İskenderun, Arsuz’dan sonra üçüncü durak Antakya… Hem en çok merak edilen hem de en görmeye çekinilen… Belen yolundan Antakya’ya gitmek, sarsıntıyla ilgili hakikat yere konut inşa etmenin ehemmiyetini gözler önüne seriyor. İskenderun tarafından Hatay’a giderken rakım yükseliyor. Rakımın düşük olduğu taraflarda yeni birçok binanın yıkılırken,Antakya’ya yanlışsız rakım yükseldikçe ise “üflesen yıkılır” dediğin meskenlerin en ufak hasar olmadan ayakta olduğunu görüyoruz. Tabiat bize bir şeyler anlatmaya çalışıyor.
‘FATURAYI BİZ ÖDEDİK’
Antakya ise coğrafik olarak hiç güzel karşılamıyor insanı. Maruz kalınan görünüm, insan aklının algılayabileceği çeşitten bir manzara değil. Kentin tamamına yakını, yıkılmış ya da yıkılmayı bekleyen binalardan oluşuyor. İnsanıyla, kültürüyle kadim olan Hatay, evvel yazgısına terk edilmiş, artık ise umursamazlıkla hoyratlık karışımı bir hale maruz kalıyor.
Bunu açmadan evvel kısaca seçim sonuçlarına değinmek gerekiyor. Zira seçim sonrası maruz kaldıkları haksız suçlamalar, yıkıma karşın bölgede kalan yurttaşları sarsıntı ve sonrasındaki kurallar kadar etkilemiş. Bir depremzede şu cümleyi kuruyor:
“Hem enkazda kaldık hem kayıp verdik. Oy verenlerin faturasını biz ödedik, bedel ödeyen tekrar biz olduk.”
Seçim sonrası karşı karşıya kaldıkları ithamlar, yorumlar bölgedeki yurttaşları sarsıntı ve sonrasındaki kurallar kadar etkilemiş. Bir depremzede şu cümleyi kuruyor: “Hem enkazda kaldık hem kayıp verdik. Oy verenlerin faturasını biz ödedik, bedel ödeyen yeniden biz olduk.”
Bölge dışındaki insanların yaklaşımı da bu halla birleşiyor. İlerleyen yazılarımızda özel olarak değineceğimiz ve bölge beşere hayat alanı yaratan Odabaşı Mahallesi’ndeki Aşhane’de istekli çalışan Ceylan Köse ile konuşuyoruz. Ceylan 16 yaşında, ağır hasar alan binalarından duvarın patlaması sonucu çıkabilmişler. Kısa mühlet kent dışına çıkmışlar lakin sonrasında geri dönmüşler. Nedenini sorduğunda şu cevabı veriyor:
“Gittiğimiz yerde depremzede olduğumuzu öğrendiklerinde bize sığınmacıymışız üzere acıyarak ve tuhaf bakıyorlar. Ayrıyeten seçim sonundaki yansılar, ‘keşke ölseydiniz’ üzere kelamlar bizleri çok incitti.”
‘KURUNUN YANINDA…’
Hatay, insanı ve coğrafyasıyla gururlu bir kent. Tahminen de insanı, ülkenin en sıcak ve paylaşımcı insanları. Gönülleri varlıklı, hayattan keyif almaya da düşkünler. Daha doğrusu düşkünlerdi… Onca yıkımda bile bölgeye gittiğinizde sizi dışarıda bırakmazlar. Çadırlarına davet ederler. Nasılsınız dediğinizde bile meşhur “süvari” kahvelerini, “katıklı” ekmeklerini ikram etmeden sizi bırakmazlar.
Yine seçimlere dönelim. Şu an Hatay’da kalan yurttaşların büyük bir kısmı, Hatay’ın demografisine karşı Hatay’ı savunan, canları kıymetine sahip çıkmak isteyen, bu yüzden de oradan söküp atılmak istenen beşerler. İnsani pahalarla örtüşmeyen toptan ve hakarete varan tenkitlerde “kurunun yanında yanan yaşlar”.
