23 Temmuz 1919 yılında başlayıp 7 Ağustos 1919’a kadar süren Erzurum Kongresi, ulusal egemenliğin şartsız olarak gerçekleştirilmesine karar verilen birinci kongre olma özelliği de taşıyor. Toplanış açısından mahallî olsa da alınan kararlar bakımından ulusal bir kongre niteliği taşıyan Erzurum Kongresi, merkezi İstanbul’da bulunan Vilayat-ı Şarkiyye Müdafaa-i Hukuk-ı Ulusala Cemiyeti’nin Erzurum şubesi ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Ulusala Cemiyeti’nin birlikte düzenledikleri ve Ulusal Mücadele’nin dönüm noktalarındandı.
İki hafta süren kongreye çoğunluğu işgal altında olan Trabzon, Erzurum, Sivas, Sivas, Bitlis ve Van’dan gelen 62 delege katıldı. Kongre iki hafta boyunca devam etti. Alınan kararlar ise kurtuluş gayretinde belirleyici oldu. Kongrede, mada ve himaye reddedildi. Erzurum Kongresi birebir vakitte Mustafa Kemal’in sivil olarak katıldığı birinci kongre olma özelliğine de sahip.
Türk milletinin var olma uğraşındaki birinci refleksini ve kararlılığını gösterdiği tarihi kongrede alınan “Milli hudutlar içinde vatan ayrılamaz bir bütündür, parçalanamaz” kararı ile Ulusal Uğraş yolunda büyük bir etap kaydedildi.