Dün akşam saatlerinde memleketler arası piyasada 20 liranın üzerine çıkan lakin sabah saatlerinde 19.99’da tutunmaya çalışan dolar tekrar 20 liranın üzerinde süreç görmeye başladı. Uzmanlar seçimden sonra doların seyrini ve beklentilerini anlattı.
Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre dolardaki yükselişin nedeni şöyle anlattı: “Dolar kuruna önemli manada bir müdahale var. Merkez Bankası rezervlerindeki azalma da müdahalenin yavaşlamasına neden oluyor olabilir. Doları aşikâr oranlarda hür bırakma istemeleri de doğal. Zira Türk Lirası’nın enflasyona oranla çok bedelli kaldığını biliyoruz.”
Bazı bankaların yüzde 40’lara kadar mevduat faizi verdiğini söyleyen Cibre, “Bu durum sürdürülebilir değil. Bankaların TL gereksinimleri yüzünden mevduat faizleri, kredi faizlerini geçmiş durumda. Merkez Bankası’nın nakit avans konusundaki kararını geri çekmesine karşın, bankalar bu uygulamadan vazgeçmedi. Konut kredilerinde de bir limit olduğu için konut satışları da yavaşlamış durumda” dedi.
Millet İttifakı kazanırsa ne olur?
Cibre, pazar günü yapılacak seçimin sonucunda her iki senaryoda da dolar kurunun düşmesini beklemiyor. Cibre, Millet İttifakı’nın kazandığı senaryoda da seçimin ertesinde güllük gülistanlık bir durumda karşı karşıya kalınmayacağını belirterek, “Datalar şeffaf değil, açığa çıkması, zararın ne kadar olduğunun görülmesi uzun vakit olmasa da belirli bir vakit alacak. Fakat Millet İttifakı’nın kazanması durumunda müspet bir algı yaşanacak, küresel anlayışın kabul edildiği makro ekonomik siyasetlere geçileceği beklentisi yaratacaktır. Bu da enflasyona yansıyacaktır” diye konuştu.
Cumhur İttifakı kazanırsa ne olur?
Cibre, seçimi Cumhur İttifakı’nın kazanması senaryosunu ise şöyle anlattı: “Artık Cumhur İttifakı’nın ne biçimde adım atacağını kestirmek mümkün değil. Merkez Bankası rezervlerinin durumu ortada. Eksiye geçti. Kurda bir atak beklenebilir. Lakin seçimin sonraki günü için bu türlü bir şey beklemiyorum. Daha sonra kurda sert hareket oluşabilir. Bununla birlikte, bu siyasetler sürdürülemez. Eninde sonunda para bulmaları gerekecek. Çok önemli bir döviz gereksinimimiz olacak. Bu siyasetlerin devamıyla ödemeler istikrarı krizi riski doğabilir.”
‘Hakikatler görülmeye başlandı’
Ekonomist Murat Kubilay, Türkiye’de çok yüksek bir dış ticaret açığı olduğuna dikkat çekerek, Türk Lirası’nı cazip hale getirecek bir faiz oranının olmamasının doğal olarak dövize talebi yükselttiğini söyledi. Kubilay, “Döviz talebini karşılayacak Merkez Bankası rezervleri olmayınca, bir mühlet sermaye kısıtlamalarıyla sürdürebiliyorsunuz. Lakin en nihayetinde döviz kuru üst gitmeye çalışıyor. Uygulanan siyasetlerle bu durum, seçim öncesi ve esnasında bir halde kurtarılmış olsa da hakikatler görülmeye başlandı” dedi.
Bundan sonra dolar ne olur?
Bundan sonraki süreçte bir kur şoku olmasa bile doların en az yüzde 10 üst gitmesini beklemenin olağan olduğunu anlatan Kubilay, “Ancak mevcut uygulamalarda ısrar sürerse geriye iki yol kalıyor. Ya büyük bir kur şoku yaşanır ya da sermaye kısıtlamalarıyla dövize erişim kesilir” dedi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), geçen yıl bir karar alarak, şirketlerin yabancı para varlıklarına sınırlama getirmişti. Ekonomistler bu durumu, sermaye kısıtlaması olarak yorumluyor.
‘Düşük faiz siyaseti iflas etti’
Öte yandan, kredilerde sert kesilme olduğuna işaret eden Ekonomist Kubilay, şöyle devam etti: “Mevduat ve kredi faizleri çok üstte. Kur Muhafazalı Mevduat Hesabı’na (KKM) dahi yüzde 30’lar üzere bir faiz almak dahi pek muhtemel. Münasebetiyle düşük faiz siyaseti şimdiden iflas etti. Bunun iktisada olumlu yansımadığını, ihracattaki ivme kaybı ve istihdamda görebiliyoruz. Tek güçlü taraf tüketimdi. Seçimden sonra tüketimin de kesildiğini göreceğiz.”
Kredilerde faiz oranları değişir mi?
Bireysel kredilerin kurallarının değiştirilemeyeceğini söyleyen Kubilay, “Ancak ticari kredilerde krediyi kullananların aleyhine güncellemeler mümkün. Hasebiyle yaz ayları içinde ekonomik aktivitede sakinlik artık çok olası” diye konuştu.
