Getty Images Genç Çinliler artan bir biçimde ya çok çalışıyor ya da iş bulmakta zorlanıyor Aşırı çalışmaktan bitkin olan Julie, “tam vakitli bir kız evlat” olmak için bu Nisan ayında Pekin’deki oyun geliştiricisi olarak çalıştığı işinden ayrıldı.
29 yaşındaki genç bayan artık gününü bulaşık yıkayarak, ailesi için yemek hazırlayarak ve öbür mesken işlerini yaparak geçiriyor.
Julie’nin ailesi günlük masraflarının birçoklarını karşılıyor, lakin ailesinin 2.000 yuan (280 ABD doları) fiyatındaki aylık maaş teklifini reddetti.
Ne de olsa şu anki önceliği, bıraktığı işindeki 16 saatlik iş gününden sonra biraz soluklanmak. “Yürüyen bir ceset üzere yaşadım” diyor.
Yorucu çalışma saatleri ve zahmetli iş piyasası, genç Çinlileri sıra dışı seçimler yapmaya zorluyor.
Julie, kendilerine “tam vakitli çocuklar” diyen ve ya yorucu iş hayatlarına orta vermek istedikleri ya da bir iş bulamadıkları için konutlarının rahatlığına geri dönen, büyüyen bir kümenin kesimi.
Eğitim almak ve derece peşinde koşmak için harcadıkları gayretin karşılığını alacaklarını duyarak büyüyen genç Çinliler, artık kendilerini başarısızlığa uğramış ve kapana kısılmış hissediyorlar.
Mayıs ayında açıklanan resmi sayılara nazaran, 16 ila 24 yaş ortasındaki beş bireyden birinden fazlası işsiz.
Çin’deki genç işsizlik oranı, yetkililerin bu bilgileri 2018’de yayımlamaya başlamasından bu yana en yüksek düzeyde ve bu sayıya kırsal işgücü piyasası dahil değil.
Bu “tam vakitli çocukların” birçok, meskende sadece süreksiz olarak kalmayı planladıklarını söylüyor – bunu dinlenme, düşünme ve daha uygun işler bulma devri olarak görüyorlar. Fakat söylemesi yapmaktan daha kolay.
Julie son iki hafta içinde 40’tan fazla iş başvurusu yaptı – lakin sadece iki görüşmeye çağrıldı. “İşi bırakmadan evvel iş bulmak zordu. Bıraktıktan sonra daha da zorlaştı” diyor.
Yorgun, işsiz ya da ortada kalmış?
Yetişkinleri “tam vakitli çocuk” olmaya iten tükenmişlik, Çin’in berbatlığıyla meşhur iş-yaşam istikrarı göz önüne alındığında büsbütün şaşırtan değil.
Ülkedeki çalışma kültürü ekseriyetle “996” olarak anılıyor – beşerler haftanın altı günü sabah 9.00’dan akşam 9.00’a kadar çalışmayı bir norm olarak görüyor.
Julie üzere “tam vakitli bir kız evlat” olan Chen Dudu, giderek daha fazla tükendiği ve paha görmediğini hissettiği için emlak dalındaki işinden bu yılın başlarında ayrıldı. 27 yaşındaki genç bayan, kirayı ödedikten sonra elinde “neredeyse hiçbir şey kalmadığını” söylüyor.
Chen, Çin’in güneyindeki ailesinin meskenine döndüğünde, “bir emekli hayatı yaşadığını” lakin giderek içini telaş kapladığını söyledi.
Kafasında daima iki farklı ses duyduğunu söylüyor: “Biri, bu kadar boş vaktin güç bulunduğunu, bu yüzden yalnızca keyfini çıkarmamı söylüyor. Oburu beni bundan sonra ne yapacağımı düşünmeye zorluyor.”
O vakitten beri kendi işini kuran Chen, “Bu uzun mühlet devam etseydi, sahiden bir asalak olurdum” dedi.
BBC Chen Dudu “tam vakitli bir kız evlat” olmak için emlak piyasasındaki işini bırakmış Çinli teknoloji devi Tencent’ten kısa bir müddet evvel ayrılan Jack Zheng, her gün çalışma saatleri dışında işle ilgili yaklaşık 7.000 kısa bildiriye karşılık vermek zorunda kaldığını söylüyor.
32 yaşındaki Jack Zheng bu durumu “görünmez fazla mesai” olarak isimlendiriyor zira mesai saatleri dışında çalışması beklense de, karşılığını alamıyordu. Sonunda, iş kaynaklı gerilim yüzünden saçkıran isimli deri hastalığına yakalanınca işi bıraktı.
Zheng o vakitten beri daha âlâ bir iş buldu, lakin etrafındaki insanların onun kadar şanslı olmadığını söylüyor.
Birçoğu, Çin’de patronların 35 yaşından büyük bireyleri işe almaya daha az istekli olduklarına ve bunun yerine “daha ucuz” olan gençleri tercih ettiklerine dair yaygın bir inanç olan “35’in laneti” ile karşı karşıya.
Mortgage sahibi olan ya da aile kurmayı düşünen 30’lu yaşlarındaki bu şahıslar için yaş ayrımcılığı ve iş fırsatlarındaki azlık büyük bir sorun.
Umutsuzluk üniversite öğrencilerinde de az değil, o denli ki kimileri sadece mezuniyeti geciktirmek için imtihanlarda bilerek başarısız oluyor.
