynağının kömür olduğunu belirterek şunları kaydetti:
“Yenilenebilir güç kaynaklarından üretim hava şartlarından etkileniyor lakin hava şartlarının da katkıda bulunmasıyla, yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki hissesinin 2024’te kömürü geride bırakması mümkün. Yenilenebilir kaynakların hissesi 2024’te kömürü geçmese de ortalarında çok az bir fark olabilir. Bu kaynaklar gelecek yıl global elektriğin üçte birini karşılayacak. Dünyada yenilenebilir güç kapasitesi önemli biçimde artıyor. Bu artış, fosil yakıtlara olan muhtaçlığı vakitle daha da azaltacaktır.”
“ELEKTRİK AĞLARINDA YATIRIMLARIN GECİKMESİ, KARBONSUZLAŞMAYI DA GECİKTİRİR”
Dünyadaki elektrik iletim ve dağıtım şebekesinin şu anda yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminde 2023 ve 2024 için öngörülen büyümeyi kaldırabilecek düzeyde olduğunu lisana getiren Çam, son yıllarda yenilenebilir güç santrallerinin inşa edildiğini lakin bunları şebekeye bağlanmasında gecikmeler görüldüğünü tabir etti.
Çam, uzun vadede elektrik iletim ve dağıtım ağlarına kâfi yatırım yapılmazsa, yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin artmasında gecikme yaşanabileceğini vurgulayarak, “Küresel çapta elektrik ağlarına yatırım gecikirse karbonsuzlaşmada da gecikme yaşayacağımız çok net.” ihtarında bulundu.
GELİŞMIŞ ÜLKELERİN ELEKTRİK TALEBİNDE GERİLEME
IEA’nın raporunda yer alan global elektrik talebine ait öngörüleri de pahalandıran Çam, gelişmekte olan ülkelerde elektrik talebi büyümeye devam etmesine karşın ABD, Japonya ve Avrupa Birliği ülkeleri üzere gelişmiş ekonomilerde elektrik talebinde düşüş görüldüğünü söyledi.
Çam, gelişmiş iktisatların elektrik talebindeki düşüşün çoğunlukla sanayi talebindeki gerilemeden kaynaklı olduğunu belirtti.
Bu düşüşün süreksiz yahut kalıcı mı olacağının gelecek yıllarda anlaşılacağını lisana getiren Çam, “Alüminyum, demir çelik, kağıt, cam üzere dallar, çok güç tüketen endüstriler ve örneğin bu alanlarda Avrupa’da ne derece toparlanma görüleceği değerli. Analizimizde görüyoruz ki Avrupa’daki kimi şirketler tesislerini kapatma ve üretimlerini gücün daha ucuz olduğu ülkelere taşıma kararı aldı. Hasebiyle, bu çeşit gelişmeler talepteki eğilim açısından belirleyici olabilir.” diye konuştu.
IEA’nın öngörülerine nazaran, global elektrik talebindeki büyüme bu yıl yüzde 2 ile geçen yılki yüzde 2,3’lük ve salgın öncesi son 5 yıldaki yıllık ortalama olan yüzde 2,4’lük artışın altında kalacak.
ABD ve Japonya’da elektrik talebi bu yıl sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 3 düşüş gösterecek. Avrupa Birliği’nin elektrik talebi de üst üste ikinci yıl yüzde 3 gerileyecek.
