Astronomik ölçümlere ve modellere nazaran Mars’ta bir gün 24.6 saat kadar sürüyor. Fakat Kızıl Gezegen’in dönüşüyle ilgili daha kesin datalar elde edebilmek için yerinde ölçümler yapılması gerekiyor. Bu tıp ölçümü gerçekleştirmek için Mars InSight sondası özel bir radyo transponderi ve antenlerle donatılmış. Nature mecmuasında yayımlanan bir araşıtrma yazısında, Mars’ın kendi ekseni etrafındaki dönüşünün her yıl 0.004 yay saniyesi kadar hızlandığı ve bunun da Mars gününün her yıl milisaniyenin küçük bir kısmı kadar kısaldığı manasına geldiğinden kelam ediliyor.
BUZULLAR MI ÇÖZÜLÜYOR?
Uzmanlar, erimiş metal çekirdeğinin “sallanması” nedeniyle gezegenin yalpaladığını saptamış. Mars’ın dönüşündeki bu hızlanmanın ardında buzul sonrası geri dönüş üzere faktörlerin olabileceğinden kuşkulanılıyor. Bu geri dönüş, Mars’ın kutup katmanlarında biriken buzun yahut buzulların gömdüğü kara kütlelerinin tekrar yükselmesi olarak açıklanıyor.
NASA bu değişimi, kollarını evvel açıp sonra gövdesinde birleştirerek kendi etrafında dönen bir buz patencisinin dönüş suratındaki değişime benzetiyor. Yeni araştırmada, InSight’ın Mars’ta geçirdiği birinci 900 günde elde edilen datalar kıymetlendirilerek gezegenin dönüşündeki değişimler incelenmiş. Bilim insanları, NASA’nın Dünya’daki Derin Uzay Ağı’ndan ve InSight’ın radyo aktarıcısıyla antenlerden oluşan ve topluca RISE ismi verilen araçlarından faydalanmışlar. Yeni bulguların Mars’ın dönüş suratında “yavaş bir ivme” olduğunu gösterdiğini söyleyen araştırmacılar, bunun Kızıl Gezegen’in ya iç dinamiklerinde ya da atmosferinde ve buzullarındaki uzun vadeli bireğilimin göstergesi olabileceği sonucuna varmışlar.
NASA InSight Study Finds Mars Is Spinning Faster, NASA News, 7.08.2023.