Geçtiğimiz haftalarda Çin toplumsal medyası, yeni mezunların hayal kırıklıklarını gözler önüne seren alışılmadık mezuniyet fotoğraflarıyla dolup taştı.
Bazıları mezuniyet elbiseleri içinde, kepleriyle yüzlerini kapatmış bir biçimde yatan gençleri; öbürleri mezuniyet sertifikalarını çöp kutularının üzerinde, çöpe atmaya hazır tutanları gösteriyor.
Üniversiteler bir vakitler Çin’de üst sınıf olmakla bir tutuluyordu. 2012 ile 2022 ortasında üniversiteye gitme oranları %30’dan %59,6’ya yükseldi, zira daha fazla genç üniversite derecelerini rekabetçi bir iş piyasasında daha düzgün fırsatlar yakalamak için bir kapı olarak görmeye başladı.
Ancak iş piyasası çöktüğü için hayaller yerini hayal kırıklığına bıraktı.
Uzmanlar rekor sayıda, 11,6 milyon, yeni mezun iş piyasasına girerken, genç işsizliğinin muhtemelen daha da artacağını söylüyor.
Şangay merkezli işe alım firması Direct HR’nin yöneticisi Miriam Wickertsheim, “Durum epeyce makûs. Beşerler yorgun ve birden fazla ayrılmaya çalışıyor. Ümitsizlik çok yaygın” dedi.
Jones Lang LaSalle emlak firmasının baş ekonomisti Bruce Pang, Çin’in Covid sonrası beklenenden yavaş toparlanan iktisadının yüksek işsizliğin temel nedeni olduğunu söylüyor.
Xiaohongshu Toplumsal medyada gençlerin fırsat eksikliklerine göndermede bulunan mezuniyet fotoğrafları paylaşılıyor Pang birtakım patronların, Covid’in yol açtığı sokağa çıkma kısıtlamaları nedeniyle daha az iş tecrübesine sahip yeni mezunları işe almaya isteksiz olduğunu söylüyor.
Çin’in genç profesyoneller ortasında tanınan olan kesimlere yönelik son baskıları da iş piyasasını ziyana uğrattı. Büyük teknoloji şirketlerine yönelik düzenlemeler, özel ders sanayisi üzerindeki kısıtlamalar ve yabancıların özel okul sahibi olmalarına getirilen yasak – hepsi işten çıkarmalara yol açtı.
‘Yavaş istihdam”
Çin hükümeti bu meselelerin farkında olsa da, onları değersizmiş üzere göstermeye çalışıyor.
Mayıs ayında Çin başkanı Şi Jinping, Çin Komünist Partisi’nin People’s Daily gazetesinde yer alan açıklamasında gençleri zorluklara katlanmaya çağırdı.
Bu ortada devlet medyası, işsizliği tekrar tanımlama vazifesini üzerine aldı.
Devletin sahibi olduğu Economic Daily’de geçen hafta yayımlanan bir başyazı “yavaş istihdam” terimini kullandı. Gazete, kimi Çinli gençlerin nitekim işsiz olduğunu, başkalarının ise “bilerek yavaş istihdamı tercih ettiğini” yazdı.
Bu sözün kökenleri net değil, lakin China Youth Daily tarafından 2018’de yayımlanan bir makale, artan sayıda üniversite mezununun iş aramak için beklediğini, birçoğunun bunun yerine seyahat etmeyi yahut kısa müddetli öğretmenlik yapmayı seçtiğini yazdı. Çinlilere bunun “yavaş istihdam” olduğu söylendi.
Bu sefer bu tarif, iş bulamayan yahut eğitime devam etmeyi, yeni maharetler öğrenmeyi yahut bir yıl orta vermeyi seçenleri de içeriyor.
Getty Images 16-24 yaş ortası 5 Çinlinin 1’inden fazlası işsiz Bununla birlikte, iş piyasasının mevcut durumu göz önüne alındığında, bu söz ve tavsiye pek uygun karşılanmadı. Kimileri hükümetlerinin “işsizlik sıkıntısını kabul etmeyi reddetmesine” hayret ederken, öbürleri alay etti.
Çin’in Twitter gibisi toplumsal medya platformu Weibo’da bir kullanıcı, “Çince çok derin bir dil” diye yazdı. “İşsiz olduğumuz açık lakin (yetkililer) ‘yavaş istihdam’ terimini icat ettiler. Ne kadar yavaş olabilir? Birkaç ay mı yoksa birkaç yıl mı?”
Instagram’ın Çin’deki muadili Xiaohongshu’daki bir öbür kullanıcı, tabirin “birdenbire sorumluluğu gençlerin üzerine yüklediğini” söyledi.
“Bu açıklamaya nazaran, 1920’lerin sonlarında, ABD’deki Büyük Buhran sırasında istihdam oranı %100 olmalı, zira birçok insan yavaş istihdamdaydı. Global bir sorunu çözmek için ne şahane bir yol!”
Şanghay Finans ve Hukuk Enstitüsü’nde araştırmacı olan Nie Riming, “İşsizlik işsizliktir. İsmini koymalıyız” dedi.
“Gerçekten de bir sonraki işine başlamadan evvel orta vermek isteyen gençler olabilir lakin bence bugün işsizlerin büyük çoğunluğu bir iş arıyor lakin bulamıyor.”
Singapur’dan Fan Wang habere katkıda bulunmuştur.