Aslında seçim odaklı bir bakış açısına hiçbir açıklama yapmaya gerek yok. Lakin halk bu hususta çok hassas olduğundan, istemeye istemeye yazmak zorundayım. Şöyle düşünün, evvel iktidar tarafından “oy beklentisini, niyet beklentisini, hatta yer yer mezhep beklentisini” karşılayamayan(!) yurttaşlar zelzelede yıkıma uğradılar. Üstüne yardımlardan büyük ölçüde yoksun bırakıldılar.
CEHENNEM ÜSTÜNE CEHENNEM
Bölgeden ayrılmak zorunda kalanlar güç koşullarda oy kullanmak için ağlaya ağlaya bin bir travmayla oy kullanmaya geldiler. Üstüne artık de muhalif olma savındaki kesitler tarafından gaye yapılıyorlar. Mağlubiyetin nedeni kendileriymiş üzere hakaret duyuyorlar.
Gazeteci gözüyle anlatayım. Büsbütün yıkılmış bir kenttesin, beşerler acılarına karşın, seni bağrına basıyor. Birden fazla muhalif olduğu için adeta yok sayılarak, öncelenmeyerek cezalandırılan beşerler var. O insanların haberini yapıyorsun. Sonra toplumsal medyada o haberin altına yapılan yorumları görüyorsun. Depremzedeler görmesin diye haberini yaptığın şahıslara haberinin linkini paylaşamıyorsun. Bu insanlara cehennem üstüne cehennem yaşatmaya ne hakkımız var?
Bölgedeki materyal eksikliği, sıcaklık, hijyen, sinek, konaklama sorunu kadar seçim sonrası yapılan yorumlar incitiyor. Zira gururlarından vurulmuş halk. Bu sarsıntı en az sarsıntı kadar hazırlıksız yakalamış. O denli ki bu husus izlenim yazısı yazanı bile etkiliyor. O insanların yaşadığı problemler yerine “önce o insanların sandıkları üzere beşerler olmadığını anlatmalıyım” hissi önceleniyor insanın içinde. Mahcubiyetle öfke birbirine karışıyor.
SEÇİM GERÇEKLERİ
Hedef olmalarına neden olan seçim sonuçları üzerinden de bilgi vereyim. CHP Hatay Milletvekili Nermin Yıldırım Kara’dan edindiğimiz bilgiye nazaran sarsıntıda 165 bine yakın “yapı” yıkılmış. Bakın, daire değil, yapı. Bu, içinde 20 daire olan binaları da kapsıyor. Zelzeleyle ilgili datalar ihtimamla saklanıyor. En son açıklanan bilgilerde Hatay’da hayatını yitiren insan sayısı 21-23 bin bandında.
Uykunun en derin ve herkesin konutunda olduğu saatte olan sarsıntıda, 165 bin yapı yıkılmış, lakin neredeyse her on yapıda bir kişi ölmüş neredeyse! Bu etapta mantıklı bir kıymetlendirme ile olabilecek meyyit sayısını düşünün. Sonra bundan 23 bini çıkarın. Sonra da sorun: “Durumu belgisiz bu kadar ‘kayıp’, seçimde ne oldu?”
Yine devam edelim. Resmi bilgilere nazaran bile Hatay’daki sığınmacı sayısı 321 bin 925. Halbuki bu şekil sayıları bölge halkına söylediğinde “O kadarı sadece Reyhanlı’da, Kırıkhan’da vardır” cevabı alıyorsunuz. Pekala seçimlerin ikinci tipinde Erdoğan ile Kılıçdaroğlu ortasındaki fark neydi? Sırf 2 bin 393. Sonuçların sağlıklı olup olmadığına siz karar verin.
Antakya’daki görünüm tek bir izlenim yazısıyla anlatılabilecek çeşitten değil. Öteki problemlere ve yurttaşların anlattıklarını aktaracağız. Fakat neredeyse hepsinin öncelikli ricası “O seçim kutlamalarında pervasızca eğlenen de, bu durumu destekleyen de biz değildik. Ne olur sesimizi duyurun” olduğu için buradan başlamalıydı.
